Overconsumptie van zout (Achtergrond)

  • 5 min. leestijd

Overconsumptie van zout

De richtlijn Goede Voeding van 2006 schrijft voor om maximaal 6 gram keukenzout te gebruiken per dag. Uit verschillende studies blijkt dat de inname van zout leidt tot een hogere bloeddruk (hypertensie). De 6 gram keukenzout die voorgeschreven wordt, is echter met de huidige hoeveelheden zout in producten maar moelijk te volgen. Eigenlijk is die zes gram nog aan de ruime kant. Ons lichaam heeft voldoende aan 2 a 3 gram per dag. Wij consumeren dus dagelijks 8 gram teveel.

Volgens de Consumentenbond en verscheidene onderzoeken consumeren Nederlanders gemiddeld 10 gram zout per dag. Het overgrote deel van ons dagelijkse zout (70-80%) zit verstopt in kant en klare producten, zoals pizza, brood, saus en worsten.Voedingsmiddelenindustrie

Een groot deel van de zoutinname is afkomstig van consumptie van producten uit de voedingsmiddelenindustrie. Zout wordt toegevoegd aan producten om verschillende redenen. Smaak is uiteraard een hele belangrijke, maar het wordt ook vanwege functionele redenen aan voedingsmiddelen toegevoegd. Bijvoorbeeld om te conserveren.Onduidelijke verpakkingen

Op verpakkingen staat nooit hoeveel zout het product bevat, maar vrijwel altijd de natriumwaarde. Eén gram natrium = 2,5 gram keukenzout. Hierdoor is voor de consument niet duidelijk hoeveel zout hij daadwerkelijk consumeert.

Daarnaast staat het vaak niet eens op verpakkingen. De hoeveelheid natrium in een product staat simpelweg niet vermeld. De Consumentenbond streeft naar betere voorlichting op etiketten. De Minister van VWS heeft reeds aangegeven dat de etiketering zal worden aangepast naar aanleiding van nieuwe richtlijnen van de Europese Unie.

Gevaren van hoge bloeddruk


Gevaren van hoge bloeddruk

Door de hoge bloeddruk kunnen beschadigingen in de vaatwanden ontstaan. Hierop zetten zich gemakkelijk vetten en cholesterol af, waardoor de bloedvaten langzaam nauwer worden en dichtslibben. Dit noemen we slagaderverkalking. De weerstand in de bloedvaten neemt toe, waardoor het hart steeds harder moet werken om het bloed rond te pompen. Dit kan leiden tot een verdikte hartspier of uiteindelijk tot een verzwakt hart. Aderverkalking van de kransslagaders die het hart van zuurstof voorzien, kan een hartinfarct tot gevolg hebben. Vernauwing van de slagaders die de hersenen van bloed voorzien, kan tot een beroerte leiden. Ook de ogen en de nieren kunnen door hoge bloeddruk worden beschadigd.Gevolgen

Door een te hoog zoutgebruik kunnen de nieren hun taak (uitscheiding van natrium) niet meer goed vervullen. Het lichaam lost dit probleem op door de bloeddruk te verhogen. Overmatig alcoholgebruik en bewegingsarmoede kunnen de bloeddruk eveneens verhogen. Een te hoge bloeddruk vergroot de kans op hart- en vaatziekten, hersenbloedingen en nieraandoeningen. Ook wordt overmatig zoutgebruik in verband gebracht met maagkanker.

Een afname van de inname van zout kan positieve gevolgen hebben voor de volksgezondheid. Een afname van gemiddeld 1 gram zout per dag zou de bovendruk en onderdruk met 1 a 2 mm kunnen doen dalen – 1 mm daling verminderd de kans op sterfte aan hart- en vaatziekten met 1,5 tot 3 %.  (bron: Voedingscentrum.nl)

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid (RIVM) gaat nog stapje verder. In 2006 deden zij onderzoek naar natriuminname in Doetichem onder 330 mensen. Omgerekend bleken mensen gemiddeld 9 gram zout in te nemen per dag. Een zoutreductie van 3 gram per dag (naar de voorgestelde norm van 6 gram), zorgt voor een bloeddrukreductie van 3,6 mmHg bij mensen met hoge bloeddruk en van 1,8 bij mensen met normale bloeddruk. Dit zou op jaarbasis een reductie van 2690 sterfgevallen met cardiovasculaire oorzaak kunnen leiden, berekent het RIVM.

 Aanpak

De minister liet tijdens het symposium weten niet veel te voelen voor een grootste voorlichtingscampagne over de gevaren van teveel zout. Daarnaast zegt hij dat de bal duidelijk ligt bij de Voedingsmiddelenindustrie en kiest dus niet voor een meer overheid gereguleerde aanpak.

Deze Voedingsmiddelenindustrie (de FNLI, Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie) heeft een Taskforce Zout opgericht – die in mei haar eerste meeting zouden hebben gehad – Er is echter niks bekend over de uitkomsten van deze bijeenkomst (en of deze überhaupt geweest is)

In Engeland is wel gekozen voor een forse aanpak vanuit de Food Standards Agency en de Department of Health. Zowel in voorlichting (een grote UK-wijde campagne) en in overleg met de Voedselindustrie is tot nu toe al veel bereikt, zowel op het gebied van zout-bewustzijn bij het publiek als in zoutafname in producten.

Voor meer informatie:

De Consumentenbond

Voorbeeld

Een onderzoeker van de Consumentenbond nam het volgende dagmenu

Ontbijt

2 sneetjes tarwebrood     0,95 gram zout

1 x 48+ kaas             0,32 gram zout

1x jam                0,015 gram zout

1 kop koffie            0,003

1 glas melk            0,25

Totaal                1,54 gram zout

Lunch

2 sneetje tarwebrood     0.95 gram

1 x 48+ kaas            0,32

1 x vleeswaar        0,38

1 x kroket            0,80

1 kop soep            2,75

1 glas melk            0,25

Totaal                5,45 gram zout

Avondeten (zelf bereid)

3 opscheplepels aardappelen    0,057

1 portie groente            0,075

1 x jus                    0,053

1 portie vlees                0,14

1 bakje vla                0,20

Totaal                    0,53 gram zout

Avondeten (kant en klaar)

1 bord soep uit blik            2,14

1 diepvriespizza            4,81

1 bakje yoghurt            0,20

Totaal                    7,15 gram zout