Pensioen kwijt - reactie Pensioenfederatie
Naar aanleiding van Radars item over het kwijtraken van je pensioen door een foutje (maandag 5 februari 2018) heeft de Pensioenfederatie de volgende reactie gegeven.
(De vragen van Radar staan cursief.)
'1. Hoe vaak wordt (op jaarbasis) zo’n pensioenvereveningsformulier ingestuurd naar een pensioenfonds. Ieder jaar scheiden er tussen 33.000 - 35.000 echtparen blijkt uit cijfers van het CBS: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2015/37/meer-echtscheidingen
Uit de Kamerbrief van 13 juni 2017 n.a.v. de Evaluatie wet verevening pensioenrechten bij scheiding staat dat het lijkt dat bij 30% tot 50% van het aantal scheidingen pensioenverevening via de pensioenuitvoerders te zijn geregeld. Dit op basis van recent onderzoek door WijzerinGeldzaken.
Uit onderzoek van Stichting Pensioenregister (2017) onder gescheiden vrouwen, blijkt dat een kleine 30% zegt dat er wederzijds afstand is gedaan van aanspraken. Ook gaf 36% aan dat ze niet wist dat er bij scheiding iets geregeld moest worden rond pensioen.2. Ik ben benieuwd hoeveel mensen hun pensioen goed regelen bij een scheiding?
In de Wet Verevening pensioenrechten bij scheiding staat dat beide ex-partners wederzijds recht hebben op de helft van het tijdens het huwelijk opgebouwde ouderdomspensioen. Zoals bij veel zaken waar je recht op hebt (denk aan WW), moet je je situatie kenbaar maken. Zo moet het pensioenfonds weten hoe ex-partners de verdeling hebben afgesproken. Dat kan via een formulier. In de wet staat een verdeling van 50% 50%, maar dat hoeft niet als ex-partners een andere verdeling willen. Ook kunnen ex-partners afspreken om het pensioen niet te delen, bijvoorbeeld omdat ze afspraken hebben gemaakt over een andere verdeling van het vermogen, of omdat beide ex-partners hun eigen pensioen opbouwen. Sommige pensioenuitvoerders sturen naar aanleiding van de melding uit de BRP (basisregistratie personen) dat er sprake is van een scheiding, een verzoek naar de betrokkenen om het formulier waarin ex-partners de verdeling vastleggen, toe te sturen.
In de wet staat nu dat als pensioenfondsen binnen twee jaar deze informatie krijgen via een formulier (dat onlangs is vereenvoudigd door wijzeringeldzaken.nl), ze dan het pensioen rechtstreeks kunnen overmaken de ex-partner. Krijgen ze de informatie later dan na 2 jaar, dan kunnen pensioenfondsen beslissen of ze nog mee willen werken aan de rechtstreekse uitbetaling aan de vereveningsgerechtigde. Voorwaarde is dan wél dat beide partners akkoord zijn. Overigens blijft het recht op uitbetaling ook bestaan, als dat niet via het pensioenfonds is geregeld. De beide partners moeten het dan onderling regelen.
De Pensioenfederatie is van mening dat een aantal zaken in de huidige wet heroverweging verdienen. Zoals bijvoorbeeld de praktijk van verevening; nu blijft de ex-partner die pensioen ontvangt van de deelnemer, afhankelijk van het tijdstip waarop de deelnemer met pensioen gaat. Kiest de deelnemer om pensioen een jaar uit te stellen door langer door te werken, dan gaat het verevende pensioen van diens ex-partner ook later in. Bij conversie is dat probleem opgelost: de ex-partner van de deelnemer krijgt dan een eigen aanspraak op ouderdomspensioen. Die aanspraak kan dan ook worden overgedragen naar het eigen fonds van de ex-partner. Het effect is dat de banden echt worden doorgesneden: bij overlijden van de deelnemer heeft de ex-partner geen recht op bijzonder nabestaandenpensioen en bij overlijden van de ex-partner van de deelnemer vervalt diens verevende pensioen niet terug aan de deelnemer. De Pensioenfederatie denkt dat conversie beter kan aansluiten bij de huidige tijd.3. Zijn er cijfers bekend hoeveel nabestaandenpensioen er nu opgebouwd wordt op opbouw en op risico-basis? Nabestaandenpensioen op risico-basis kan grote gevolgen hebben bij een echtscheiding of ontslag.
Zie Netspar-rapport uit 2017 over dit onderwerp.4. Wat doen pensioenfondsen om hun deelnemers goed te informeren over de verdeling van het pensioen na een scheiding?
Omdat bij een scheiding sprake is van verdeling van vermogen en ex-partners zelf keuzes kunnen maken in de wijze waarop ze vermogen verdelen, is dit primair een taak van de scheidingsadvocaten/notarissen en mediators, waar ook alle andere afspraken worden vastgelegd. Uit het onderzoek van Wijzer in Geldzaken werd naast scheidingsadvocaten en notarissen ook Postbus 51 genoemd als partij die aandacht zou kunnen vragen voor dit onderwerp.
Vanzelfsprekend is scheiden ook een van de belangrijke onderwerpen in de communicatie van pensioenfondsen met hun deelnemers, omdat dit een van de weinige life events is waarbij een deelnemer actief informatie moet verstrekken aan zijn of haar pensioenfonds. Dit onderwerp staat sowieso in de standaard communicatie Pensioen123 en scheiden staat vaak ook als één van de life events op de homepage van de pensioenfondsen, met de uitleg wat er dan moet gebeuren. De pensioenfondsen zijn vertegenwoordigd in Pensioenregister, dat hiervoor in 2017 nog extra aandacht vroeg aan de hand van een persbericht. Ook hebben tijdens de laatste Pensioendriedaagse enkele grote pensioenfondsen specifiek actie gevoerd om dit onder de aandacht te brengen, zoals op stations in Nederland.5. Hoe kun je toch inzage krijgen in het pensioen van je ex-partner als de termijn van twee jaar verstreken is?
De wet zegt het volgende: De echtgenoten, het uitvoeringsorgaan en de werkgever zijn gehouden desgevraagd elkaar over en weer die gegevens te verstrekken die noodzakelijk zijn voor de vaststelling van de rechten en verplichtingen die uit deze wet voortvloeien. Dat betekent dat een ex-partner zelf een verzoek kan doen om inzicht in de hoogte van de aanspraken tijdens de huwelijkse periode bij de pensioenuitvoerder. De pensioenuitvoerder zal die info moeten geven (waarschijnlijk wel met een kopie van de info naar de deelnemer).6. Radar heeft diverse mensen gesproken waar de ex-partner het opgebouwde pensioen verzwegen heeft bij de scheiding, of moedwillig de formulieren niet heeft ingestuurd naar het pensioenfonds. Deze ex-partners tasten nu in het duister over hun financiële positie: op hoeveel ouderdomspensioen of eventueel nabestaandenpensioen hebben ze recht? Of is er sprake van een nabestaandenpensioen op risico-basis?
Zie bovenstaand antwoord7. Zouden pensioenfondsen niet coulanter moeten omspringen met die termijn van twee jaar? Als je aan de hand van een echtscheidingsconvenant en echtscheidingsbeschikking uit de burgerlijke stand kunt aantonen dat je de wettelijke rechthebbende bent op het pensioen van je ex-partner kun je dan toch een indicatie krijgen van het te verwachten pensioen. Veel mensen tasten nu compleet in het duister en ex-partners zijn vaak niet bereidwillig om mee te werken.
Veel fondsen zijn bereid om ook na de 2-jaarsperiode nog mee te werken aan de verdeling. Omdat ze dan buiten de wet om handelen, moeten de fondsen wel zeker weten dat beide partners dit willen.8. Zouden pensioenfondsenbereid zijn de termijn van twee jaar aan te passen als dit vastgelegd wordt in een (vernieuwde) wet?
Ja, en als het in de wet is vastgelegd vanzelfsprekend!'