Producten verkopen aan je vrienden om zelf rijk te worden, mag dat? Radar Checkt!
Netwerkmarketing is booming. Snel veel geld verdienen, je eigen werktijden bepalen, een succesvol leven. Op Instagram en Facebook worden gouden bergen beloofd. Met name tijdens de coronapandemie worden jonge mensen benaderd via sociale media om producten te verkopen aan hun netwerk. Deze verkoopmethode wordt ook wel Multi-level marketing (MLM) genoemd. Voor Radar Checkt! duikt Fons in de wereld van de MLM. Hoe werkt het, wie zit erachter en wat is het verschil met het, inmiddels verboden, piramidespel?
Het Amerikaanse bedrijf Valentus verkoopt zijn producten via MLM. Ze benaderen jonge vrouwen om hun afslankproducten, voornamelijk speciale koffie en chocola, te verkopen. In Nederland staat eigenaresse Ilse Beekwilder van ‘The Boss Babe Project’ bovenaan de piramide. Zij motiveert en ‘inspireert’ deze meiden om ‘Boss Babe’ te worden. Om Boss Babe te worden, moet je een investering doen en de producten inkopen. Maar als je onderaan de piramide staat, is het lastig om je producten te verkopen en blijf je met de spullen zitten.
‘Ik wil niet dat andere mensen ook geld verliezen door dit soort dingen’
Fons gaat langs bij Roos. Zij is korte tijd 'Boss Babe' geweest. Ze wil niet herkenbaar in beeld omdat ze zich schaamt. Tijdens de coronacrisis raakte ze haar horecabaan kwijt en zag in de verkoop van de producten een manier om wat geld te verdienen. Maar nu zit ze met een grote hoeveelheid koffie en chocola ter waarde van 150 euro in haar maag. Ze voelt zich misleid door haar ‘coach’. Ze vindt dat ze vooraf niet het hele verhaal heeft gehoord en wil met haar verhaal vooral anderen waarschuwen voor dit soort verkoopconstructies. ‘Ik wil niet dat andere mensen ook geld verliezen door dit soort dingen’, aldus Roos.
Te weinig wetgeving en nauwelijks controle
Om te begrijpen hoe MLM werkt spreekt Fons af met Claudia Gross, Universitair docent Organisatieontwerp & Ontwikkeling aan de Radboud Universiteit. 'Het probleem is dat in de wetgeving rondom het piramidespel staat dat je geen consumenten mag werven. De truc bij MLM is dat als je een distributeur bent, dus geen consument. Het probleem is dat de producten vaak heel duur zijn en daarom slecht verkopen, dus daar verdien je bijna niks mee. Als je echt geld wil verdienen moet je andere verkopers werven en dan gaat het richting piramide.' Gross vindt dat de wetgeving hier niet voldoende op is ingericht. Ook is er volgens haar nauwelijks controle.
Verschil met illegale piramidespel is lastig uit te leggen
Fons probeert in contact te komen met Ilse Beekwilder van 'The Boss Babe Project', maar zij wil hem niet te woord staan. Ze verwijst door naar netwerkmarketeers Ted Nuyten en Dini Noorlander, de eigenaren van het bedrijf 'Business for home'. Zij leggen uit wat het verschil is tussen netwerkmarketing en een piramidespel. 'Een piramidespel is illegaal en netwerkmarketing is een legale business', vertelt Nuyten. 'Je verdient niet aan de klant, maar je krijgt commissie over de productverkoop van een ander in jouw netwerk', vult Dini aan. Nuyten geeft toe dat het heel lastig is om het verschil uit te leggen met een piramidespel en dat het heel erg op elkaar lijkt. 'Maar dat is het niet', zeggen ze allebei met volle overtuiging.
Valentus, het Amerikaanse bedrijf achter de afslankkoffie, reageert niet op onze mailtjes met verzoek om contact. Ook gaat Fons langs bij het enige adres in Nederland dat we kunnen vinden, maar daar worden alleen pakketjes afgehandeld. Er is geen Nederlands contactpersoon, dus het spoor loopt dood.
Wetgeving rondom netwerkmarketing moet duidelijker
PvdA-Kamerlid Gijs van Dijk wil dat er een verbod komt op MLM: 'We zien keer op keer dat goedgelovige mensen hier intrappen. Je kunt natuurlijk zeggen dat het hun eigen verantwoordelijkheid is, maar dat denk ik niet. De wetgeving moet duidelijker. Ik ga de minister van Economische zaken en de minister van Justitie vragen hoe we dit kunnen oplossen'.