Raadgevend referendum sleepwet op 21 maart
Volgend voorjaar komt er een raadgevend referendum over de zogenoemde aftapwet, ook wel sleepwet genoemd. Dat heeft de Kiesraad woensdag bekendgemaakt. De raad beveelt aan het referendum samen te laten vallen met de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart. Gister werd bekend gemaakt dat de invoering van de wet wordt uitgesteld naar 1 mei.
De onafhankelijke Referendumcommissie moet nog een definitief besluit over de datum nemen. Zij zal ook de vraag formuleren die de kiezers dan zal worden voorgelegd.
De aftapwet of de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), zoals die officieel heet, geeft inlichtingendiensten ruimere bevoegdheden om data te onderscheppen op de kabel.
Meer dan 417.000 mensen hebben hun handtekening gezet
Meer dan 417.000 mensen hebben hun handtekening gezet om het referendum mogelijk te maken. Daarvan waren er 384.126 geldig, aldus de Kiesraad. Dat is ruim boven de vereiste 300.000.
De initiatiefnemers zijn enkele studenten van de Universiteit van Amsterdam. Zij vrezen dat de privacy in het geding komt, omdat het mogelijk wordt om grote hoeveelheden data van burgers te verzamelen. 'Er is een enorm draagvlak voor deze discussie en die gaan we nu voeren met heel Nederland', zegt initiatiefnemer Nina Boelsums. 'Nu moet die discussie worden gevoerd en dat is een goede zaak.'
Nieuw kabinet wil geen raadgevend referendum meer
Het nieuwe kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie wil af van het raadgevend referendum. CDA-leider Sybrand Buma zei dat het kabinet vasthoudt aan de nieuwe bevoegdheden voor de inlichtingendiensten, ongeacht de uitslag. De andere coalitiepartijen blijven de aftapwet ook steunen, maar zeggen nog niet wat er moet gebeuren als een meerderheid tegen de Wiv stemt.
Er is één keer eerder een raadgevend referendum gehouden. Toen ging het over het associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne. De opkomst lag toen net boven de drempel van 30 procent. Ruim 60 procent stemde tegen het verdrag.
'Referendum gaat zeker door'
Volgens voorzitter Jan Kees Wiebenga van de Kiesraad gaat dit referendum zeker door, ook al wil het kabinet er van af. Er is nog wel een mogelijkheid bezwaar aan te tekenen tegen deze volksraadpleging. Dat moet binnen zes dagen bij de Raad van State.
Wiebenga wil niet ingaan op de uitspraken van Buma.
Reactie Amnesty International
Mensenrechtenorganisatie Amnesty International, die campagne voerde voor het referendum over de nieuwe aftapwet: 'Amnesty International is verheugd over het feit dat er een referendum komt en zal campagne voeren tegen de huidige wet omdat die op bepaalde punten een ernstige inbreuk maakt op de mensenrechten.'
Amnesty International wil de volgende aanpassingen aan de wet: 'Geen stelselmatige en/of grootschalige gegevensverzameling van burgers die geen bedreiging vormen voor de nationale veiligheid. Sterker, onafhankelijk toezicht in alle fases van het handelen van de diensten. Geen gegevens delen met buitenlandse diensten waarvan niet ingeschat kan worden wat daar de gevolgen voor de mensenrechten van zijn.'
Ollongren gaat zich 'heel actief mengen'
Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken gaat zich 'heel actief mengen' in het debat dat vooraf zal gaan aan het referendum over de aftapwet.
'Ik ga me als minister van Binnenlandse Zaken en dus verantwoordelijk voor die wet, heel actief mengen in het debat over die wet en waar die wet eigenlijk voor is. Namelijk aan de ene kant veiligheid voor alle Nederlanders en aan de andere kant waarborgen voor de privacy van alle Nederlanders', zei Ollongren.
De minister maakte ook bekend dat het kabinet de uitslag van het referendum 'zorgvuldig' in overweging zal nemen. Voorman Sybrand Buma van het CDA, een van de vier coalitiepartijen, vindt dat het kabinet moet vasthouden aan de nieuwe bevoegdheden voor de inlichtingendiensten, ongeacht de uitslag. De andere coalitiepartijen (VVD, D66 en ChristenUnie) blijven de aftapwet ook steunen, maar zeggen nog niet wat er moet gebeuren als een meerderheid tegen de Wiv stemt.
De invoering van de wet, die was voorzien voor 1 januari, is inmiddels uitgesteld. Het duurt langer om kandidaten te selecteren voor een commissie die vooraf moet bekijken of de inzet van bevoegdheden, zoals als het onderscheppen van internetverkeer, wel mag. Volgens Ollongren lijkt 1 mei haalbaar.
Bron: ANP