RADAR+: Alvast een beetje met pensioen

Dit is een artikel uit ons consumentenmagazine RADAR+

Wat is deeltijdpensioen?

Je gaat in deeltijd met pensioen, bijvoorbeeld 1 of 2 dagen per week. Op de andere dagen blijf je werken. Omdat je dan in deeltijd werkt, gaat je salaris omlaag. Maar omdat je over de dagen waarop je niet werkt alvast pensioen laat uitkeren, vallen de financiële consequenties van minder werken wel mee. Ook de gevolgen voor je toekomstige fulltime pensioen vallen mee. Je blijft namelijk op de dagen dat je wél werkt gewoon pensioen opbouwen. Ben je tegelijkertijd pensioen aan het opeten en aan het opbouwen.

Voor wie is dat interessant?

Voor iedereen die niet meer piepjong is en graag wat minder wil werken, maar tegen het inkomensverlies opziet. Het kan ook een goed idee zijn voor mensen die het liefst volledig willen stoppen met werken, maar bang zijn voor de financiële consequenties voor hun pensioen. Als je eerder met pensioen gaat, is je pensioenpot immers eerder leeg. Je werkt niet meer, dus je bouwt niets op, en ondertussen begin je al met interen. De pensioenpot raakt nooit echt leeg, want je pensioen krijg je levenslang. Maar je krijgt daardoor wel een lagere uitkering. Elk jaar dat je eerder met pensioen gaat, leidt ertoe dat je levenslang per jaar zo’n 6 procent minder pensioen krijgt.  

Kan deeltijdpensioen zomaar?

Bij de meeste pensioenfondsen kan het. Bij sommige fondsen kun je vanaf je 55ste (een deel van) je pensioen laten uitkeren, bij andere vanaf je 60ste. Tege­lijkertijd moet je werkgever ermee akkoord gaan dat je in deeltijd gaat werken. Die mag dit alleen weigeren als er goede redenen voor zijn. Bijvoorbeeld als het problemen geeft met het rooster, of als er niemand is om het werk over te nemen. (Op rijksoverheid.nl vind je meer infor­matie over de Wet aanpassing arbeidsduur.)

Ga je er financieel op achteruit?

Als je 4 dagen per week gaat werken in plaats van 5, lever je 20 procent bruto loon in. Netto is het inkomensverschil vaak kleiner, omdat de kans bestaat dat je in een lager belastingtarief valt. Op loonwijzer.nl kun je een berekening maken. Als je je bruto salaris invult (minus 20 procent of 40 procent, afhankelijk van of je 1 of 2 dagen per week inlevert) krijg je een indicatie van wat je netto overhoudt. Dat lagere inkomen wordt aangevuld met deeltijdpensioen. Hoeveel dat is, hangt af van de hoeveelheid pensioen die je hebt opgebouwd. Dat is afhankelijk van je salaris en je arbeidsverleden. Je pensioenfonds kan berekenen hoeveel je maandelijks krijgt als je elke week een of twee dagen deeltijdpensioen laat uitkeren (zie kader met rekenvoorbeeld). Omdat je pensioen altijd minder is dan je salaris, betekent het hoe dan ook achter­uitgang in inkomen.

Gaan er veel mensen met deeltijd­pensioen?

In 2014 waren dat er ongeveer 12.000. Dat is weinig. Volgens deskundigen komt dit doordat veel werknemers nog steeds zogenaamde 'oude­lullendagen' hebben. In veel sectoren mag je vanaf je 60ste (soms nog eerder) minder gaan werken, terwijl je amper salaris inlevert. Waarom zou je dan met deeltijdpensioen gaan? Maar dit soort maatregelen om oudere werknemers te ontzien verdwijnt. De verwachting is dat daardoor de behoefte aan deeltijdpensioen toeneemt. 

Deeltijdpensioen is gezond

Verplicht ineens stoppen met werken op je 65ste of 67ste levert gezondheidsrisico's op, aldus Marcel Olde Rikkert, hoogleraar geriatrie. Mensen worden minder actief en dikker. Wie eigenlijk nog niet met pensioen wilde, wordt er bovendien somber van. In zijn boek Jong blijven & oud worden schrijft hij dat het veel gezonder is om zelf te bepalen wanneer je met pensioen gaat. Abrupt stoppen is sowieso geen goed idee. Het getrapte pensioen, waarbij je je werk in fases afbouwt, is het gezondst, schrijft hij. Zijn tip: ga op een bepaald moment 5 of 10 uur per week minder werken en neem je tegelijkertijd voor om 5 of 10 jaar later volledig met pensioen te gaan. De topsport, wat fulltime werken volgens hem voor ouderen is, kun je dan aftrainen. Bovendien krijg je de kans om te wennen aan meer vrije tijd en bewuste keuzes te maken voor een nieuwe invulling van je leven. Volgens Olde Rikkert voelen mensen die getrapt met pensioen gaan zich veel gezonder dan degenen die abrupt stoppen met werken

of te lang fulltime doorwerken.

Wel pensioen, geen AOW? Flexibele uitkering!

Veel mensen, misschien wel de meesten, hebben niet genoeg aan hun pensioen.

Ze hebben de AOW-uitkering ook nodig om rond te kunnen komen. Daarom laten veel mensen hun pensioen pas ingaan op het moment dat zij AOW krijgen. Deeltijdpen-sioen kan een goede oplossing zijn om door te werken tot de AOW ingaat. Er is ook een andere mogelijkheid als je niet tot de AOW-datum wilt doorwerken. Bij veel pensioenfondsen kun je variëren met de hoogte van de pensioenuitkering. Je kunt bijvoorbeeld de eerste jaren van je pensio-nering een hogere uitkering ontvangen en in de jaren daarna een lagere uitkering (andersom kan ook). Het is een overweging om te kiezen voor een hogere uitkering totdat je AOW krijgt. Zo kun je de periode overbruggen waarin je nog geen AOW hebt. Zodra je AOW krijgt, laat je de lagere uitkering ingaan. Als je de hoogte van de hoge en lage uitkering wilt weten, kun je je pensioenfonds om een berekening vragen. Je moet ervan uitgaan dat er één pot met geld is die jij al werkend hebt opgebouwd. Een hoog-laagpensioen betekent niet dat je meer of minder krijgt. De pot met geld wordt alleen op een andere manier over de jaren verdeeld. 

AOW of pensioen?

De AOW is een uitkering van de overheid. Het moment waarop je AOW krijgt, hangt af van je leeftijd. Als je bijvoorbeeld op 1 oktober van dit jaar 65 bent, krijg je 9 maanden later AOW. Als je op 1 juni 2017 65 bent, krijg je AOW vanaf je 66ste. Hier kun je zelf niets aan veranderen. Je pensioen bouw je zelf op bij je werkgever. De ingangsdatum van je pensioen kun je – binnen de marges – zelf bepalen. Je kunt niet op je 45ste zeggen: geef mij maar alvast mijn pensioen. Maar bij de meeste pensioenfondsen kun je vanaf je 55ste of je 60ste zelf het moment van pensionering bepalen. Je kunt je pensioen dus al laten ingaan voordat je AOW krijgt. De leeftijd waarop je je pensioen kunt laten ingaan staat in je pensioenreglement.

Wanneer krijg je AOW?

Voor iedereen die geboren is vóór 1955 staat de ingangsdatum van de AOW vast. Op de website van de Sociale Verzekeringsbank (svb.nl) staat een rekenmodule. Als je je geboortedatum invult, zie je vanaf welke datum je AOW krijgt. Als je geboren bent op 1 januari 1954 krijg je met 66 jaar en 8 maanden AOW. Als je geboren bent op 1 juni 1954 krijg je met 67 jaar AOW. Wie in 1955 of later geboren is, weet nog niet wat de ingangsdatum van de AOW is. Als je je geboortedatum intikt, staat er dat je AOW-leeftijd minimaal 67 jaar is. De exacte datum is nog niet bekend. Dat komt doordat de AOW-leeftijd vanaf 2022 wordt gekoppeld aan de levensverwachting. Maar op basis van de levensverwachting die nú bekend is, krijgen mensen die in 1955 en 1956 geboren zijn met 67 jaar en 3 maanden AOW. Voor wie in 1957 geboren is, zou dat best 67 jaar en 6 maanden kunnen zijn. Je hoort vijf jaar vóórdat je AOW krijgt, wat de definitieve ingangsdatum is. 

Werken na de AOW-leeftijd

Stel dat minder werken zo goed bevalt dat je op je 67ste geen zin hebt om te stoppen. Of je de ingangsdatum van je fulltime pensioen kunt uitstellen, moet je aan je pensioenfonds vragen. Financieel is pensioen uitstellen gunstig. Of je langer mag blijven werken, moet je regelen met je werkgever. Het is goed mogelijk dat die ermee instemt. Sinds vorig jaar is de Wet werken na de AOW-gerechtigde leeftijd van kracht. Hierin staat dat werkgevers doorwerkende AOW'ers bij ziekte maar een korte periode loon hoeven te betalen in plaats van de gebruikelijke twee jaar, en dat ze hen gemakkelijk kunnen ontslaan. Dit maakt het aantrekkelijker om AOW'ers in dienst te houden. 

Reken maar uit

Irma (61) werkt fulltime en heeft een jaarsalaris van € 60.000. Ze heeft jarenlang pensioen opgebouwd. Als zij doorwerkt tot haar 67ste krijgt ze straks levenslang ieder jaar ongeveer € 39.500 pensioen. Ze overweegt op haar 62ste met deeltijd-pensioen te gaan.

Een deel van haar pensioen wordt dan al uitgekeerd, maar over de dagen dat ze werkt, blijft Irma pensioen opbouwen.

Als Irma 1 dag met pensioen gaat en 4 dagen blijft werken, krijgt ze tot haar 67ste ruim € 5.000 pensioen per jaar. Vanaf haar 67ste krijgt ze dan bijna 37.000 euro pensioen per jaar.

Als ze 2 dagen met pensioen gaat en 3 dagen blijft werken, krijgt zij tot haar 67ste ruim € 10.000 pensioen per jaar. Vanaf haar 67ste krijgt ze € 34.000 per jaar.

Als Irma 20 uur met pensioen gaat en 20 uur blijft werken, krijgt zij tot haar 67ste bijna € 13.000 pensioen per jaar. Vanaf haar 67ste krijgt ze bijna € 33.000 per jaar.

Dit artikel is eerder gepubliceerd in RADAR+, Lente 2016, nummer 2

Wil je meer van dit soort handige informatie? Kijk op radarplus.nl