RADAR+: Goedkoop gezond eten

Dit is een artikel uit ons consumentenmagazine RADAR+

Zeker als je het per kilocalorie bekijkt, is ongezond eten goedkoper dan gezond eten. Een huismerk boerencake van 600 gram koop je voor rond de € 1. Die cake levert zo'n 2460 kilocalorieën op. Je zou er een dag op kunnen leven. Besteed je die euro aan 600 gram sinaasappelen, dan heb je 600 kilocalorieën in je winkelmandje; vier keer zo weinig. Je haalt er - wat betreft brandstof - net de lunch mee. Ander voorbeeld: de goedkoopste pizza in de supermarkt kost nog geen € 0,75 en voedt je met 700 calorieën. Wil je die uit groente of vis halen, dan ben je meer dan tien keer zoveel geld kwijt. Toch ga ik het proberen: gezonder en toch goedkoop eten. Daar gaan we!

Alle ongezonde eurozooi m'n mandje uit

Vaak loop ik door de supermarkt en gooi ik allemaal goedkoop lekkers in de kar. Zak chips, rol koek, reep chocola, bak ijs, chocolademoesjes of zoete yoghurtjes. Ik ben gevoelig voor huismerkproducten die rond of onder de euro kosten. Prikkie, zegt mijn vrekkenbrein dan. Maar tel je het allemaal bij elkaar op, dan tikt het aan. Dus nu check ik voor ik in de rij bij de kassa aansluit mijn mandje op overtolligheid. Ongezonde eurozooi zet ik terug. Het bespaarde geld besteed ik aan verantwoord knabbelvoer: extra rauwkost, fruit en een zak gedroogde maïskorrels (voor € 1,50). Die zak is groot genoeg voor wel tien keer popcorn poffen! Gemiddelde besparing: € 5 per week.

Eet minder vlees

Het Voedingscentrum zegt het, milieuorganisaties zeggen het: eet minder vlees. Dat is beter voor mens, dier en milieu. Het is een mantra die mij al tijden aanspreekt. Sterker nog: mijn dochter eet al een tijd vegetarisch en onlangs heb ik haar voorbeeld gevolgd. Vooral de bewerkte vleessoorten zoals worst, broodbeleg, frikadellen enzovoorts, zijn volgens het Voedingscentrum slecht voor hart en bloedvaten. Eigenlijk deden we het altijd al netjes: ook toen we alle drie nog vlees aten, kwam er niet vaker dan twee à drie keer per week een zeer bescheiden biologische portie op tafel. Kosten: zo'n € 18 per week. Sinds mijn dochter en ik vegetarisch zijn, besparen we ongeveer € 12. Wel koop ik extra groente en vleesvervangers. Een blok (onbewerkte) tofu kost bij Albert Heijn € 4,77 per kilo. Plofkip kost bijna het dubbele. Vegetarische burgers en dergelijke kosten zo'n beetje hetzelfde als biologische vleesvarianten. Ook ben ik deze week losgegaan op linzen, per kilo vanaf een euro of 2 (afhankelijk van de soort). Vaak zijn ze goedkoper bij een Turkse of Marokkaanse winkel. Linzensoep, linzencurry, linzen-groentepasta voor op brood: ik vind het heerlijk, maar mijn pubers gruwen ervan. Hetzelfde geldt voor bonen. Daar heb ik me dus voor de zekerheid deze week niet aan gewaagd. Besparing: ongeveer € 5 per week.

Doe normaal

Geen boterhammen maar pistoletjes. In het weekend af en toe croissantjes en lekkere hapjes rond borreltijd. Allemaal heerlijk en gezellig, maar duur en ongezond. Nu schroeven we dit allemaal terug. Wél zorg ik voor extra goed en voedzaam brood van de biologische winkel. Geen kostenbesparing ten opzichte van de pistoletjes, maar wel gezond en lekker. In het weekend bak ik pannenkoeken van volkorenmeel, een ei, melk en water. Tip: heb je geen ei of melk in huis: je kunt ook pannenkoeken bakken van alleen meel en water. Dat scheelt centen! De borrelhappen vervangen we door rauwkost en nootjes. We gaan iets eerder aan tafel om snackverleiding voor te zijn. Gemiddelde besparing: € 3 per week (op de croissantjes).

Dicht het horeca-lek

Een kroketje hier, een colaatje daar: je loopt al snel leeg op horeca-uitgaven onderweg. En zelden zijn het rauwkostsalades die je snackt. Zelf let ik hier al jaren op, maar voor aspirant gezonde bespaarders is het horeca-lek belangrijk om te dichten. Zorg dus dat je altijd een flesje water bij je hebt en een banaan, appel of boterham tegen de hongerklop. Heb je een auto, leg dan een pak biscuitjes in het dashboardkastje. Vrekkig, maar het werkt! Ik bespaar deze week € 0, want dit was al onder controle.

Skip opgevoerde producten

Gezond eten is hot! In de supermarkt wemelt het van de pakjes met allerlei beloften: goede keus, rijk aan vitaminen, vetvrij, vezelrijk of calorie-arm. Allemaal etiketten om de hogere prijs te rechtvaardigen. Ik laat ze allemaal staan. Een pak gewone crackers kost € 0,79, de vezelvariant € 1,99. Weersta de verleiding en koop eten waar zo weinig mogelijk aan geknutseld is. Besparing: minstens € 5 per week.

Drink minder ongezond

Onze wekelijkse voorraad dranken die niet via de kraan worden aangeleverd, bestaat uit frisdrank (2 flessen), chocomel (4 pakken), sap (1 fles) en bier (10 blikjes). Het zit bomvol suiker en kost zo’n € 13 per week. Mijn zoon is nogal verknocht aan zijn chocomel: dat maken we nu van melk en op- lospoeder. Dat is de helft goedkoper. Steeds vaker zet ik hem thee voor, om hem te laten wennen. Het werkt! Bier halveer ik, fris gaat eruit en een vers sapje op zondag blijft bestaan. Ik bespaar deze week: € 6,50.

Neem de tijd, voorkom kant-en-klaar, bewerkt en voorgesneden

Hutspot, wraps, lasagne: zeker drie keer in de week gebruik ik pakjes of potjes voor het gemak. Die bevatten veel zout en suiker, dus gaan ze deze week in de ban. Ook koop ik normaal gesproken vanwege haast veel voorgesneden groente. Deze week was en snijd ik alles zelf. Voor de hutspot, bijvoorbeeld. Om de kosten in bedwang te houden, ga ik naar de markt voor losse uien, aardappelen en winterpenen. Ik koop vegetarische rookworst en maak vegetarische jus (van een klontje boter, meel en groentebouillon, zoek online voor een recept). Kosten: € 5. Nauwelijks een besparing, want de voorgesneden hutspot met pakjes jus en aard­appelpuree kost € 5,50. Ik heb wel nog een restje over, voor morgen of voor in de vriezer. Tip: Heb je altijd last van overgebleven aardappelen of winterpenen, omdat je zo’n grote zak nooit opkrijgt voor ze alle kleuren van de regenboog hebben? Ga dan naar de markt of groenteboer, liefst een Turkse of een Marokkaanse (die zijn vaak goedkoper). Daar koop je aardappelen, wortels en uien per stuk.

Conclusie

Ik heb € 25 bespaard. Deze week heb ik naast hutspot geserveerd: pasta met groente, verse tomaten, pijnboompitten en geraspte kaas (niet uit een zakje). Rijst met gewokte groente, Japanse stijl. Wraps met kip- of vegavulling, sla en rauwkost. Lasagne met vegetarisch gehakt. Eén avond aten we een maaltijdsoep en de laatste avond zelfgemaakte pizza. Het was allemaal veel lekkerder. Bijvoorbeeld die Japanse groente: waspeen, boontjes, rode paprika, ui en knoflook kort wokken, sojasaus eroverheen, beetje water en klaar. De geroosterde sesamzaadjes waren we vergeten, maar misten we niet. gaan we het volhouden? Of we het volhouden? Dat ben ik wel van plan, al vermoed ik dat het gebrek aan chips en koekjes op termijn wel protest zal opleveren. Een motiverende factor is mijn kasboekje waarin ik per categorie heb opgeschreven wat ik bespaar, zoals € 6,50 per week aan ongezonde dranken. Daar kan ik behoorlijk wat fruit en groente van kopen. Ook een opsteker: volgens het Voedingscentrum is gezond eten duurzamer dan ongezond eten. Ik doe dus niet alleen mezelf en mijn tafelgenoten, maar ook de rest van de wereld een plezier.

Dit artikel is eerder gepubliceerd in Radar+, Lente 2017, nummer 2

Wil je meer van dit soort handige informatie? Kijk op radarplus.nl