Rechtsbijstandsverzekeraars sluiten geheime contracten af, wat betekent dat voor jou?

In Nederland hebben zo’n 2,7 miljoen huishoudens een rechtsbijstandverzekering. Je schakelt zo’n verzekering in bij een geschil: bijvoorbeeld als je ontslagen wordt op je werk of bij een verkeersongeluk.

Vaste prijs per dossier

Radar krijgt via een anonieme tipgever stukken in handen zoals een contract, mailcorrespondentie en telefoongesprekken, waaruit blijkt dat er regelmatig gewerkt wordt met een fixed fee: een vaste prijs per dossier. Een zelfstandige krijgt 25 tot 50 dossiers toegeschoven en krijgt per dossier een vaste prijs van 375 tot 425 euro exclusief BTW, ongeacht hoeveel werk het daadwerkelijk kost. Op het contract zit 'strikte geheimhouding'.

'Consument schiet erbij in'

De klokkenluider wil dit verhaal naar buiten brengen, omdat consumenten met dit soort strakke prijsafspraken niet krijgen waar ze recht op hebben. 'Zo'n tarief is al krap als ’t dossier klip en klaar is. Als je een optimale oplossing wilt vinden en je moet onderhandelen met een werkgever of een juridische procedure moet voeren, dan is een dergelijk bedrag absoluut niet toereikend. En schiet de consument erbij in.'

Nooit zorgvuldige rechtsbijstand

Floris Zwartkruis, juridisch adviseur, zegt tegen Radar: 'Dat zijn bedragen die veel voorkomen en die zijn wel zodanig laag dat je natuurlijk op je klompen kunt aanvoelen dat je voor dat bedrag natuurlijk nooit zorgvuldig en kwalitatief hoogwaardige rechtsbijstand kunt verlenen.'

Afschaffen door de overheid gefinancierde rechtshulp

Deze onthulling is schokkend, omdat minister Dekker voor Rechtsbescherming de door de overheid gefinancierde rechtshulp wil afschaffen. Burgers zouden volgens de minister prima af zijn met een rechtsbijstandverzekering dat liet hij weten tijdens een bedrijfsbezoek aan Achmea Rechtsbijstand.

Maar hoe zit het met de kwaliteit als in het geniep dit soort absurd lage prijsafspraken worden gemaakt? Consumenten – die jarenlang trouw premie betalen – weten niet dat hun dossier voor een habbekrats wordt verhandeld.

Belang verzekeraar staat centraal, niet die van de consument

Het SP-Tweede Kamerlid Michiel van Nispen volgt de ontwikkelingen rondom rechtsbijstand op de voet. Hij vindt het doorverkopen van dossiers alarmerend. 'Dit is een vorm van handel geworden, waarbij niet de belangen van de mensen die recht nodig hebben centraal staan. Maar wat centraal staat is het belang van het geld voor de verzekeraar.'

Verbond niet op de hoogte van fixed fees

Algemeen directeur Richard Weurding van het Verbond van Verzekeraars reageert in de studio. Hij zegt niet op de hoogte te zijn van de onderaanbesteding voor fixed fees. 'Goed dat Radar hier vraagtekens bij zet.' Volgens hem is het niet een representatief beeld voor de sector, maar hij gaat wel in gesprek met de verzekeraars.

Lees de volledige reactie van het Verbond van Verzekeraars hier.

Jaarpremie tussen 80 en 300 euro per gezin

De gemiddelde jaarpremie die verzekeraars aan ons doorgeven, verschilt van zo'n 80 euro tot zo’n 300 euro per gezin. Dit bedrag ligt een stuk hoger dan de gemiddelde jaarpremie van zo'n 134 euro die het Verbond van Verzekeraars vermeldt op hun site.

DAS is marktleider

Radar was benieuwd of deze fixed fees boven tafel zouden komen. De redactie heeft een kleine dertig rechtsbijstandverzekeringen 23 vragen gesteld. De hoeveelheid klanten verschilt enorm. Een kleine aanbieder heeft zo'n 30.000 klanten en bij marktleider DAS staat 1,2 miljoen verzekerden.

Extern personeel

Bijna alle verzekeraars die gereageerd hebben op onze vragenlijst, huren extern personeel in. Alleen Aegon schrijft: 'onbekend, we hebben de uitvoering van de polis aan SRK Rechtsbijstand, een onafhankelijk schaderegelingskantoor, overgedragen.' De verzekeraars zeggen ronduit nee, onbekend of de vraag is niet van toepassing als we vragen of extern ingehuurde partijen werken met vaste bedragen zogenoemde fixed fees.

Werken in de systemen van DAS

We hebben verzekeraar DAS om commentaar gevraagd, omdat we in de uitzending laten zien dat een freelancer via Eerlijk met Recht gaat werken voor DAS. 'De zelfstandige werkt uit naam van en in de systemen van DAS.' Op het aanmeldformulier voor een externe medewerker staan ook twee namen van DAS-personeelsleden en er wordt toegang verleend tot het DAS-netwerk.

DAS is geschrokken

DAS is erg geschrokken van deze, voor ons onbekende, prijsafspraken. Deze tarieven zijn te laag en DAS heeft deze tarieven ook nooit betaald of afgesproken. De bedragen die door Radar genoemd worden en die wij met EMR overeengekomen zijn, verschillen substantieel. DAS heeft EMR om opheldering gevraagd. EMR heeft ons bevestigd dat geen van de uitbesteding door DAS tegen dergelijke lage tarieven in de markt is gezet. We zoeken het tot de bodem uit en zetten geen nieuwe dossiers door naar Eerlijk met Recht.

Lees hier de volledige reactie

Reactie Eerlijk met Recht

De uitvoerder Eerlijk met Recht schrijft in een reactie aan DAS: 'Ten aanzien van het contract dat kennelijk in omloop is, daarvan kan ik bevestigen dat dit geen contract is dat door Eerlijk met Recht BV is overeengekomen met betrekking tot DAS-dossiers. Hiermee zeg ik overigens niet dat dit contract wel is overeengekomen met betrekking tot dossiers van andere verzekeraars. Dergelijke contracten dienen bovendien altijd in het licht van de omstandigheden te worden bezien en als er over tarieven wordt geoordeeld, zal altijd eerst de gehele keten in kaart moeten worden gebracht om juiste conclusies te kunnen trekken', aldus Imke Arts van Eerlijk met Recht.

Uithollen van de dekking

Radar vindt dat dit soort prijsafspraken de dekking uitholt. De maximale dekking per verzekeraar verschilt van 15.000 euro tot maximaal 100.000 euro als jouw verzekeraar de zaak zelf oplost. Maar je weet dus niet dat mogelijk jouw dossier voor een zacht prijsje op het bureau belandt van een slecht betaalde zzp’er, en dan moet je maar hopen dat je waar krijgt voor je premie.

Uitbesteden van de uitvoering

Een aantal rechtsbijstandverzekeraars besteedt de uitvoering van hun verzekering uit aan ARAG, DAS of SRK. Daarnaast maken alle verzekeraars gebruik van externe medewerkers. De meeste verzekeraars hebben zelf geen advocaten in dienst. Ze werken hiervoor met netwerkkantoren, externe advocatenkantoren die ingehuurd worden.

DAS heeft geen advocaten op de loonlijst, ARAG heeft er 20 en SRK 70. Het aantal juristen in loondienst varieert van 14 tot 600 bij de grootste aanbieder DAS.

Onderaanbesteding aan freelancers

Daarnaast huren verzekeraars voor hun overloop weer andere bedrijven – zogenoemde uitvoerders - in, zoals USG Legal of Eerlijk met Recht en die besteden – zonder dat de verzekeraars het zeggen te weten – weer werk uit aan slecht betaalde freelancers. USG Legal zegt in een telefoongesprek over deze onderaanbesteding: 'We werken met eigen juristen in loondienst, maar we hebben een overloop van zzp’ers en zelfstandige advocaten. We werken voor verzekeraars die aan ons uitbesteden. Dit is een overflow van ARAG, Achmea, SRK. Er wordt gewerkt met fixed fee tarieven.'

425 euro per dossier

Een medewerker van Eerlijk met Recht zegt in een telefoongesprek: 'Gemiddeld moet je uitgaan van 425 euro per dossier. Dan is het de bedoeling dat je hele proces van A tot Z begeleidt en procedeert. Daar ben je gemiddeld vijf uur mee bezig. Het is pas interessant bij afname van 20 dossiers. Ik wil voorstellen 20 dossiers aan je door te zetten.'

Vrije advocaatkeuze

Radar vindt deze prijsafspraken interessant, omdat er al een poos een discussie loopt over de vrije advocaatkeuze. Alle verzekeraars antwoorden dat ze consumenten actief wijzen op vrije advocaatkeuze. Op de vraag 'hoe vaak wordt er gebruikgemaakt van vrije advocatenkeuze' antwoordt het gros van de verzekeraars 'onbekend'. Bij Centraal Beheer en Anker Rechtshulp is het 1 procent, bij ZLM 3 tot 4 procent en bij DAS 7,2 procent.

Maximale vergoeding stuk lager

De maximale vergoeding die de verzekeraar uitkeert, is echter een stuk lager als je zelf kiest voor een advocaat naar keuze, dan wanneer iemand werkt voor de verzekeraar of als er doorverwezen wordt naar een netwerkkantoor. De maximale dekkingsom bij een vrije advocaatkeuze keldert bij sommige aanbieders naar slechts 3.000 euro in het geval van Univé. Een beetje advocaat rekent al snel 200 tot 250 euro per uur, dus dan is je vergoeding snel op. Je kunt bij polissen met zo’n lage dekking bijna niet spreken van een vrije advocaatkeuze.

Vertrouwelijk en concurrentiegevoelige informatie

Verzekeraar Lancyr wil onze vragen helemaal niet beantwoorden. 'Onderstaande vragen is vertrouwelijke (en concurrentiegevoelige) informatie die wij niet zomaar delen.' Vreemd, want een deel van onze vragen, bijvoorbeeld over maximale dekkingen, zijn terug te vinden in de database van Moneyview.

Anker Rechtsbijstand is transparant

Anker Rechtsbijstand is de enige die op alle vragen transparant antwoord geeft. Ook geven ze openlijk antwoord op de vraag in hoeveel procent van de zaken wordt gewonnen, verloren of geschikt. Chapeau voor deze openheid! Vier verzekeraars: Allianz, Bruns ten Brink, De Goudse en Hema hebben niet gereageerd op onze vragenlijst.

Uitvoerders geven geen antwoord op onze vragen

Radar heeft ook de uitvoerders Eerlijk met Recht, USG Legal en Stichting SRK Rechtsbijstand gemaild met vragen. Zij helpen verzekeraars met juridische bijstand, maar wij krijgen geen antwoord. 'USG Legal doet niet mee aan uw onderzoek, daar hebben we het te druk voor.' Eerlijk met Recht antwoordt: 'Zoals echter juristen en advocaten betaamd, zullen wij niet klakkeloos vragen beantwoorden en zeker niet daar waar het over anderen gaat.' 'SRK heeft ongeveer 70 advocaten en 250 juristen en behandelt 38.000 dossiers per jaar.' Deze onafhankelijke stichting zonder winstoogmerk beschouwt de andere informatie 'als concurrentiegevoelig of anderszins bedrijfsvertrouwelijk.'