Tussenpersonen (achtergrond)

  • 9 min. leestijd

Vanaf 2009 moeten de zogeheten tussenpersonen volgens een nieuwe wet openheid geven over wat zij verdienen aan het product dat u bij ze afsluit. Want wat blijkt? Weinig mensen weten wat een tussenpersoon verdient.

Sterker nog, sommigen zijn in de veronderstelling dat een advies gratis is. Dat blijkt ook uit een onderzoek van GFK en VB Barometer van november 2008. Het onderzoek is gedaan onder 1000 mensen. Van die 1000 mensen was 60% in eerste instantie tevreden over hun tussenpersoon. 8% was ontevreden. Daarna kregen ze te horen wat hun tussenpersoon verdient. En toen sloeg de stemming om: nog maar 27% was tevreden en maar liefst 30% ontevreden.

Proef op de som

Tussenpersonen moeten dus openheid van zaken gaan geven vanaf januari 2009. TROS Radar neemt alvast de proef op de som. We gaan langs bij vijf tussenpersonen. We geven aan dat we een nieuwe hypotheek willen aflsuiten . En we vragen elke tussenpersoon wat die daar ou aan verdient. Vervolgens leggen we dit voor aan Alfred Oosenbrug, ex-hoogleraar financiële dienstverlening en nu onafhankelijk adviseur.

Eén van de tussenpersonen meldt: "Ik reken niks want ik krijg provisie van de bank. Je mag dat van mij best weten. Daar ben ik niet bang voor om dat te vertellen. Maar dat hangt dus van de bank af. De Postbank, daar krijg ik bijvoorbeeld 1% provisie van. In een keer".

Nadat we dus al een uur bij hem hebben gezeten, vragen we deze tussenpersoon wat hij aan ons verdient. Maar nog steeds blijft het onduidelijk.

Ook de andere tussenpersonen vertellen dat er 1% van de hypotheeksom naar de bank gaat, en dat de bank dit weer aan de tussenpersoon geeft.

Alle tussenpersonen vertellen enkel dit verhaal: dat slechts die ene procent wordt ingehouden op de hypotheeksom.

Verwarring

Maar hoe werkt het provisiesysteem echt? We hebben aan de ene kant de bancaire provisie. Dat is dus die ene procent van uw hypotheekbedrag dat, verspreid over maximaal 10 jaar, door de bank aan de tussenpersoon wordt betaald. De tussenpersoon krijgt bij het afsluiten 60% van het provisebedrag. De overige 40% van het provisiebedrag krijgt hij verspreid over die 10 jaar.

Wij willen juist weten wat de tussenpersonen nog meer verdienen. Ofwel: wat zijn andere extra kosten voor ons? Maar dan ontstaat er verwarring.

Geen van de tussenpersonen kan ons vertellen wat hij nog extra krijgt bij het afsluiten van een spaarhypotheek of een beleggingshypotheek.

Zelfstandig adviseur Alfred Oosenbrug: "Het gaat niet om bancaire transparantie, zoals gesuggereerd wordt. Bancaire provisie hebben de mensen altijd cash moeten aftikken. Die is dus altijd al zichtbaar geweest. Provisietransparantie gaat over de bijkomende provisies. En dat is juist wat niet zichtbaar is en wat dus boven die 1% komt. En hier wordt toch een beetje gesuggereerd dat het over die ene procent gaat."

Spaarhypotheken

Op www.provisieoverzicht.nl kunt u zien dat voor spaarhypotheken de volgende provisies worden betaald over de hypotheeksom aan tussenpersonen, als zij die afsluiten:

Westland Utrecht

2,04%

Nationale Nederlanden

2,00%

Reaal  

1,95%

Zwisterleven

1,95%

Aegon

1,82%

SNS Bank

1,78%

Lees de reacties van de verschillende banken en verzekeraars.

De verzekeraar met de hoogste provisie over de hypotheeksom is dus Westland Utrecht.

Banksparen

Voor het nieuwe product banksparen, waarmee je ook kunt sparen voor de aflossing van je hypotheek, met dezelfde belastingvoordelen, heeft www. provisieoverzicht.nl vanaf vandaag ook al een lijstje:

SNS

1,350% = 1,780%!

MNF

1,350% = 1,600%!

Florius

1,350%

Zwisterleven

1,200%

ABN

0,700%

Moneyou

0,700%

Allianz

0,600% = 1,600%!

Delta Lloyd

0,525%

Lees de reacties van de verschillende banken en verzekeraars.

We bellen met SNS. Daar zegt men dat het niet klopt, hun provisie is namelijk hoger, te weten: 1,78%.

MNF, dat valt onder Allianz heeft een percentage dat hoger is dan 0,600%, namelijk 1,600%

Florius en Moneyou, allebei van ABNAMRO, willen niks zeggen. ABN AMRO zelf laat het ook afweten, als het gaat om openheid over hun provisies aan tussenpersonen.

Van Zwitserleven hebben we geen antwoord gehad.

Allianz daarentegen laat weten dat 0,6 niet klopt, maar dat het maar liefst 1,6% is. Een procentpunt meer provisie dus.

Delta Lloyd heeft het percentage bevestigd.Woonlastenverzekering

De tussenpersonen laten ons dus gissen naar wat ze extra verdienen per hypotheekvorm, ofwel naar datgene wat er wordt ingelegd op de premie die u iedere maand betaalt voor uw spaar- of beleggingshypotheek. Daarnaast bieden de tussenpersonen, vaak aan het einde van het gesprek, ook nog verzekeringen aan zoals de woonlastenverzekering.

De woonlastenverzekering wordt aangeboden om u te verzekeren tegen het risico van arbeidsongeschiktheid. Bijvoorbeeld wanneer u na een ongeval niet meer voldoende geld kunt verdienen om uw maandelijkse hypotheeklasten te betalen.

Oosenbrug: "Die woonlastenverzekeringen, daar zijn de verdiensten natuurlijk heel dik op. Dat is ook juist een product dat in de slipstream, aan het einde van het gesprek, nog eventjes meegenomen wordt. En dan zegt de klant aan het eind van zo'n gesprek, waar die natuurlijk helemaal tureluurs van is: 'Oh, voor een paar euro's per maand, doe dat er dan maar bij.'

Wat de tussenpersoon niet vertelt, en wat er nog eens een keertje bijkomt, is dat die dekking over het algemeen ook maar een heel korte looptijd heeft. Dus mensen denken dan, dat als ze arbeidsongeschikt raken, ze voor de rest van hun leven uit de zorgen zijn. Maar over het algemeen krijg je dan maar een paar jaar betaald en dan is het ook weer afgelopen."

Dat dit de verzekeringen zijn waar de tussenpersoon echt nog eens wat extra's op binnenhaalt op uw jaarpremie, blijkt wel uit het volgende lijstje.

Postbank Woonlastenbeschermer

35,0%

Cardif Hypotheek Opvangpolis

30,0%

SNS Woonlastenbeschermer

30,0%

T@F Maandlastenbeschermer

30,0%

 

BLG Woonborg

30,0%

Allianz Woonlastenverzekering

20,0%

Fortis ASR Woonlasten AOV

15,0%

Lees de reacties van de verschillende banken en verzekeraars.

We hebben de Nedserlandse Vereniging van Assurantieadviseurs en Financiële Dienstverleners (NVA) uitgenodigd om uitleg te komen geven in de studio. Zij willen niet komen omdat 'al te vaak is gebleken, en ook nu weer blijkt dit uit de aankondiging voor vanavond, dat het programma niet is bedoeld om ingrijpende vernieuwingen in de bedrijfstak aan de orde te stellen, maar veeleer om partijen in de markt, in dit geval het intermediair, in een kwaad daglicht te stellen,' aldus de NVA.Lees de volledige reactie van de NVA.De wet

De nieuwe wet, die vanaf januari 2009 gaat gelden, moet ervoor zorgen dat tussenpersonen het de klant nu eens wél helder uitleggen:

  • De tussenpersoon moet aan de klant vertellen wat hij per product verdient. Dit geldt alleen voor 'complexe'  producten. Hier wordt bijvoorbeeld een spaarhypotheek of een beleggingshypotheek mee bedoeld. Lossen producten, zoals een overlijdensrisicodekking die u niet samen met de hypotheek afsluit, hoeft niet vermeldt te worden.
  • Dit moet dan worden vermeldt in de offerte.
  • De bonusprovisie wordt afgeschaft.

Alleen de bonusprovisies worden afgeschaft. Dat zijn je krijgt meer naarmate je meer producten verkoopt. En dat mag straks niet meer," aldus Oosenbrug

Maar wat niet wordt afgeschaft, is de verschillende provisie per product. Dat betekent dus dat een tussenpersoon zo toch nog steeds in de verleiding wordt gebracht om niet voor de klant het beste hypotheekproduct te verstrekken, maar juist dat product waar de tussenpersoon het meeste aan verdient. Waarom zouden we dan niet een vaste provisie regelen in de wet?

"Transparantie van provisie is een hele stap vooruit, maar zolang provisies verschillen blijft de intermediair een motivatie houden om te kiezen voor het product waar hij het meeste aan verdient. De simpelste oplossing is gewoon een standaardprovisie voor elk product voorschrijven. Dat is de enige garantie om er zeker van te zijn dat de hoogte van de provisie niet  in negatieve zin meespeelt in de advisering," vindt Oosenbrug.

Oosenbrug: "Je krijgt alleen via de offerte helderheid over de provisie. Je moet dus meerdere offertes aanvragen om erachter te komen wat de verschillende producten kosten. Als je maar een offerte aanvraagt, weet je niet of dat provisiebedrag redelijk is ja of nee."

Dus: met de nieuwe wet moet je als klant ook nog eens uit meerdere offertes van verschillende tussenpersonen kiezen, welk product echt het beste is voor jou.

"En nu kom je in de situatie terecht onder het mom van marktwerking; de klant zelf moet het selectiewerk en het onderzoekswerk doen. Wat is dan nog de rol van de adviseur?", aldus Oosenbrug.

Uiteraard hebben we ook minister Bos van Financiën om een reactie gevraagd. Helaas kon hij niet naar de studio komen. Wel stuurde hij een schriftelijke reactie.

In de studio zit Mei Li Vos, Tweede Kamerlid van de PvdA. Zij vindt de nieuwe wet een grote stap vooruit: "Eindelijk weet en ziet de klant wat hij betaalt. De hoop is dat consumenten nu gaan zien en begrijpen wat zo'n advies kost. Daarnaast is de hoop dat de tussenpersoon nu eindelijk echt in het belang voor de klant gaat werken."

Vos zal ze de komende jaren de ontwikkelingen goed in de gaten blijven houden. "Ik geef de tussenpersonen twee jaar de kans om zich van hun goede kant te laten zien. Als het dan nog niet goed gaat, moet dat tijdens de evaluatie besproken worden en moet het systeem strenger," aldus Vos.

We hebben meerdere Tweede Kamerleden gesproken. Lees hun reacties.Wat kunt u zelf doen?

Op www.provisieoverzicht.nl kunt u dus een indruk krijgen van de verschillende provisies die banken betalen aan tussenpersonen. Ook staan op de website tussenpersonen die met een vast tarief werken.

Bijvoorbeeld: Een tussenpersoon spreekt met u af dat hij voor €2000,- voor u een product afsluit. Van de aanbieder ontvangt de tussenpersoon €3500,-. Het verschil tussen de €2000,- en de €3500,- betaalt de tussenpersoon terug aan u, de klant. U krijgt dan dus €1500,- op uw rekening.

Als u naar een tussenpersoon gaat na 1 januari 2009, is het van belang dat u meerdere offertes aanvraagt van verschillende aanbieders. Alleen dan kunt u zien en vergelijken wat uw tussenpersoon verdient. Vraag hem ook uit te leggen waarom hij bij het ene product meer verdient dan bij het andere.

Sluit u een los product af, bijvoorbeeld een overlijdensrisicodekking, of een arbeidsongeschiktheidverzekering, vraag dan expliciet wat de verdiensten van de tussenpersoon zijn. Wanneer u een los product afsluit, ook na 1 januari 2009, hoeft de tussenpersoon de provisie niet te vermelden in de offerte.

Ook nu kunt u al vragen wat uw tussenpersoon aan u verdient. Hij is nog niet verplicht dat in de offerte te vermelden.