Vaatwastabletten: wat is het verschil tussen de ecologische en normale variant?

Volgens de website waarzitwatin.nl, een site van de overheid over chemische stoffen in consumentenproducten, bevatten vaatwastabletten vaak enzymen, geurstoffen, wasactieve stof, waterontharder, polycarboxylaten en witmaker. Ieder ingrediënt draagt op zijn eigen manier bij aan een schone vaat:

• Enzymen zijn eiwitten die het vuil op je vieze vaat afbreken, daardoor kan water de viezigheid makkelijk wegspoelen.
• Geurstoffen, meestal parfums, zorgen ervoor dat je afwas en de afwasmachine lekker gaan ruiken.
• Niet-iogene oppervlakteactieve stoffen (de wasactieve stof) weken het vuil los en zorgen ervoor dat het vuil in water oplost. Deze stoffen werken ook bij lage temperaturen.
• Waterontharder, zoals fosfonaten, en polycarboxylaten voorkomen kalkaanslag.
• Zuurstofbleekmiddelen (witmaker) lossen vlekken op en verwijderen deze ook. Veelvoorkomend zijn waterstofperoxide en natriumperboraat.

Milieukeurmerk garandeert geen schadelijke stoffen

Volgens Milieu Centraal geeft een milieukeurmerk de garantie dat vaatwastabletten bepaalde milieuschadelijke stoffen niet bevatten. Zo garandeert het Europees Ecolabel dat er minder schadelijke stoffen in vaatwastabletten zitten. Daarnaast betekent het ook dat de producent watervervuiling, energieverbruik en afval beperkt. Hoe schadelijk gewone tabletten voor de waterkwaliteit zijn, weet Milieu Centraal niet.

Resten van vaatwasmiddelen belanden in het riool. Rioolwaterzuiveringsinstallaties filteren deze restjes uit het water. Dat kost energie en het lukt de zuiveringsinstallaties ook niet altijd om alle deeltjes uit het water te halen.

Schadelijke stoffen: microplastics en muskusverbindingen

Milieukeurmerken hebben criteria over niet-toegestane stoffen. Van sommige stoffen mag maar een bepaalde concentratie aanwezig zijn. Het gaat dan om stoffen zoals nanozilver, EDTA, microplastics en muskusverbindingen laat Milieu Centraal weten. Dat ecologische middelen deze stoffen niet, of in verminderde concentratie, bevatten betekent overigens niet dat ze wel in de 'gewone' vaatwastabletten zitten zegt Milieu Centraal.

Naast de ingrediënten van het vaatwasmiddel zijn ook grondstoffen, verpakkingsmateriaal en transport voor het vervoer nodig. Milieu Centraal geeft daarom als advies: let goed op de dosering en gebruik niet meer dan nodig. In plaats van tabletten kun je ook vaatwaspoeder gebruiken als je in een gebied woont met zacht water.  Dan kun je beter te kunnen doseren, want in een tablet zit volgens Milieu Centraal al snel te veel. Volgens Unilever zorgen de tabletten er juist voor dat mensen niet te veel afwasmiddel gebruiken waardoor het milieu niet onnodig wordt belast.

Vijfhonderd verschillende keurmerken

Sommige merken verkopen zowel eco-vaatwastabletten als de gewone variant. Daarnaast zijn er ook merken zoals Klok en Ecover die uitsluitend ecologische middelen verkopen. Opvallend genoeg zie je op de wasmiddelen van Ecover geen Europees Ecolabel. Volgens een woordvoerder zijn keurmerken of ecolabels booming business, 'in Europa zijn er zo’n vijfhonderd en ieder land heeft zijn eigen voorkeur'. In Nederland heeft Ecover het Ecocert-label.  

Het hoofdingrediënt van de vaatwastabletten van Ecover is natriumcitraat, vertelt een woordvoerder. Het stofje vangt calcium op en voorkomt een witte waas op de vaat. Natriumcitraat is een natuurlijke stof die door fermentatie wordt geproduceerd. De stof zit ook als E-nummer in voedingsmiddelen en wordt volgens het Voedingscentrum gemaakt door schimmels uit suiker.

Fosfaten sinds 2017 niet meer in vaatwastabletten

Een schadelijke stof die vaak in verband wordt gebracht met vaatwasmiddel is fosfaat. Fosfaten zorgen voor algengroei in sloten en meren, dat is slecht voor de kwaliteit van het water. Daarom zijn fosfaten sinds 2017 verboden in vaatwastabletten.

Ecover geeft aan dat het bedrijf ook geen fosfonaten gebruikt. Volgens de Ecover-woordvoerder maken andere producenten nog wel gebruik van fosfonaten als waterontharder in vaatwastabletten. Dat blijkt ook uit de eerdergenoemde ingrediëntenlijst van waarzitwatin.nl.

Fosfonaten bevatten fosfor, dat is niet biologisch afbreekbaar. Daarnaast kan het ook schadelijk zijn voor water. Binnen Europa is daarom een wetgeving omtrent het gebruik van fosforverbindingen in vaatwasmiddelen.

Schone vaatwasser en ecoprogramma

De vaatwasser maakt al je vuile vaat schoon, maar hoe maak je eigenlijk je vaatwasser schoon?

Lees meer: Hoe maak je de vaatwasser schoon?

Gebruik jij altijd het ecoprogramma van je vaatwasser? Deze programma's duren vaak veel langer, hoe kan het dan dat ze toch zuiniger zijn?

Lees meer: Ecoprogramma duurt langer, maar is wel zuiniger?

Bronnen: Milieu Centraal / Ecover / Waarzitwatin.nl / Wageningen University Research / Unilever / Voedingscentrum