Vage klachten door borstimplantaten vaak niet herkend en erkend door arts

Radar ondervroeg meer dan 1400 vrouwen met siliconen borstimplantaten. Daarvan is meer dan de helft (54%) voorafgaand aan het plaatsen niet gewezen op mogelijke risico's. De resultaten van dit onderzoek zijn ook besproken in de uitzending van Radar op 28 september 2020. 

Bij bijna de helft van de respondenten (46%) zijn klachten ontstaan door de implantaten, zoals vermoeidheidsklachten (58%), harde pijnlijke borsten (kapselvorming, bij 52%), psychische klachten (26%) of een burn-out (18%). Andere klachten die genoemd worden zijn onder andere spier- en gewrichtsklachten, reumatische klachten, jeuk, een koud of juist brandend gevoel, allergieën, lekkage, ontsteking, verschuiving, vervorming, en combinaties van allerlei klachten.

Verband klachten en implantaten onderbelicht

'Meerdere onverklaarbare klachten, waardoor ik ook niet zeker weet of ze door de implantaten veroorzaakt worden', schrijft een respondent. Omdat klachten niet altijd duidelijk aan implantaten kunnen worden toegeschreven, hebben we de mensen die aangeven géén klachten te hebben door hun implantaten ook gevraagd naar eventuele veranderingen sinds de plaatsing van de implantaten. Bijna een kwart (23%) geeft aan wel degelijk een of meerdere klachten te hebben zoals hierboven omschreven.

Van degenen die wel vermoeden dat de klachten door de implantaten veroorzaakt worden, is ruim een kwart daar niet mee naar een arts gestapt. Omdat ze het niet zeker weten, of omdat de klachten niet ernstig genoeg lijken: 'Wist niet dat afzonderlijke klachten daarvan kwamen. Wilde niet voor vage klachten naar dokter.'

Meerdere mensen geven aan dat ze niet uit eigen beweging op een arts zijn afgestapt, maar bijvoorbeeld door de fysio erop zijn gewezen dat de klachten aan de implantaten kunnen worden gelinkt. Iemand laat weten dat ze dacht dat ze zelf niet goed met de implantaten was omgegaan, waardoor ze verzakten. Een ander geeft aan: 'Dan moeten ze er wellicht uit of worden vervangen en daar heb ik geen geld voor.'

Ook arts denkt vaak niet aan implantaten als oorzaak

72 procent is wel met de klachten naar een arts gestapt. Bij 1 op de 5 werden de klachten door de arts direct aan de implantaten toegeschreven. Bij de andere 81 procent linkte de arts de klachten niet (direct) of niet in alle gevallen aan de implantaten. ‘Huisarts en specialisten hebben nooit maar dan ook nooit aan de implantaten gedacht. 20 jaar gehad en zeker 13 jaar ziek waarvan ik nu weet dat het daardoor kwam. Hoop te herstellen maar God mag weten wat dit allemaal heeft aangericht. De blauwe vloeistof was ook weg en er zaten schimmels in. Migratie.’

Zelf vragen om verwijzing

Respondenten geven aan dat de (huis)arts de klachten vaak niet kan plaatsen: 'Hij zag eerder alles op psychisch vlak en keek niet verder. Heeft ook nooit over mijn borstimplantaten nagedacht!' Sommigen krijgen een verwijsbrief naar de specialist, vooral wanneer zij hier zelf naar vragen: 'Stress, vitamine tekort, overgang. Dokter was ook radeloos en werkte overal aan mee. Nadat ik er zelf mee kwam viel voor haar alles op zn plek.' Er zijn echter ook genoeg artsen die de klachten niet serieus nemen: 'De huisarts en de plastisch chirurg gaan niet erg in op mijn klachten en ervaren de nieuwsberichten als "storm in een glas water".'

Sommige artsen zien het verband tussen verschillende klachten niet: 'Elk probleem werd onafhankelijk benaderd. Er ging geen belletje rinkelen dat 't met elkaar te maken zou kunnen hebben.' Veel vrouwen krijgen algemene diagnoses opgeplakt, zoals stress of een vorm van reuma (fibromyalgie wordt veel genoemd).

'Klachten horen er nu eenmaal bij'

Anderen worden afgescheept met een bloedonderzoek waar niets uitkomt: 'Huisarts wist niet waardoor deze klachten werden veroorzaakt. Vaak bloedonderzoek gedaan, maar daaruit werd niets opgemaakt. Waarschijnlijk werd alleen ijzer en bloedbezinksel bekeken.' Sommige artsen geven aan dat de klachten er nu eenmaal bij horen: ‘Dit was normaal. De borst moest zich nog "zetten"', beschrijft een respondent de reactie van de arts. Sommigen krijgen te horen dat de klachten worden veroorzaakt door littekenweefsel van de operatie. En: 'Dat ik niet moest vergeten dat ik borstkanker had gehad en dat mijn klachten te wijten waren daaraan.'

60 procent voelt zich niet gehoord door arts

Een meerderheid van 60 procent voelt zich niet of niet in alle gevallen gehoord door de arts. Een respondent schrijft: 'De chirurg die de implantaten destijds geplaatst heeft liet op een gegeven moment een mri-scan doen. De implantaten werden vervangen en tussen neus en lippen door vertelde hij dat de vorige gelekt hadden.' 44 procent heeft de klachten ook nog ergens anders gemeld, bijvoorbeeld bij het meldpunt klachten siliconen of het meldpunt bijwerkingen implantaten van het RIVM.

45% wil implantaten eruit hebben

45 procent van alle respondenten wil(de) de implantaten laten verwijderen. In de meeste gevallen (64%) vanwege klachten. 23 procent vanwege bijwerkingen. Bij 13 procent raadt de arts het aan, en 11 procent vindt of vond het zelf niet mooi of nodig meer.Bij 44 procent van de vrouwen die de implantaten willen laten verwijderen, is de arts het daar niet of in eerste instantie niet mee eens. Volgens veel artsen liggen de klachten niet aan de implantaten (39%). Ruim een kwart van de artsen geeft als bezwaar tegen het verwijderen dat dit niet vergoed wordt door de verzekering.

Geen verzekering houdt vrouwen tegen

Onder de vrouwen die de implantaten niet willen laten verwijderen, zitten ook vrouwen die wel aangeven klachten te hebben door de implantaten. De grootste groep (35%) wil de implantaten ondanks de klachten niet kwijt. Voor 21 procent is het feit dat verwijderen niet vergoed wordt een reden om ze, ondanks de klachten, niet te willen verwijderen.

Anderen denken zelf of horen van hun arts dat de klachten niet aan het implantaat liggen of (nog) niet ernstig genoeg zijn. Ook de angst om er zonder implantaten ‘verminkt’ uit te zien en schaamte over het eigen lijf zonder de implantaten speelt onder de respondenten van het onderzoek: 'Heb nu heel veel lichamelijke klachten als daar ook nog bijkomt dat ik geen borsten maar theezakken heb hangen voel ik me geen vrouw meer.'

Bij ruim een derde (37%) van de vrouwen met de wens hun implantaten te laten verwijderen, is dit vooralsnog niet gebeurd. Wat houdt ze tegen? Bij de grootste groep (35%) is het dat de zorgverzekering het niet vergoedt: 'Ik zou ze heeeeeel graag willen laten vervangen en arts ook, alleen helaas wordt dat niet vergoed, ondanks de toen medische reden van plaatsen.'

Anderen willen het bijvoorbeeld nog even aankijken, sommigen zijn bang voor het eindresultaat: plat en met te veel huid. (Toch weer nieuwe siliconen, vraag iemand zich af? Een ander laat weten dat zij het implantaat laat verwijderen en deels laat vullen met eigen weefsel.) Verder geven mensen aan dat zij op een wachtlijst voor een operatie staan, of nog in een (door corona vertraagd) onderzoeksproces zitten.

Losse siliconen in je lichaam

Bij 31 procent van de ondervraagden zijn de implantaten inmiddels wel verwijderd. Van degenen die klachten hadden, zijn die bij 29 procent na verwijdering verdwenen. Bij 48 procent zijn de klachten gedeeltelijk verdwenen, bij nog eens 22 procent zijn de klachten er ondanks verwijdering nog altijd. Bij 39 procent zijn de verwijderde implantaten en de eromheen liggende kapsels onderzocht. Bij dit onderzoek zijn in 52 procent van de gevallen siliconen aangetroffen in het lichaam.