Veel nieuwe televisies met laagste energielabel: kun je toch een zuinig model kiezen?
Als je een nieuwe televisie koopt, is het fijn om te weten dat hij een beetje energiezuinig is. Dat betekent immers een lagere energierekening, en het is duurzamer. Hoe goed een apparaat scoort kun je zien aan het energielabel, dat nu loopt van A voor de zuinigste tot G voor de energieslurpers. Maar er is bij nieuwe tv’s iets geks aan de hand: label G overheerst. Hoe komt dat? En hoe kun je tóch kiezen voor zuinig?
Eerst wat achtergrond over de energielabels. Die geven de energie-efficiëntie aan, en zijn volgens Europese richtlijnen opgedeeld in groepen. De labels moeten verplicht vermeld worden op nieuwe auto's, apparaten, lampen en gebouwen - dus ook op televisies.
Verandering
De energielabels waren er al een tijdje, maar per 1 maart 2021 is er iets veranderd. De indeling was onduidelijk, oordeelden meerdere partijen. Boven de A waren er namelijk steeds meer plussen bij gekomen, wat onduidelijk zou zijn voor de consument. Labels A++ en A+ zijn daarom nu verdwenen.
De criteria voor apparaten zijn daarnaast strenger geworden, en daarom lopen de labels nu tot en met G in plaats van D. Er is nog geen enkele tv die volgens de nieuwe criteria een A scoort, en de meesten krijgen zelfs een G. Het idee is namelijk dat merken zo gestimuleerd worden om hun apparaten steeds zuiniger te maken, waardoor ze een steeds hoger stempel kunnen verdienen.
Als (bijna) alles G wordt
Een tv die eerst een A++ scoorde, krijgt door alle aanpassingen nu een veel lager label. Wanneer je nu langs de schermen in een elektronicazaak loopt, kan het zomaar zijn dat je geen enkele goed scorende televisie tegenkomt. Allemaal G-labels en een verdwaalde F zijn eerder regel dan uitzondering.
Vooralsnog is het dus nog niet goed aan de letters te zien wat de zuinigste tv’s zijn. Maar, zoals Suzanne Hoogers van Milieu Centraal zegt: 'Een tv wordt niet ineens slechter nu hij een ander energielabel heeft.' De zuinigste tv blijft de beste, ook al krijgt hij nu geen A meer.
Winkels vermelden vaak het oude label
Als consument wordt het er op dit moment ook om een andere reden niet simpeler op. Veel winkels vermelden namelijk nog wél het oude energielabel. Zo’n tv met een oude A ziet er goed uit naast eentje met het nieuwe label G, maar dat is wel misleidend.
Een voorbeeld. In de webshop van bol.com staat de Samsung QE65Q65T, een model van 65 inch uit 2020, met daarbij duidelijk bovenaan de tekst 'Oud energielabel A++'. Het nieuwe label is niet op de website te vinden.
Bij Wehkamp staat - enigszins verstopt in de lijst met specificaties - wél het nieuwe label van dezelfde tv vermeld: dat is G. Bij Mediamarkt is meteen bovenaan te zien dat het om label G gaat. Er is een hele pagina opgetuigd bij bol.com waar je tv’s kunt vinden die eerst A++ waren, om de verwarring compleet te maken.
Overgangsperiode
De woordvoerder van Milieu Centraal wijt de verwarring aan de overgangsperiode waar we in zitten. 'Er bestaan nu twee meetmethodes naast elkaar, dus als je op zoek gaat naar een tv, dan heb je te maken met twee verschillende labels.' Sommige winkels hanteren alleen het oude label, en dat mag ook - bij een deel van de televisies. Dat gaat om schermen die niet meer worden gemaakt, maar waarvan nog wel een oude voorraad wordt verkocht, legt Hoogers uit.
Wel lijken er soms webwinkels met hun nieuwere schermen mee te liften op die verwarring. Die tv’s worden nog gemaakt en zouden dus een nieuw label moeten krijgen, maar ontvangen van de (web)winkel nog de toevoeging “oud energielabel A++”. Volgens Hoogers mogen de winkels dit overigens niet doen: 'Wanneer een tv een nieuw energielabel heeft, dan moet volgens Europese regelgeving dat label gebruikt worden en niet het oude.' Het kan dus per ongeluk zijn, of slimme marketing. Het is in ieder geval iets om als consument om goed op te letten.
Lees de kleine lettertjes (naast de D, E, F of G)
De problemen en onduidelijkheden zijn duidelijk. Wat kun je zelf doen, nu zowel zuinige als minder zuinige tv’s onder het nieuwe G-label kunnen vallen? En hoe moet je omgaan met de oude en nieuwe labels die naast elkaar gebruikt worden?
Een belangrijke tip is om de andere informatie die op het energielabel staat erbij te pakken, zegt de Milieu Centraal-woordvoerder. Je kunt erop zien hoeveel energie (kWh, of kilowattuur) een tv verbruikt in 1000 uur. Die getallen kun je van verschillende tv’s naast elkaar leggen. Een televisie met een F-label verbruikt gemiddeld 21,1 kWh per 1000 uur, terwijl E-apparaten gemiddeld 16,5 kWh verbruiken. Schermen die in categorie G vallen lopen erg uiteen: er vallen zowel voormalige A-televisies als D-tv’s onder. Daardoor ligt het gemiddelde verbruik per 1000 uur flink hoger, op 40,7 kWh.
Klein(er) maar fijn
Formaat maakt ook uit. 'Het energiegebruik van een kleine tv met label F is lager dan het energiegebruik van een grote tv met hetzelfde label', aldus Hoogers. Televisies worden namelijk per categorie vergeleken - bijvoorbeeld alle schermen van 65 inch onderling - en die worden voor dat formaat op volgorde van zuinigheid gezet.
Een groener label is kortom niet automatisch beter als het gaat om schermen van een verschillend formaat. Ook hier geldt daarom: vergelijk bij twijfel het verbruik per 1000 uur.
Tweedehands kopen?
Door de verwarrende dubbele labels zou je ook kunnen denken dat oude tv’s, die eerst beter scoorden, zuiniger zijn. Ze hebben vaak ook minder snufjes dan de nieuwste modellen, en het zijn vaak geen smart tv’s. Is een tweedehands televisie een duurzamere keuze dan een nieuwe met een G-label? Nee, stelt de Milieu Centraal-woordvoerder. Een nieuwe kopen is vaak beter.
'Als je een plasma-tv of zelfs nog een tv met 'bak' hebt, dan geldt daarvoor zeker dat je die beter in kunt wisselen voor een nieuwe van ongeveer hetzelfde formaat', vertelt ze. 'Het energieverbruik van die oude apparaten is namelijk dermate hoog, dat dit de aanschaf van een nieuw apparaat verantwoordt.'
Dat is niet zo als je al een nieuwere tv hebt, met een LED-scherm. Hoogers: 'Vanuit klimaatoogpunt is het belangrijk om daar zo lang mogelijk mee te doen. Het energieverbruik tijdens de levensduur is namelijk zó laag, dat de milieubelasting tijdens de productie van een nieuw apparaat daar niet tegen opweegt.'
Tips voor de keuze van een nieuwe tv
- Als je twijfelt tussen twee formaten, kies dan de kleinere.
- Op de website Topten.eu worden de best scorende tv’s verzameld, met energielabels en aanvullende informatie.
- Hoogers: 'Als je nog meer details wilt weten dan het verbruik bij 1000 uur, kun je via de QR code op het label kijken op de EPREL-website (European Product Registry for Energy Labelling). Daar vind je achtergrondinformatie over de prestaties van de televisie. Zo is daar bijvoorbeeld het standby-verbruik te vinden.'
- Vervang je je kapotte tv voor een nieuwe? Breng dan je oude televisie (gratis) naar de milieustraat, zodat onderdelen kunnen worden gerecycled. Nog makkelijker: vaak neemt de winkel waar je een nieuwe tv koopt je oude scherm aan, en verwerkt hem op een milieuvriendelijke manier.