Vis (achtergrond)
Het gaat slecht met de vissen in zee. Zo slecht, dat wetenschappers zeggen dat over zo'n veertig jaar de zeeën helemaal leeg zullen zijn. Sommigen beweren zelfs dat het over vijftien jaar al zo ver is.
zeggen dat over zo'n veertig jaar de zeeën helemaal leeg zullen zijn.
Sommigen beweren zelfs dat het over vijftien jaar al zo ver is.
Jaarlijks wordt er 150 miljard kilogram vis gevangen. Dat is een optelsom van gevangen vis, de bijvangst en illegale visserij. Ten opzichte van vijftig jaar geleden is 75% van alle vis verdwenen.
Uitsterven
Dat de vis met uitsterven bedreigd wordt, is veel mensen wel bekend. Zo heeft het Wereld Natuurfonds samen met Unilever het MSC-keurmerk in het leven geroepen. Hiermee wordt op de visverpakking aangegeven of het wel of niet verantwoord is om de vis te kopen.
Als je geen aandeel wil hebben in het leegvissen van de zeeën, kun je voor kweekvis kiezen. Deze wordt speciaal voor consumptie gekweekt . Maar voor een kilo kweekvis wordt twee tot zes kilo wilde vis gebruikt.
Als je voor een kweekvis kiest, betekent dat dus niet dat je daarmee de wilde vis spaart. Wilde vis dient niet alleen als voedsel voor kweekvis, er worden ook visoliecapsules van gemaakt. En daarbij worden eveneens flinke hoeveelheden gebruikt. Om een liter visolie te produceren wordt tot honderd kilo wilde vis gebruikt.Vetzuren
Ondanks dat we het risico lopen dat er straks geen vis meer over is, wordt er toch aangeraden om vis te eten of visoliecapsules te slikken. Het zit namelijk boordevol vetzuren Omega 3 en 6. Deze zouden ons behoeden voor allerlei allergieën, maag- en darmproblemen, en vooral hart- en vaatziekten.
De meeste vetzuren kan je lichaam zelf maken, maar dat geldt niet voor Omega 3 en Omega 6. We hebben ze echter wel degelijk nodig. Daarom noemen we ze essentiële vetzuren.
Omega 3 en 6 kunnen we alleen via onze voeding binnenkrijgen. Er zijn twee soorten Omega 3 vetzuren. De plantaardige vorm, die bijvoorbeeld in lijnzaadolie en walnootolie zit, en de dierlijke vorm. Deze zit vooral in vis. En vis bevat de belangrijkste vetzuren, DHA en EPA.
Visolieproducenten zetten allerlei gezondheidsclaims op de potjes. Zo zou het helpen bij de verbetering van het geheugen, het versoepelen van de spieren, het verbeteren van de darmwerking en het verlagen van het cholesterol.
Het enige dat daadwerkelijk bewezen is, volgens professor Gerard Hornstra, is dat Omega 3 goed is voor je hart en vaten. Voor een aantal claims bestaan aanwijzingen, maar geen bewijzen, en aantal claims is sowieso niet waar.Gif in vis
De zee zit vol met minstens 63.000 verschillende gifsoorten en alle vissen komen daarmee in aanraking. Sommige zeeën zijn meer vervuild dan andere. Zo zijn vooral de Baltische Zee, de Oostzee en de Middellandse Zee erg vervuild.
Europa heeft regels opgesteld voor de maximale inname van gifstoffen uit vis, vlees, eieren en zuivel. Per week mag je uit l deze producten samen niet meer dan veertien pg, oftwel veertien miljardste gram per kilo lichaamsgewicht, binnen krijgen. Dr. Maaike Bilau onderzocht voor de Universiteit Gent of deze norm wordt overschreden.
Bilau: 'Uit ons onderzoek bleek dat een op de twee Vlamingen boven de dagelijkse toegestane dagelijkse inname zat en dus wilden we ook weten welke voedingsmiddelen hieraan bijdroegen. En dan hebben we gezien dat vis eigenlijk een belangrijke factor is, of eigenlijk een belangrijke bijdrage levert aan die totale inname van dioxineachtige stoffen, binnengekregen via voeding.'
Omdat de zeeën zo vervuild zijn, kan je de gifnorm al overschrijden bij twee tot drie keer vette vis eten per week. Dit blijkt uit onder andere het onderzoek van Isabelle Sieon, onderzoekster aan de Universiteit van Gent. Want voor gif in vis geldt dat je niet meer dan vier pg gif per gram vis mag binnenkrijgen.
We geven een voorbeeld: een vrouw van zestig kilogram mag volgens de Europese norm in totaal 840 pg aan vervuilende stoffen per week binnenkrijgen. Dat is dus door consumptie van vlees, vis, eieren en zuivel. Als ze 215 gram vette vis eet, ofwel anderhalve portie, en deze bevat het maximale aan gif, dus 4 pg, dan overschrijdt ze de Europese norm al en mag ze de hele week ook geen vlees, eieren of zuivel meer.Dioxines en pcb's
De voornaamste gifsoorten die in vis zitten zijn dioxines en pcb's.
Dioxines ontstaan als bijproduct in de chemische industrie en komen vrij bij verbrandingsprocessen. Deze komen in het milieu terecht en uiteindelijk via grondwater en rivieren in de zee. De vissen slaan deze gifstoffen op in de lever. En als wij de vis vervolgens eten, krijgen wij die vervuilende stoffen binnen.
Maaike Bilau: 'De effecten kunnen heel uiteenlopend zijn. De meest gevoelige, de effecten die optreden bij de laagste dosis, zijn eigenlijk ontwikkelingsstoornissen. Dus vooral bij zwangere vrouwen kan het effect hebben op de baby. Maar dioxines worden ook beschouwd als kankerverwekkend.'
Dioxines en pcb's zijn ook nog eens slecht afbreekbaar. Het duurt zeven jaar voordat de helft van de dioxines en pcb's die we binnenkrijgen, ons lichaam uit is.
Als consument is het gissen naar de hoeveelheid gif in het visje dat je koopt. Er staat namelijk niks over vermeld op de verpakking of de viskraam. Maar sommige soorten vis bevatten meer gif dan andere. Voornamelijk vette vissen als paling, makreel, zalm en tonijn bevatten meer gif. Zij staan namelijk als roofvis bovenaan de voedselketen, waardoor ze meer giftige vis eten.Vervuilde wateren
Ook de zee waarin hij gevangen is, zegt wat over hoeveelheid gif in vis. De meest vervuilde wateren zijn de Middellandse Zee, de Nederlandse wateren en de Noord-Europese wateren. Vis uit de Stille Oceaan is nog relatief gezond als je kijkt naar de hoeveelheid dioxines en pcb's.
Je zou dus denken dat je beter kunt kiezen voor een kweekvis, want die zwemt in schoon water. Maar helaas zit ook in kweekvis gif, omdat de gif die in de wilde vis zit als visvoer, er niet uitgefilterd wordt.
Ook in visoliecapsules zitten dioxines en pcb's. Het gif wordt daar namelijk evenmin volledig uitgefilterd.
In de studio de reactie van het Productschap Vis en het Voedingscentrum.
Voor meer informatie kunt ook terecht op de website van het Voedingscentrum: www.voedingscentrum.nlLees hier de reactie van NPN (Natuur- & gezondheidsProducten Nederland)