Vuurwerk afsteken verboden: dan maar carbidschieten?

Bij carbidschieten wordt carbid (een verbinding van calcium en koolstof. Carbid komt in poeder- en brokvorm voor) in een melkbus gestopt met een beetje water. Er ontstaat dan een reactie waarbij een explosief gas (acetyleengas) gevormd wordt. De melkbus wordt vervolgens afgesloten. Het is het veiligst om dit met een bal te doen. Door een brandende fakkel dichtbij de opening van de bus te houden, ontstaat een harde knal. De bal vliegt met een flinke snelheid ver weg.

Is carbidschieten niet verboden?

Carbid valt niet onder vuurwerk. Er geldt dus geen landelijk verbod op carbidschieten. Gemeenten mogen carbidschieten wel verbieden door middel van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Een groot aantal gemeenten heeft dit jaar besloten om carbidschieten te verbieden. Wilde je op oudjaarsdag carbid afsteken in bijvoorbeeld Almere, Eindhoven, Purmerend of Barneveld, dan heb je pech: carbidschieten is daar verboden.

In de meeste plaatsen waar traditioneel al carbidgeschoten wordt, is het wel toegestaan. Als je wilt controleren of je in jouw gemeente carbid mag schieten, zoek dan op de site van jouw gemeente naar de APV en zoek in het document vervolgens naar 'carbid'. In verband met het coronavirus zijn de regels in de meeste gemeenten strenger dan normaal.

De regels voor carbidschieten kunnen verschillen per gemeente. Kijk dus vooral op de website van jouw gemeente voor de regels in jouw woonplaats. In grote lijnen zullen de volgende regels van kracht zijn:

• In de meeste gemeenten moet je vooraf aangeven dat je van plan bent om carbid te schieten. De gemeente keurt dan jouw aanmelding. De deadline voor het melden van je carbidplannen is in de meeste gevallen al verstreken. In sommige gemeenten hoef je je vooraf niet aan te melden.
• Het afschieten van carbid mag tijdens een bepaalde periode op oudjaarsdag. In de meeste gemeenten mag het alleen bij daglicht. In sommige gemeenten mag er ook in de avond en de nacht geknald worden.
• Het terrein waarop het carbidschieten plaatsvindt, moet buiten de bebouwde kom zijn. Kijk voor de specifieke eisen in jouw woonplaats op de site van je gemeente.
• De anderhalve meter afstand moet tijdens het carbidschieten gewaarborgd blijven.
• Er mogen maximaal twee personen deelnemen aan het carbidschieten.
• Publiek en ander vermaak rondom het carbidschieten (catering, feesttent etc.) is verboden.

Mag iedereen zomaar carbidschieten?

Veel gemeenten moeten eerst een vergunning verlenen voordat je carbid mag schieten. Je moet dus in ieder geval beschikken over een vergunning. De meeste gemeenten hebben dit jaar alleen vergunningen verleend aan groepen die ervaring hebben met carbidschieten. Dit om te voorkomen dat carbid een alternatief voor vuurwerk wordt.

In de gemeenten waar een vergunning niet noodzakelijk is, zou je wel carbid kunnen schieten, ook als je geen ervaring hebt. Dit is echter geen wenselijke situatie, want ook met carbid kan het flink misgaan. De gemeente Groningen liet daarom weten: 'Als je geen ervaring hebt met carbid, doe het niet. Extra druk op de zorg moet zoveel mogelijk voorkomen worden.'

Zo gevaarlijk is het toch niet?

Carbidschieten brengt risico's met zich mee. Tijdens de vorige jaarwisseling belandden er 26 mensen op de Spoedeisende Hulp (SEH). De meesten van hen liepen brandwonden op, zo valt te lezen in een rapport van VeiligheidNL. In 2010 is er zelfs een man overleden aan de verwondingen die hij opliep tijdens carbidschieten. In het rapport staat verder dat verwondingen opgelopen bij het afschieten van carbid vaak heel ernstig zijn.

Ook de Onderzoeksraad voor Veiligheid waarschuwt voor de gevaren van carbid: 'De bus kan ontploffen, doordat de deksel of de bal te stevig is aangedrukt. Bovendien kan het acetyleengas bij een verkeerde werkwijze te vroeg ontploffen en harde knallen kunnen tot gehoorbeschadiging leiden.' 

Het vervoer van carbid brengt ook risico's met zich mee, zo stelt de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). 'Carbid is een gevaarlijke stof en geeft, als het in aanraking komt met water, een zeer brandbaar gas af dat gemakkelijk tot explosies kan leiden', aldus de ILT. 'Blootstelling aan de buitenlucht (waar ook water in zit) kan al leiden tot gevaarlijke situaties, met name in gesloten ruimtes of verpakkingen die niet luchtdicht zijn'. Particulieren mogen maximaal 5 kilogram carbid in een luchtdichte verpakking vervoeren.