Dure technologie tegen fraude

Volgens de Rijksoverheid zit de hoogte van de prijs hem vooral in beveiliging. Paspoorten en rijbewijzen zijn al lange tijd niet meer enkel fraai gekleurde documenten met een foto voor herkenning. Ze bevatten allerlei moderne snufjes, zoals hologrammen, speciale inkt, watermerken en een ingebouwde chip waarop gegevens als je foto en vingerafdrukken digitaal zijn opgeslagen.

Die technologie maakt het vrijwel onmogelijk om de documenten te vervalsen of te misbruiken. Nederland staat internationaal bekend om een hoog beveiligingsniveau. Ons paspoort voldoet aan strenge eisen, zodat het overal ter wereld bruikbaar is. Ook Frankrijk en de VS gebruiken vergelijkbare systemen om zich te beschermen. Je betaalt dus niet alleen voor het pasje zelf, maar ook voor de garantie dat je je geen zorgen hoeft te maken dat iemand anders met jouw identiteit op pad gaat. En dat mag wat kosten.

Prijsvergelijking met andere landen

Als we naar de prijs van een paspoort in andere landen kijken, valt Nederland ergens in de middenmoot. Hier betaal je momenteel 83,85 euro voor 10 jaar. In België betaal je 65 euro, al is dat paspoort maar 7 jaar geldig. Noorwegen hanteert een vergelijkbaar bedrag als wij voor tien jaar, terwijl het in Italië en het VK rond de 110 euro, dus net iets duurder is.

Er zijn uitschieters: Zwitserland rekent ruim 140 euro, Canada zo’n 180 euro, en in Australië moet je maar liefst 250 euro neertellen. Aan de andere kant van het spectrum staat India, waar je omgerekend minder dan twintig euro betaalt. 

Dat soort verschillen komt niet alleen door productieprijzen of mate van beveiliging, maar ook door beleidskeuzes. In sommige landen betaalt de overheid een groot deel van het paspoort uit belastinggeld. In andere, zoals Nederland, betaalt de burger het grootste deel zelf.

Kunnen die kosten in Nederland dan niet omlaag?

De kosten kunnen dus wel omlaag, maar dat is een kwestie van politieke wil. Als de overheid besluit om de kosten deels uit algemene middelen te financieren, hoeft de burger minder te betalen aan de balie. 

De Nationale ombudsman pleitte eerder voor lagere kosten voor mensen met een laag inkomen. Zij stellen dat je dit basisdocument simpelweg nodig hebt om mee te doen in de samenleving. Tot nu toe kiest de overheid ervoor om de meeste kosten door te rekenen aan de aanvrager zelf.

Praktische tips om niet méér te betalen dan nodig

Er zijn wel een aantal dingen die je kunt doen om in ieder geval niet meer te betalen dan nodig. Zo komt het nog weleens voor dat mensen kort voor hun vakantie ontdekken dat hun paspoort verlopen is. Dan is een spoedaanvraag je enige optie. Meestal kun je dan de volgende werkdag je paspoort ophalen, tegen een meerprijs van 57 euro, welteverstaan. Door op tijd je aanvraag te doen, voorkom je die kosten (en de stress) in ieder geval.

Moet je meerdere documenten tegelijk vernieuwen, bijvoorbeeld voor je gezin? Kijk dan op de website van je gemeente of ze korting bieden, of overweeg een aanvraag in een goedkopere buurgemeente, als dat toegestaan is. Woon je in het buitenland? Dan is het soms goedkoper om je paspoort aan te vragen bij een grensgemeente in Nederland dan via een ambassade.