Waarom je de ene dag sneller verbrandt dan de andere? Zonkracht!
Naast het weer, de windkracht en het barbecuecijfer is er nog een factor belangrijk in het bepalen hoe zomers de aankomende dag wordt: zonkracht. Misschien wel de meest onderschatte factor in dit geheel. Maar wat is het eigenlijk?
Kortgezegd is zonkracht de schaal waarmee wordt aangegeven hoeveel ultraviolette straling (uv-straling) van de zon de aarde bereikt. Dit wordt aangeduid met een cijfer op een index. In Nederland kan de index variëren van 0 (geen uv-straling) tot 10 (maximale hoeveelheid uv-straling). Hoe hoger dat cijfer, hoe sneller je verbrandt.
In Nederland wordt in de zomer maximaal zonkracht 8 bereikt. Afhankelijk van je huid is het dan niet verstandig om langer dan een kwartier onbeschermd in de zon te zitten. In Zuid-Frankrijk ligt op zonnige, zomerse dagen de zonkracht vaak zelfs rond de 10. En nog dichter bij de evenaar, bijvoorbeeld in Afrika, kan de zonkracht zelfs oplopen tot 15.
Wat bepaalt de zonkracht?
De zonkracht wordt bepaald door verschillende factoren:
- De stand van de zon: hoe hoger de zon, hoe meer uv-straling In de wintermaanden staat de zon laag aan de hemel en dat maakt de weg voor uv-straling door de dampkring langer (omdat de weg niet recht, maar schuin is). De zonnestralen verliezen onderweg een deel van hun kracht. De ozonlaag en andere deeltjes in de lucht reflecteren een deel van de straling, waardoor de zonkracht lager uitpakt. In de zomer staat de zon hoog aan de hemel en is de weg voor zonnestralen korter. Er wordt daardoor minder zonlicht weerkaatst en dus bereikt meer uv-straling het aardoppervlak.
- Bewolking: zon komt ook door de wolken heen. Door de wolken kan de zonkracht meer dan de helft lager uitvallen. Bij een dikke bewolking komt er zelfs nauwelijks uv-straling doorheen. Toch houden de wolken dus niet alle straling tegen, waardoor je alsnog flink kunt verbranden. Wist je trouwens dat er meerdere typen uv-straling zijn? Zo kan uva-straling niet alleen door wolken, maar ook door glas komen. Je verbrandt er niet door, maar het dringt diep je huid in en kan op de lange termijn en bij hoge doseringen voor huidveroudering en zelfs huidkanker zorgen. Zit je lange tijd achter glas, bijvoorbeeld als vrachtwagenchauffeur, dan is het verstandig om je gezicht in te smeren.
- Weerkaatsing: water, zand, sneeuw en ijs vergroten de zonrkacht Ook lokaal kan de zonkracht hoger of lager zijn. Uv-straling kan namelijk tot twintig procent sterker worden door weerkaatsing op water of zand. Aan het strand of in een zwembad heb je zodoende een grotere kans te verbranden. In de sneeuw of op het ijs kan de uv-straling liefst tachtig tot negentig procent sterker worden door weerkaatsing.
De temperatuur heeft dus geen invloed op de zonkracht. Echter, doordat warm weer vaak samen gaat met weinig wolken en een hoogstaande zon, is de zonkracht dan over het algemeen hoger. Op de website van het KNMI wordt voor iedere dag de zonkracht voorspeld.
Bron: KWF Kankerbestrijding