Wat moet je doen bij een brandwond?
Een pan die je van het vuur af haalt en uit je handen glipt, de randen van de oven die je aanraakt wanneer je de schaal eruit wilt pakken of een mok thee die je per ongeluk over jezelf heen gooit als je op de bank ploft: een ongeval met een brandwond als gevolg zit in een klein hoekje.
Bij een brandwond is de huid gedeeltelijk of volledig beschadigd. Een brandwond kan verschillende oorzaken hebben. Een ongeval met hete vloeistof komt het vaakst voor. Maar ook de zon, een chemische stof of vlammen kunnen zorgen voor verbranding.
Verschillende soorten brandwonden
Het eerste wat je moet doen bij een brandwond? Koelen! Tenminste tien minuten en bij voorkeur met lauw stromend water. Ondertussen is het belangrijk vast te stellen met wat voor brandwond je te maken hebt:
Eerstegraads brandwond: Bij een eerstegraads verbranding is de huid niet stuk, maar kan de plek wel pijnlijk aanvoelen. Er is geen wond, maar de huid is soms wat opgezwollen, kleurt rood/roze en kan droog aanvoelen. Na een paar dagen zullen de verschijnselen verdwijnen.
Tweedegraads brandwond: Er zijn twee soorten tweedegraads brandwonden: de 'oppervlakkige' en de 'diepe'. Bij een oppervlakkige tweedegraads brandwond is de huid beschadigd, nat en glanzend rood. De huid voelt pijnlijk en er kunnen blaren zichtbaar zijn. Bij een diepe tweedegraads brandwond zijn deze kenmerken ook zichtbaar, alleen is de huid meer rood/wit. De huid is ernstiger aangetast.
Derdegraads brandwond: Bij een derdegraads brandwond zijn zowel de opperhuid (de bovenste laag van je huid) als de lederhuid (de laag daaronder) volledig beschadigd. Dit is ernstig, want in tegenstelling tot de opperhuid kan het lichaam de lederhuid niet herstellen. De kleur van de wond is wit, beige/bruin of zwart en de wond is stug. Waarschijnlijk voel je amper pijn omdat de zenuwen zijn aangetast. Om de plek van de derdegraads verbranding heen kan wel een pijnlijke tweedegraads wond zitten.
Eerstegraads brandwond verzorgen
Een lichte brandwond kun je zelf verzorgen:
- Koel de wond tien tot twintig minuten met lauw stromend water.
- Verwijder indien mogelijk kleding en sieraden. Kleven ze aan de wond? Laat ze dan zitten! Dit geldt niet bij een luier: deze moet zo snel mogelijk verwijderd worden. Wanneer er hete vloeistof in een luier zit blijft de huid namelijk verbranden. Is hete vloeistof niet de oorzaak van het verbranden, dan kan de luier in principe aanblijven. Al zal het prettiger zijn tijdens het koelen om hem wel uit te doen, anders loopt de luier vol.
- Smeer geen crèmes op de wond.
- Dek de brandwond na het koelen zo steriel mogelijk af, bijvoorbeeld met niet-verklevende verbanden (glad verband dat niet aan de wond plakt) of plastic huishoudfolie.
Wanneer bel je de dokter of 112 bij een brandwond?
Bij zwaardere brandwonden moet je de dokter bellen: wanneer er blaren verschijnen, de huid zwart/grauwwit wordt, een groot deel van de huid rood en gezwollen is en/of bij ziekteklachten als rillingen, koorts of misselijkheid. Bel bij derdegraads verbrandingen direct 112! Sowieso bij wonden aan het gezicht, oren, handen, voeten, gewrichten of geslachtsdelen. Ook wanneer je rook hebt ingeademd of meer dan 10 procent van het huidoppervlak is verbrand. Zet de telefoon op luidspreker: zo kun je bellen en blijven koelen tegelijk.
Geen stromend water bij de hand
Heb je geen leidingwater bij de hand, bijvoorbeeld omdat je in de auto zit, gebruik dan alle denkbare en drinkbare vloeistoffen om te koelen, hoe weinig je ook binnen bereik hebt. Zelfs limonade met prik is een optie. Eventueel kan slootwater ook gebruikt worden. Zorg wel dat je daarna sowieso langs een (huis)arts gaat, in verband met infectiebestrijding en wondbehandeling. Koude of bevroren producten er tegenaan houden bij gebrek aan stromend water is ook mogelijk, maar zorg dan wel dat er een doek/kledingstuk omheen gewikkeld is zodat ze niet rechtstreeks op de huid liggen.
Bron: Rode Kruis / EHBO.nl / Brandwondenzorg