Wat te doen bij verkoudheid?

'Ik ben niet helemaal fit', of 'Ik heb een verkoudheid' zijn geen allesomvattende begrippen. Voor een verkoudheid blijf je misschien niet thuis om uit te zieken, zoals bij griep, maar toch kun je je behoorlijk lamlendig voelen door een verkoudheid.

Wat is verkoudheid?

Verkoudheid is eigenlijk niet één ziekte, maar kan worden veroorzaakt door allerlei virussen en enkele bacteriën. Het treft de gemiddelde Nederlandse volwassene zo’n twee tot vijf keer per jaar en kinderen hebben wel zes tot tien keer per jaar last van een snotneus.

Een verkoudheid heeft verschillende stadia. Eerst komt het virus binnen via de neus en komt het via het snot terecht in de neuskeelholte. De neuskeelholte is extra gevoelig en raakt geïnfecteerd. De ontsteking breidt zich al snel uit naar de voorzijde van de neus. Dit veroorzaakt snotteren en een verstopte neus. Het laatste stadium is een verspreiding naar de keelholte. Dit veroorzaakt een hoest en keelpijn.

Symptomen

De symptomen zijn een pijnlijke keel, een verstopte of lopende neus, verhoogde slijmproductie, hoesten, keelpijn, hoofdpijn en een onbehaaglijk gevoel. De ergste symptomen duren meestal een tot drie dagen. Na zeven tot tien dagen ben je weer van de verkoudheid af. Als de verschijnselen dan nog niet zijn verdwenen, kun je een bezoek aan de huisarts overwegen.

Bij volwassenen en kinderen ouder dan twaalf jaar oud kan een verkoudheid nooit hoge koorts (38,5° of meer) veroorzaken. Als dit wel het geval is, dan is er meestal sprake van griep. Raadpleeg bij twijfel de huisarts.

Wat veroorzaakt de verkoudheid?

Volgens een groot onderzoek naar verkoudheid, uitgevoerd door de Universiteit van Alberta, wordt verkoudheid meestal veroorzaakt door een virus en is maar vijf procent van de gevallen een gevolg van een bacteriële infectie. De meest voorkomende veroorzaker van een verkoudheid is een infectie met het Rhinovirus, maar er zijn daarnaast nog honderden andere soorten virussen die je verkouden kunnen maken. Wanneer je een aantal keren achter elkaar verkouden wordt, gaat het steeds om een ander virustype.

Ondanks dat de naam het doet vermoeden, is er geen enkel wetenschappelijk bewijs dat ‘kou vatten’ verkoudheid kan veroorzaken. Wel kan je weerstand door afkoeling afnemen, waardoor je gevoeliger bent voor de virussen.

Verspreiding

De virussen of bacteriën verspreiden zich na het hoesten of niezen via vochtdruppels door de lucht. Besmettingen door het inademen van die druppels komt het meest voor in afgesloten ruimtes zoals op kantoor, school en in het openbaar vervoer. Ook via de lichaamscontact, meestal via de handen of de mond, is besmetting mogelijk.

Vanaf het moment dat je de eerste klachten ervaart, kun je een ander besmetten. De periode tussen besmet raken en ziek worden (incubatietijd) is twee tot drie dagen.

Hoe kan ik verkoudheid voorkomen?

Het is eigenlijk onmogelijk om verkoudheid te voorkomen. Ieder persoonlijk contact mijden is eigenlijk de enige optie. Ook blijkt uit het Canadese onderzoek dat je jaarlijks één verkoudheid zou kunnen voorkomen door zinksupplementen te slikken. Ook driemaal daags gorgelen met water zou je een verkoudheid kunnen schelen.

Hoe kan ik als drager verspreiding voorkomen?

De drager van het virus kan wel wat doen. Als je eenmaal verkouden bent, dan kun je voor zorgen dat een ander het minder snel van jou krijgt. Je moet dan regelmatig je handen wassen en je mond bedekken voor het hoesten of niezen. Je kunt een ander pas besmetten als je zelf symptomen ervaart.

Geneesmiddelen

Het is heel lastig om een geneesmiddel te vinden voor verkoudheid, omdat er zoveel verschillende virussen zijn die het kunnen veroorzaken. Daarbij veranderen die ziekteverwekkers steeds weer een beetje. Ook kwamen de Canadese onderzoekers erachter dat de meeste onderzoeken naar geneesmiddelen voor verkoudheid, veelal gefinancierd door farmaceuten, vooringenomen zijn. De werkzaamheid is dus vaak minder dan beloofd.

Wat werkt wel?

Volgens de wetenschappers ben je bij verkoudheid aangewezen op middelen die de symptomen verlichten. Je kunt natuurlijk ook gewoon wachten tot het overgaat.

• Een neusspray met xylometazoline vermindert de zwelling van het slijmvlies. Dat kan je helpen weer door je neus te ademen. Vraag altijd de drogist voor gebruiksadvies, want onverantwoord gebruik kan leiden tot 'verwoesting' van je neusslijmvlies.
• Driemaal daags stomen met water kan helpen. Voor kinderen wordt stomen in zijn geheel afgeraden. Stomen doe je door met een handdoek over je hoofd boven een kom met heet water te hangen. Let hierbij op dat het water niet te heet is en laat de kom niet omvallen.
• Bij kinderen kan het eten van een lepeltje honing helpen om in slaap te komen. De honing kalmeert de luchtwegen. Bij volwassenen is er geen wetenschappelijk bewijs dat deze methode werkt. Let op: kinderen tot 1 jaar oud mogen geen honing vanwege bacteriën die in erin zitten.
• Bij hevige hoest, kun je de huisarts om een recept voor hoestdrank vragen.

Bron: Gezondheidsnet.nl, NCBI