Wat zijn bacteriofagen?
Een bacteriofaag is een killervirus dat heel specifiek een bacterie kan aanvallen en doodmaken. In een laboratorium kan per bacterie een faag worden onwikkeld. Waar vinden we deze fagen en hoe zijn ze ontstaan?
Bacteriofagen komen overal om ons heen voor. In het riool, de sloot, de wc en in de Amsterdamse grachten. Ze bieden een mogelijke uitkomst tegen antibioticaresistentie.
Bacteriofagen in Georgië
In Georgië werken ze al sinds 1923 met bacteriofagen. Een faag is daar net zo normaal als een aspirientje en ze worden gebruikt voor bijvoorbeeld een keel-, blaas- of oorontsteking. Begin 20e eeuw werden de bacteriofaag en antibiotica ongeveer gelijk ontdekt. Antibiotica leek toen een beter geneesmiddel omdat één medicijn heel veel verschillende bacteriën kan doden. Met een bacteriofaag werkt het heel anders. Het is een klein virus en de natuurlijke vijand van één specifieke bacterie. In het Westen begon het tijdperk van de antibiotica. Maar niet in de voormalige Sovjet-Unie. Daar bleven ze bacteriofagen gebruiken en doorontwikkelen.
In opdracht van het ministerie moet het RIVM uitzoeken of fagen ook in Nederland kunnen worden gebruikt. We waren erbij toen het RIVM een bezoek bracht aan de kliniek in Georgië. Jaap van Dissel, directeur infectiebestrijding bij het RIVM: 'Wat je ziet is dat in Georgië fagen al lang worden toegepast maar dat het een moeilijk product is. Het is moeilijk om de kwaliteit constant te houden. Ik wil, voordat het aan patiënten wordt gegeven, natuurlijk weten wat de werkzaamheid is maar ook wat de eventuele schadelijkheid zou kunnen zijn.' En daar zit het probleem: de ervaringen die ze in Georgië al jarenlang opdoen, tellen volgens het RIVM niet als onderzoek. Het kan in de praktijk dan wel werken, maar er is te weinig wetenschappelijk over gepubliceerd.