Omdat er veel onduidelijkheid is over de nieuwe wet, is er ook veel onrust. Niet alleen onder de freelancers, maar ook onder de opdrachtgevers. Die laatsten willen geen risico lopen en besluiten dus vaak om maar helemaal niet meer met zelfstandigen te werken.

Schijnzelfstandigheid

Als bedrijven een zelfstandige een opdracht geven, hoeven ze geen sociale premies of pensioen af te dragen. Ze betalen de freelancer een uur- of dagloon en daar houden de verplichtingen op. Een opdracht voor een zelfstandige is dus praktisch en vaak goedkoper dan iemand in dienst nemen. Maar daar schuilt ook het gevaar. Want als de zelfstandige werk doet dat eigenlijk in een dienstverband past, loopt hij al deze zekerheden mis. De opdrachtgever neemt dan niet de verantwoordelijkheid van een werkgever, terwijl de freelancer wel als werknemer functioneert.

Dit heet schijnzelfstandigheid: je wordt betaald als zelfstandige maar doet werk dat in een dienstverband past. Om dat te voorkomen is de wet aangepast en moeten vooraf duidelijke afspraken gemaakt worden over de relatie tussen freelancer en opdrachtgever.

Vroeger vroeg je als zelfstandige een VAR-verklaring aan bij de Belastingdienst. Dat was een brief waarin stond dat jij door de Belastingdienst wordt gezien als zelfstandige. Die brief was vrij gemakkelijk te verkrijgen, door een formulier met een paar vragen te beantwoorden. Die VAR-verklaring leverde je in bij de opdrachtgever en die had dan bewijs dat hij met een zelfstandige te maken had en dus geen sociale premies of pensioen hoefde af te dragen.

Probleem met die VAR-verklaring was dat het eigenlijk niet gecontroleerd werd door de Belastingdienst. En een wet die niet gehandhaafd wordt, werkt vaak niet. Er waren en zijn dus allerlei vormen van schijnzelfstandigheid die de overheid eigenlijk wil voorkomen. Daarom is er een nieuwe wet ingevoerd.

Modelcontract

Volgens de nieuwe wet moet er een contract getekend worden door de opdrachtgever en de zelfstandige. In dit contract wordt precies beschreven welke werkzaamheden een freelancer doet voor de opdrachtgever. Dit contract wordt bij de Belastingdienst ter goedkeuring ingediend.

Probleem is dat die contracten alleen worden goedgekeurd als er duidelijk in beschreven staat dat iemand geen werkzaamheden vervult die eigenlijk in een dienstverband thuishoren.

Hierdoor passen mensen die al jaren als zelfstandige werken, vaak niet in een modelcontract. Er staat dan bijvoorbeeld in dat ze geen vergaderingen mogen bijwonen of niet in een gezagsverhouding kunnen functioneren, waarbij bijvoorbeeld een Hogeschool bepaalt wat de inhoud is van het vak dat de freelance-docent geeft.

Nieuw is ook dat opdrachtgevers een hoge boete kunnen krijgen als ze toch mensen als zelfstandige laten werken die eigenlijk in een dienstverband thuishoren. Daarnaast krijgen ze dan een naheffing voor de sociale premies en het pensioen. Onder de oude wet was het de zelfstandige die naheffingen moest betalen als hij zich niet aan de wet hield.

De verschuiving van de boete van de freelancer naar de opdrachtgever, maakt dat veel opdrachtgevers huiverig worden. Ze verlenen uit angst voor de boetes geen opdrachten meer aan zelfstandigen.

De freelancer merkt dat niet alleen in zijn portemonnee, maar wordt ook in zijn vrijheid aangetast. Waar hij vroeger een ondernemer was, raakt hij nu opdrachtgevers kwijt of mag alleen het werk nog doen in een dienstverband. De vrijheid en eigen verantwoordelijkheid die ze koesteren moeten ze opgeven.

Lachende derde: payroll-bedrijven

Er is nog een andere oplossing. De zelfstandige kan ook zijn werk via een zogenaamd payrollbedrijf uitvoeren. Dat is een soort uitzendbureau dat de financiële zaken regelt. De zelfstandige krijgt dan betaald door het payroll-bedrijf, maar werkt bij de opdrachtgever.

Deze bedrijven varen wel bij de nieuwe wet. De opdrachtgever betaalt hetzelfde loon als vroeger, het payrollbedrijf haalt daar zijn eigen commissie af en speelt de rest door naar de zelfstandige. Die laatste gaat dus minder verdienen om hetzelfde werk te kunnen blijven doen.

De payroll-bedrijven zijn dus de lachende derde in dit geval. Zij garanderen de opdrachtgever dat ze zorgeloos een freelancer in dienst kunnen houden en snoepen daarmee een stuk van het loon van de zelfstandige af.Meer informatie is te vinden op de volgende websites:zzp-nederland.nlfnvzzp.nlondernemersplein.nl