Wildplukken: wat is toegestaan en wat komt je duur te staan?
Veel mensen kopen hun eten gewoon in de supermarkt. Toch groeit er buiten ook van alles wat eetbaar is, zoals vlierbloesem voor limonade, brandnetels voor soep of bramen als topping voor yoghurt. Hoewel dat aantrekkelijk klinkt, is het niet zomaar toegestaan om planten en vruchten te plukken in parken of langs de weg. Maar kun je dan meteen een boete verwachten? Wat is er wel toegestaan? Radar vraagt het Staatsbosbeheer.
Wat zegt de wet?
Om met de deur in huis te vallen: zomaar planten of vruchten meenemen uit de natuur of openbare plekken mag officieel niet. De Nederlandse Wet Natuurbescherming verbiedt het plukken of meenemen van planten uit de natuur zonder toestemming van de eigenaar. Dat geldt ook voor openbaar terrein, zoals stadsparken, plantsoenen en natuurgebieden.
Daarnaast kunnen gemeenten extra regels stellen via hun eigen Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Die zijn vaak een stuk strenger dan je denkt. Zo staat bijvoorbeeld in de APV van de gemeente Utrecht dat het verboden is om bomen, struiken of planten te beschadigen of delen ervan mee te nemen uit openbare groenvoorzieningen. Arnhem is daarin net zo duidelijk: daar geldt dat planten en vruchten uit het openbaar groen niet zomaar geplukt mogen worden zonder toestemming van de gemeente.
Maar je wordt toch niet meteen op de bon geslingerd als je wat rode bessen voor een kwarktaart plukt?
Kleine beetjes plukken, mag dat wel?
Gelukkig wordt door Staatsbosbeheer in de praktijk een gedoogbeleid gehanteerd als het gaat om wildplukken. Dat betekent dat boswachters niet direct met boetes strooien als je van de bramen wilt snoepen. Staatsbosbeheer staat het plukken van kleine hoeveelheden (ongeveer 250 gram, vergelijkbaar met een klein champignonbakje) voor eigen gebruik toe.
Woordvoerder van Staatsbosbeheer Imke Boerma: “Zo lang het voor eigen gebruik is en je een beperkte hoeveelheid meeneemt, wordt het gedoogd. Alles wat je uit de natuur meeneemt kan een ander niet van genieten. En het is natuurlijk gewoon eten van de dieren. Daarom hebben we die regel vastgesteld.”
Daarbij is het belangrijk dat je geen schade aan de natuur veroorzaakt, alleen soorten plukt die je goed kent, en niet van de paden afwijkt waar dat niet mag.
De impact op de natuur
Commercieel plukken of grote hoeveelheden verzamelen is uitdrukkelijk verboden. Boerma legt uit waar zij wel boetes voor uitdelen: “Het komt voor dat mensen met gevulde Big Shoppers of hele kisten het bos uit lopen. Zij plukken dan voor de commercie, zoals om op het menu in een restaurant te zetten, en dan krijg je een boete als je een handhaver tegenkomt. We zijn eens een kok met tassen vol eekhoorntjesbrood in het bos tegengekomen. Dat richt echt schade aan in de lokale natuur.”
De hoeveelheid die jij voor jezelf plukt, heeft ook minder impact op de natuur. “Daarom gedogen we het op kleine schaal voor eigen gebruik, want dat brengt niet zoveel schade aan. Maar zo snel het echt om meer gaat, dan treden we op,” aldus Boerma.
Ook zijn er beschermde inheemse planten, deze zijn wettelijk beschermd. Kom je met zo’n plant thuis, zelfs al wist je niet beter, dan kan het je toch een forse geldboete opleveren.
Veilig wildplukken: wees niet te enthousiast
Los van de regels is er nog een ander belangrijk punt: niet alles wat eetbaar lijkt, is ook veilig om te eten. Vooral bij paddenstoelen moet je uitkijken. Jaarlijks komen er bij vergiftigingen regelmatig mensen op de spoedeisende hulp terecht omdat ze giftige soorten hebben gegeten, soms komen er zelfs mensen te overlijden.
Imke Boerma geeft hierover een duidelijke tip: “Als je geen verstand hebt van paddenstoelen: doe het niet. Je moet echt een kenner zijn om ze te verzamelen en te eten. We hebben giftige paddenstoelen in Nederland en die lijken soms erg veel op de soorten die wel eetbaar zijn.”
Houd het plukken dus bij de planten, vruchten, noten of besjes waarvan algemeen bekend is dat ze veilig zijn. Denk aan bramen, kastanjes, brandnetels, vlierbloesem, rozenbottels, walnoten, hazelnoten, hondsdraf, watermunt of zevenblad.
Meer leren over wat veilig is?
Of ga eens mee met een wildplukwandeling onder leiding van een expert, als je geïnteresseerd bent in wildplukken. Staatsbosbeheer en diverse andere organisaties organiseren regelmatig tochten onder leiding van een boswachter of expert. Daar leer je in de natuur wat eetbaar (en lekker) is.
Als je er zelf op uit gaat, check dan vooraf altijd de specifieke regels in je eigen gemeente, of bij de eigenaar van het gebied. Je kunt deze informatie vaak vinden op de gemeentewebsite. Zo voorkom je problemen achteraf, en kun je met beleid maar onbezorgd genieten van wat onze natuur je te bieden heeft.