Woekerpolis: de gang naar de rechter

TROS Radar praat met vooraanstaande rechtsgeleerden over de processen die zij voeren en laat zien op welke gronden u naar de rechter kunt stappen. Ook bespreken we de kosten en de duur van de procedure.

In het deskundigenpanel zitten de volgende advocaten en juristen:

• professor Erik Lutjens (procedeert tegen Aegon)

• mr. Adri Kranenburg (procedeert tegen ASR/Falcon)

• mr. Hendrik Jan Bos (meerdere processen tegen verscheidene verzekeraars)

• mr. Pieter Lijesen (jurist bij Consumentenclaim)

Aan de hand van voorbeelden komt een aantal gronden aan bod waarop consumenten naar de rechter kunnen stappen. Ook komt het verloop van het proces aan bod en de financiering daarvan. 

Het voeren van een proces tegen een verzekeraar is een langdurig en kostbaar proces. Voor de ‘gewone’, individuele consument is dit eigenlijk niet te betalen. De schade moet ook wel substantieel zijn, wil het voeren van zo’n proces zin hebben. Het is dus zeker niet voor iedereen weggelegd om naar de rechter te stappen.

Collectief procederen kan een goede oplossing zijn. Mensen die zich bijvoorbeeld bundelen in een stichting staan samen sterk en kunnen ook de enorme kosten die zo’n proces met zich meebrengt samen delen.

Aegon Koersplan: voorbeeld van een collectief proces

Het proces dat loopt tegen Aegon Koersplan is een voorbeeld van zo’n collectief proces. Erik Lutjens is de advocaat die de belangen behartigt van de Stichting Koersplandewegkwijt. Deze stichting spande al in 2005 een proces aan tegen Aegon. De rechter heeft de stichting in het gelijk gesteld. Zowel Aegon als de stichting gaan tegen de uitspraak in hoger beroep. Professor Lutjens is een van de deskundigen in het panel.

Bij het Aegon Koersplan werd niet aan de deelnemers verteld dat zij een overlijdensrisicoverzekering in hun product hadden zitten. Bij latere polissen werd dat heel omslachtig verteld in de kleine lettertjes. Het was voor de klanten van Aegon dus helemaal niet duidelijk dat ze van hun inleg een fors deel kwijtraakten aan premies voor deze overlijdensrisicoverzekering.

De rechter heeft geoordeeld dat Aegon onterecht een veel te hoge premie heeft ingehouden. In plaats van 30%-40% van de inleg, mag Aegon maar tot maximaal 3,8% van de inleg inhouden. Als het Hof deze uitspraak overneemt, zal dat een flinke compensatie betekenen voor de gedupeerden.

Omdat de gedupeerden zich hebben verenigd in een stichting worden de kosten dragelijk. De advocaat schat de kosten op ruim een ton en die worden dus gedragen door alle leden van de stichting. De leden van de stichting komen gezamenlijk op voor deze kosten.

Collectieve uitspraak voor alle stichting-leden

Als er een gunstige uitspraak komt, dan geldt deze in principe voor alle leden van de stichting. Meneer Lutjens verwacht echter dat Aegon dan allerlei argumenten aan zal voeren waarom individuele gevallen afwijken en zij dus geen beroep kunnen doen op de uitspraak. In principe zou ieder geval dan weer voor de rechter moeten worden uitgevochten.

Aegon heeft erg zijn best gedaan om het proces zo lang mogelijk te rekken. Er wordt, volgens de advocaat, zoveel mogelijk zand in de raderen gestrooid. Aegon beschikt natuurlijk over voldoende kapitaal om een procedure lang te laten duren en het is maar de vraag of consumenten ook zo’n lange financiële adem hebben.

Vergoeding proceskosten

Als een consument een zaak wint van een verzekeraar, zoals bijvoorbeeld de stichting Koersplandewegkwijt bij de rechter heeft gewonnen van Aegon, dan wordt de verzekeraar ook veroordeeld tot het betalen van een vergoeding voor de proceskosten.

Hieronder vallen echter niet alle kosten die gemaakt zijn voor het voeren van de procedure. De vergoeding van de proceskosten is eigenlijk een symbolisch bedrag. De werkelijke kosten die een advocaat maakt zijn vaak vele malen hoger.

Dwaling

In een ander proces speelt het element dwaling een belangrijke rol. Het gaat hier om de zaak die is aangespannen tegen een Falcon Levensplan van ASR. TROS Radar heeft in de uitzending van 7 februari uitgebreid aandacht besteed aan deze zaak. 

De kern van dit proces is het voorgespiegelde rendement. Volgens Falcon kon het eindkapitaal behaald worden met een rendement van 9%. Maar omdat er nog kosten werden ingehouden was dit rendement van 9% te laag. Eigenlijk was er 10,5% rendement nodig om het eindkapitaal te behalen en de kosten te betalen. 

Het was dus een onmogelijke missie om met een rendement van 9% het voorgespiegelde eindkapitaal te behalen. De polis is dus verkocht met een verkeerde voorstelling van zaken. En dus was er sprake van dwaling: de afnemer kon niet weten wat hij precies heeft gekocht, omdat het hem nooit goed is voorgespiegeld.

De rechter heeft in deze zaak besloten dat er een behoorlijke compensatie betaald moet worden in deze zaak. Ook hier moet het hoger beroep nog dienen en is het dus nog de vraag of deze uitspraak overeind blijft.

De uitspraak zal wel veel gevolgen hebben voor andere polishouders. Er zijn namelijk heel veel polissen waarbij met de verkeerde rendementen is gerekend. Deze mensen zouden allemaal een beroep kunnen doen op dwaling.

Verjaring

Bij dwaling speelt verjaring een belangrijke rol. Er gelden namelijk andere regels voor verjaring als het gaat om dwaling. Verjaring wil zeggen dat je geen recht meer hebt om een zaak aan te spannen. Als je claim is verjaard kun je dus niet meer naar de rechter.

Bij dwaling is de verjaring ingewikkeld. Er geldt een termijn van 3-5 jaar, maar het is wel heel belangrijk dat er op tijd en bewijsbaar wordt geklaagd over de dwaling. Ook is het belangrijk dat er op tijd een proces wordt aangespannen.

Bij dwaling is het moment van ontdekking heel belangrijk. Als u ontdekt dat er bij u ook sprake is van een verkeerd voorgespiegeld rendement, dan moet u dus snel per aangetekende brief klagen. Ook moet u dan niet te lang wachten met het aanspannen van een proces.

Het moment dat u ontdekt dat er bij u ook sprake is van een verkeerd voorgespiegeld rendement, komt waarschijnlijk pas als u uw polis door laat rekenen. Het is namelijk niet zo gemakkelijk te ontdekken ‘achter de keukentafel met uw rekenmachine’.  

De stuitingsbrief die u mogelijk al eerder heeft verstuurd aan de verzekeraar om aan te geven dat u het niet eens bent met uw woekerpolis, dient niet om te klagen over dwaling. Dat kunt u dus pas doen als u daadwerkelijk hebt ontdekt dat er sprake is van dwaling.

Ook nieuwe polissen met vreemde elementen

Niet alleen de oude polissen, maar ook veel nieuwe polissen bevatten elementen waarop de gang naar de rechter een mogelijkheid zou kunnen zijn. Zo kwam Radar een Opstaphypotheek tegen van Reaal waar een vreemd element in zit.

In de polis, die in 2007 is afgesloten, staat dat er de eerste vijf jaar een bepaald bedrag belegd wordt en de rest van de looptijd een hoger bedrag. Omdat de bedragen precies zijn beschreven, zou je als klant verwachten dat je precies weet waar je aan toe bent.

Zo staat er in de polis die we als voorbeeld gebruiken dat er in de eerste vijf jaar zo’n 80 euro wordt belegd, terwijl dat in werkelijkheid maar zo’n 60 euro is. Reaal laat in een reactie weten dat dit komt door de premie voor de overlijdensrisicoverzekering. Volgens Reaal zou in de algemene voorwaarden staan dat deze premie uit de opgebouwde waarde van de verzekering wordt betaald.

In de algemene voorwaarden waar Reaal naar verwijst staat het volgende:

'Elke kalendermaand wordt de verschuldigde risicopremie vastgesteld en ten laste van de waarde van de verzekering gebracht zoals omschreven in de Algemene voorwaarden.'

Als er elke maand een bedrag wordt ingelegd in de verzekering en vervolgens wordt er elke maand een bedrag uit deze verzekering gehaald, dan kan er geen sprake zijn van beleggen. Het bedrag dat in de polis staat beschreven is dus een fictief bedrag. Er wordt namelijk maandelijks ook nog de premie voor de risicodekking op in mindering gebracht.

Mensen met deze polissen zouden, volgens de rechtsgeleerden die plaatsnemen in het deskundigenpanel, mensen wel een goede kans maken bij de rechter.

Een procedure beginnen bij het Kifid

Mensen die toch een procedure willen aanspannen, maar geen geduld en geld hebben voor een slepende procedure bij de rechter, kunnen ook terecht bij het Klachteninstituut Financële Dienstverlening (Kifid).

U kunt alleen een procedure beginnen bij het Kifid als u eerst de klachtenprocedure bij de verzekeraar hebt doorlopen. Als u er in de gewone klachtenprocedure niet uitkomt, dan kunt u bij het Kifid een procedure aaspannen. Met name de beroepcommissie van het Kifid heeft een aantal uitspraken gedaan die gunstig uitpakken voor de consument.