Henriët zegt: 'Hoe kan mijn ex er mee wegkomen om geen cent te betalen? Het geld is puur een principekwestie. Er zitten er twee op de middelbare school en dat kost aardig wat. Hij mag de kinderen ook zien, dus hij heeft daar ook gewoon de lusten van. De overheid heeft overal potjes voor. Waarom kan de overheid die schuld niet op zich nemen en het bedrag innen via de Belastingdienst? Waarom moeten ex-partners dit uitzoeken? Hierdoor komen moeders in de financiële problemen!'

Wettelijke zorgplicht

Ouders zijn wettelijk verplicht zorg te dragen voor de verzorging en opvoeding van hun kinderen. De alimentatieplicht geldt tot een kind 18 jaar wordt. Studeert een kind, dan betaal je tot zijn 21ste voor de kosten van levensonderhoud en studie. Als ouders gaan scheiden moeten ze een financiële regeling treffen voor de kinderalimentatie. De hoogte van de kinderalimentatie hangt af van het inkomen. Je kunt de afspraken maken in goed onderling overleg en vastleggen in een echtscheidingsconvenant of de rechter vragen om een beschikking.

LBIO int achterstallige alimentatie

In 2018 werden er bij de rechter 6400 zaken gevoerd over kinderalimentatie: 3300 gingen over het vaststellen van de hoogte en 3100 keer ging het om een wijziging. Wie weigert kinderalimentatie te betalen, krijgt te maken met het LBIO (Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen). Het LBIO kan de alimentatie innen, maar dan moet er wel een rechterlijke uitspraak liggen over de hoogte van de bijdrage.

• Als je recht hebt op alimentatie, kost het innen van de alimentatie binnen Nederland niets.
• De ex die kinderalimentatie moet betalen, betaalt wel wettelijke invorderingskosten.
• Verder moet er minimaal één maand achterstand zijn en moet de betalingsachterstand hoger zijn dan 10 euro.
• En de betalingsachterstand mag op het moment van verzoek niet ouder zijn dan zes maanden. Het LBIO kan wel een achterstand innen die ouder is dan zes maanden als het een rechterlijke uitspraak betreft die binnen zes maanden is afgegeven.

Helft betaalt niet afgesproken bedrag

Volgens het LBIO betaalt meer dan 50 procent van alle alimentatieplichtigen niet automatisch het afgesproken bedrag. Wie weigert te betalen, moet een kostenopslag betalen van 19 euro of 15 procent over de achterstand op de lopende vordering. Als de ex-partners wel netjes op tijd betalen, dan houdt het LBIO nog zes maanden de betalingen in de gaten. In die periode geldt ook nog de opslag van 15 procent.

'Belasting gaat voor op alles'

Ook Henriët schakelt het LBIO in. 'Het staat hoog aangeschreven, maar in sommige gevallen kunnen ze niet helpen, en ik ben er eentje van, helaas. Mijn ex heeft een hoge belastingschuld en de belasting gaat voor op alles. Ze staan op één.'

8459 gevallen van achterstallige kinderalimentatie

In 2018 ging het bij het LBIO om 8459 gevallen van achterstallige kinderalimentatie. Het LBIO kan bijvoorbeeld loonbeslag leggen, een deurwaarder inschakelen of goederen in beslag nemen en spullen veilen. In 74 procent (6200 gevallen) betalen alimentatieplichtigen na een kleine aansporing alsnog de kinderalimentatie rechtstreeks aan hun ex-partner.

Betaling blijft bij 2300 gevallen uit

Volgens een Kamerbrief van Sander Dekker, de minister voor Rechtsbescherming leidt de inschakeling van het LBIO in 90% van de gevallen tot betaling van de kinderalimentatie. In de overige 10 procent blijft betaling van de kinderalimentatie om verschillende redenen uit. Het gaat volgens het LBIO in totaal om ongeveer 2300 gevallen. Het niet betalen of kunnen innen van de kinderalimentatie kan verschillende oorzaken hebben:

• Alimentatieplichtigen weigeren te betalen, zelfs na een opslag van 15% die het LBIO oplegt.
• De ex-partner heeft zoveel schulden en kan de kinderalimentatie niet betalen. De kinderalimentatie is niet preferent, wat inhoudt dat ouders geen voorrang krijgen zoals bijvoorbeeld de Belastingdienst, het CJIB of de zorgverzekeraar. Alleenstaande ouders staan met hun kinderalimentatie helemaal achterin de rij van schuldeisers.
• De alimentatieplichtige kan zijn vermogen verduisteren of weghouden. Bijvoorbeeld zelfstandig ondernemers rommelen in de boekhouding en verdienen op papier geen cent dan kan het LBIO ook nergens beslag opleggen.
• Of de alimentatieplichtige woont in het buitenland en het LBIO kan zelf geen beslag leggen op salaris of goederen in het buitenland. Binnen de EU is er sinds 2011 een Europese verordening en kan het LBIO de vordering naar de buitenlandse instanties sturen en die kan dan proberen het bedrag alsnog te vorderen. Buiten de EU is er met zo’n 60 landen een verdrag ondertekend, waardoor ook vorderingen geïnd kunnen worden.
• Je ex-partner is een spookburger. Mensen schrijven zich uit bij de Gemeentelijke basisadministratie en worden VOW: vertrokken onbekend waarheen.

Kinderalimentatie preferent maken

Ondanks een uitspraak van de rechter, krijgen alleenstaande ouders en hun kinderen niet de kinderalimentatie waar ze wettelijk recht op hebben. Door het ontduik- en wanbetalersgedrag van de ex-partner kun je in de financiële problemen of in de schulden terechtkomen. Nu staat een ouder die recht heeft op kinderalimentatie helemaal achterin de rij van schuldeisers. Eén van de oplossingen is kinderalimentatie preferent maken.

Petitie

De stichting Single SuperMom pleit al langer voor het preferent maken van de kinderalimentatie. Oprichtster Eva Yoo Ri Brussaard overhandigde op 5 maart 2019 een petitie aan de politiek vanwege alarmerende situaties van alleenstaande ouders in Nederland. In dit manifest zijn twee punten relevant:

• Beleg de inning van alimentatie centraal bij een overheidsinstantie die tevens garandeert dat alleenstaande ouders en kinderen sowieso hun geld krijgen. Dit systeem werkt al in bepaalde landen. En voorkom dat alleenstaande ouders worden opgezadeld met de schulden van hun ex.
• Geef het LBIO, het alimentatiebureau, prioriteit bij schuldinning zodat alleenstaande ouders en kinderen voorrang krijgen boven bijvoorbeeld de Belastingdienst en een verplichte minimale bijdrage van 50 euro per kind.

Incassobureau op je dak

Eva zegt: 'Wanneer moeders de alimentatie niet meer ontvangen, kunnen ze daardoor in de problemen komen. Dan willen de huurbaas, het gas, water en licht niet wachten. Moeders worden aangemaand. Ze krijgen incassobureaus op hun dak. En het kind zou vooraan moeten staan. Want uiteindelijk zijn het de belastingbetalers die dan nog méér gaan betalen voor de problemen die veel groter worden als je een kind niet vooraan zet. Zeker in situaties waar moeders het echt niet redden zonder kinderalimentatie en het kind daardoor in de problemen komt, zal dat de belastingbetaler nog veel meer geld kosten.'

'Niet betalen crimineel feit'

Eva heeft zelf ook te maken met een ex-partner die weigert iedere maand kinderalimentatie te betalen. Ze zegt: 'Kinderen kunnen niets doen aan een scheiding en kinderen zijn nu eenmaal niet gratis. Je deelt samen de verantwoordelijkheid en de kosten. Ik zou willen dat rechters anders zouden kijken naar kinderalimentatie. In de Verenigde Staten is het niet betalen van kinderalimentatie een crimineel feit. Ondenkbaar dat je niet voor je eigen kind zorgt. Je gaat daar zelfs de gevangenis in als je niet betaalt voor kinderalimentatie.'

Al 11 jaar discussie over kinderalimentatie

Al op 5 november 2008 diende Ed Anker van de ChristenUnie een motie in om de kinderalimentatie preferent te maken. De ChristenUnie vond toen dat kinderalimentatie zou moeten voorgaan op een vordering van de Wehkamp. 'Eerst het kind uit de brand helpen, daarna kan de nieuwe flatscreen worden gevorderd.' Deze motie werd in de Tweede Kamer met 104 van de 150 stemmen aangenomen. Vervolgens kondigde in 2010 de toenmalige minister van Justitie, Ernst Hirsch Ballin, aan om het bevoorrechten van de vordering tot kinderalimentatie nader te onderzoeken.

Toename van betalingsproblemen

Daarna passeerde het onderwerp nog een keer de revue in 2015 met een initiatiefvoorstel en in 2016 in een wetsvoorstel van Jeroen Recourt (PvdA) en Foort Van Oosten (VVD). Zij stelden voor 'om van kinderalimentatie een preferente vordering te maken, zodat de inning prevaleert boven consumptieve uitgaven'. Zij wijzen in het wetsvoorstel 'op de toename van betalingsproblemen met de kinderalimentatie en op het feit dat kinderen de zwakkeren in onze samenleving zijn en beschermd moeten worden.'

Kamervragen ingediend

Het LBIO zou graag zien dat kinderalimentatie voorrang krijgt op andere schuldeisers. Ook een aantal Kamerleden pleit voor het preferent maken van kinderalimentatie zoals het CDA Tweede Kamerlid René Peters die hierover in het voorjaar van 2019 Kamervragen heeft ingediend. Hij vindt ook dat het allemaal te lang duurt. 'Er zitten veel haken en ogen aan. Juridisch is het misschien niet makkelijk en de wet moet aangepast worden, maar kinderen gaan vóór de Belastingdienst. Dat vinden we met zijn allen. Dat moeten we afdwingen.'

Onderzoek naar preferent maken kinderalimentatie

Op dit moment loopt er weer een onderzoek naar het al dan niet preferent maken van kinderalimentatie. Minister Sander Dekker schreef in een Kamerbrief al over de voor- en nadelen van bevoorrechting van kinderalimentatievorderingen. 'Een nadeel van de introductie van een preferentie voor kinderalimentatievorderingen, is dat dit een ingrijpende verandering brengt in dit wettelijke systeem. Bevoorrechting van de kinderalimentatievordering zal ertoe leiden dat het voor andere schuldeisers – waaronder ook kwetsbare personen kunnen vallen, zoals iemand met een vordering tot schadevergoeding vanwege een veroorzaakt ongeluk - juist weer moeilijker wordt om hun vordering te innen.'

Positie van vrouwen verbeteren

Het VVD Tweede Kamerlid Martin Wörsdörfer zou toch graag zien dat kinderalimentatie preferent wordt. 'Ons is een onderzoek toegezegd. Dat zou na de zomer komen. Als je nu naar buiten kijkt, is het herfst. Waar blijft het? Jammer is dat het debat niet afgerond kon worden, dus wij horen binnenkort het antwoord op die vraag, en ik hoop dat het snel komt. En dan hoop ik dat erin staat "ja, we kunnen iets gaan regelen. Ja, we kunnen deze de positie van de vrouwen verbeteren. We kunnen voorrang tot stand brengen".’

Minister Sander Dekker voor Rechtsbescherming wilde niet naar de uitzending van Radar komen. Zijn ministerie liet weten dat het onderzoek in november klaar is.