Wasmiddelentest: achtergrond
Testteam (Hoger Laboratorium Onderwijs Leiden)
- Adrienne Tromp, student chemie
- Mariska Klerks, student chemie
- Anne Paulien Drenth, student biologie
- Mara Kröner, student biologie
- Karsten Kaspers (dr), docent chemie
- Tonny de Vos (ing), docent biologie
Wasmiddel
Enzymtest
Bacterie
Wastest
Score
Einduitslag
1
Robijn
5
sterk verminderd
2
7
3 (gedeeld)
2
Wit van AH
4
sterk verminderd
6
10
4 (gedeeld)
3
Persil
2
sterk verminderd
5
7
3 (gedeeld)
4
Omo
6
sterk verminderd
4
10
4 (gedeeld)
5
Formil
1
sterk verminderd
1
2
1
6
Ariel
3
sterk verminderd
3
6
2
Wasmiddelen zijn chemisch zeer geavanceerde producten. Ze bevatten vaak naast zeep en water ook stoffen zoals zeolieten (stoffen met een milde buitenkant, maar een sterk zure binnenkant, zodat vuil wel afgebroken kan worden maar het wasgoed onbeschadigd blijft), kleurpigmenten (vooral bij witte was), pH buffers (om de zuurgraad constant te houden), waterontharders en enzymen.
Met name die laatste type stoffen, enzymen, zijn interessant. Enzymen zijn biochemische verbindingen die in ons lichaam allerlei processen sturen. Het zijn chemische stoffen die heel doelgericht kunnen werken en bijvoorbeeld heel specifiek en efficiënt vetten, eiwitten of zetmeel af kunnen breken. Normaliter werken deze enzymen bij 37 graden optimaal, maar je kunt ze chemisch iets veranderen zodat ze het ook op bijvoorbeeld 30 graden of 60 graden optimaal doen.
De claim van fabrikanten dat hun wasmiddel ook bij 30 graden uitstekend werkt is naar mijn mening vooral gebaseerd op de werking van die enzymen. Voor ons ging het helaas te ver om alle enzymen te testen (bleek te lastig in de praktijk). We hebben ons daarom gefocust op amylasen (enzymen die zetmeel afbreken). Naast deze amylasen zullen de wasmiddelen ook proteasen (eiwitafbrekers) en lipasen (vetafbrekers) bevatten (de werking hiervan hebben we niet getest).
Onze zetmeeltest (enzymtest) geeft dus aan hoe goed het wasmiddel in staat is zetmeel af te breken bij 30 graden. Zetmeel is een vrij groot molecuul dat redelijk oplosbaar is in water, maar ook vrij plakkerig. Omdat zetmeel veel in voeding voorkomt (aardappelen, pasta, sausen, etc) is het wel een hele relevante vlek die op kleding (vooral bovenkleding) voor zal komen. Naar onze mening daarom een belangrijke test.
Tevens zijn wij van mening dat kleding niet alleen vlekvrij gemaakt moet worden, maar dat het ook de hoeveelheid bacteriën duidelijk moet afnemen tijdens het wasproces. Vooral bij ondergoed, beddengoed en handdoeken. De bacteriën waarmee we getest hebben zijn Staphylococcus en E.coli. Deze representeren de bacteriën die op de huid en in de darmen voorkomen en kunnen dus ook op het wasgoed terecht komen.
In de test zien we voor alle wasmiddelen een sterke afname van deze bacteriën. Dit is echter een effect van het spoelen van het wasgoed en niet van het wasmiddel zelf. Dit is vastgesteld door ook zonder wasmiddel, onder gelijke omstandigheden, een experiment te doen. Bij 60 graden zijn alle geteste bacteriën dood (dit zal vrij algemeen gelden, ook voor andere bacteriën die op de was voor kunnen komen). Dat er bij 30 graden bacteriën achterblijven is naar onze mening niet zo heel erg, maar af en toe een 60 graden was (voor ondergoed, beddengoed en handdoeken) is wel verstandig om ook de trommel bacterievrij te krijgen.
Uit de uiteindelijke wastest viel op dat bijna alle vlekken er redelijk tot goed uit werden gehaald. Smeerolie en wijn bleven bij alle producten wel zichtbaar. Smeerolie is een dikke en vette olie die erg slecht oplosbaar is in water (misschien zal 60 graden het iets beter doen, maar ik verwacht niet veel).
Omdat smeerolie tevens een synthetisch product is zal het vetafbrekende enzym hier ook moeite mee hebben. Olijfolie is een natuurlijke olie en het vetafbrekende enzym kan deze olie blijkbaar gemakkelijker aan, want bij alle producten was deze vlek verdwenen. (Tevens er met infrarood straling gekeken en ook hiermee was niets te zien). Dat de enzymen toch goed gewerkt hebben bleek ook uit de pastasausvlek (vooral zetmeel en vet), alleen product 4 liet nog een vage vlek zien.
Wijnvlekken is een heel ander verhaal. De kleurstof van dit soort vlekken bindt zich chemisch na verloop van tijd aan de stof. Wanneer de vlek net is aangebracht kun je vaak nog spoelen of onttrekken met zout, maar is de chemische binding eenmaal tot stand gekomen dan is het erg lastig om de vlek nog te verwijderen en moet je naar mijn mening naar meer robuuster chemische middelen grijpen.
Eindconclusie
De geteste wasmiddelen vonden we gemiddeld best goed werken bij 30 graden. Alle wijn en smeerolie bleven een probleem, maar ik betwijfel of 60 graden het beter zal doen. Natuurlijk zijn er verschillen en we zien dat product 5 gemiddeld toch net even beter scoort dan de andere producten.
De enzymtest laat weliswaar grote verschillen zien, maar met een gemiddelde wasbeurt krijgen de producten 2,3,5 en 6 toch al het zetmeel uit de was (de producten 3,5 en 6 zouden kunnen volstaan met een korte was). Het effect van spoelen met veel water is echter niet meegenomen.
Uit de bacterietest kun je denk ik de volgende conclusie trekken: bovenkleding inderdaad bij 30 graden, maar handdoeken en ondergoed toch nog maar even op 60 graden. Wat ons betreft mag de 90 graden stand van de wasmachines verwijderd worden.
Reactie Nederlandse Vereniging van Zeepfabrikanten (pdf)
