Biologische zuivel: waarom is het duurder? En proef je verschil?
Melk, yoghurt en boter: bijna iedereen heeft het in de koelkast staan. Wil je in de winkel rekening houden met dierenwelzijn, dan valt al snel op dat biologische zuivel meestal duurder is dan reguliere varianten. Waarin verschillen deze producten precies? Proef je eigenlijk verschil? En wat krijgen koeien eigenlijk terug voor jouw extra centen?
Van melk naar eindproduct
Zowel biologische als reguliere melkveebedrijven leveren hun rauwe melk aan zuivelfabrieken. Daar wordt het verwerkt tot eindproducten, zoals bewerkte melk, yoghurt, boter en kaas. Grote zuivelfabrikanten, zoals Campina, kopen zowel biologische als reguliere melk in. De belangrijkste verschillen tussen biologische en niet-biologische zuivel beginnen dus al op de melkveehouderij.
Voeding
Biologische melkbedrijven houden hun koeien volgens biologische richtlijnen. Dit betekent dat ze meer ruimte hebben, vaker buiten grazen en dat er strikte regels gelden voor medicijngebruik, zoals beperkte inzet van antibiotica. Ook krijgen de koeien uitsluitend biologisch voer. Dit betekent dat het voer is geproduceerd zonder chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest.
Buiten grazen
Volgens de EU-regels moeten biologisch gehouden koeien altijd buiten kunnen grazen, mits de weers- en bodemomstandigheden dit toelaten. Reguliere melkveehouders hoeven hier niet aan te voldoen. Sommige koeien staan daardoor het hele jaar door op stal. Het keurmerk ‘Weidemelk’ geeft aan dat de koeien wél buiten hebben gelopen volgens deze norm.
Antibioticabeleid
In de biologische melkveehouderij krijgen dieren alleen antibiotica als natuurlijke of homeopathische middelen niet werken. Uitsluitend zieke dieren krijgen antibiotica toegediend. Bovendien geldt er na een kuur een langere wachttijd, voordat de melk weer wordt gebruikt. Dit geeft extra zekerheid dat er geen antibioticaresiduen meer in de melk aanwezig zijn.
Daarnaast zijn groeihormonen en hormonale behandelingen volledig verboden binnen de biologische melkveehouderij. In de gangbare melkveehouderij zijn de antibiotica regels veel ruimer.
Kalf bij de koe?
Een veelbesproken onderwerp is het scheiden van het kalf en de moederkoe. “Ook in de biologische sector is het niet verplicht om kalfjes bij de moeder te laten, maar steeds meer boeren kiezen hier wel voor”, zegt Lesley Moffat van dierenwelzijnsorganisatie Eyes on Animals.
“Toch zien we een trend waarin biologische boeren en duurzame melkveehouders kalfjes steeds langer bij de moeder laten. Sommige melkmerken, zoals Kalverliefde en Zuiver Zuivel, garanderen dat vrouwelijke kalfjes minimaal drie maanden bij de moeder blijven en mannelijke ten minste vijf weken.”
Biodynamische zuivel: nóg een stap verder
Naast biologische zuivel bestaat er ook biodynamische zuivel, waarbij strengere eisen gelden. Het Demeter-keurmerk staat voor biodynamische landbouw en vereist onder andere dat boerderijen grotendeels zelfvoorzienend zijn, minimaal 10 procent van hun land reserveren voor biodiversiteit, en dat kalveren langer bij hun moeder blijven. Bovendien worden er geen kunstmatige toevoegingen gebruikt in de verwerking van producten. Biodynamische producten zijn voornamelijk verkrijgbaar bij natuurvoedingswinkels en boerderijwinkels.
Smaak en structuur: proef je het verschil?
Ja, het verschil is meestal te merken. Biologische yoghurt is bijvoorbeeld vaak dunner, omdat er geen kunstmatige verdikkingsmiddelen aan worden toegevoegd. Biologische boter heeft doorgaans een hoger gehalte aan omega-3-vetzuren en een zachtere structuur. En ook biologische melk smaakt meestal romiger en kan iets vettiger zijn, omdat deze minder wordt bewerkt dan reguliere melk.
Prijsverschillen lopen terug
Biologische koeien krijgen beter voer, hebben meer leefruimte en leveren vaak minder melk. Dit maakt biologische zuivel duurder. Toch wordt het prijsverschil kleiner.
Onderzoek van Wageningen Economic Research wees uit dat het prijsverschil tussen biologische en reguliere melk in 2015 nog 33 cent per liter was. In 2019 was dit verschil ruim gehalveerd. Sindsdien zijn de prijzen steeds dichter naar elkaar toe gekropen. “Sommige supermarkten, zoals PLUS, verkleinen het prijsverschil door zelf geld bij te leggen. Zo wordt biologische zuivel toegankelijker voor consumenten”, zegt Moffat.
Wil je de eerlijkste prijs betalen én weten waar je melk vandaan komt? Dan kun je biologische zuivel rechtstreeks bij de boerderij kopen. En wie weet krijg je daar nog een gratis koe-knuffel bij.