Consumenten betalen ongemerkt honderden euro’s voor “gratis” games

Radar ondervroeg bijna 12.000 gamers. 2 op de 3 speelt (bijna) dagelijks, ruim een derde meer dan een uur per dag. Driekwart speelt alleen gratis games, althans: spellen waarvoor ze geen aankoopbedrag hebben betaald.

Dat gratis games je alsnog geld kunnen kosten, blijkt wel uit ons onderzoek. 29 procent van de door ons ondervraagde gamers heeft weleens een in-game aankoop gedaan. Dat zijn bijna 3500 mensen. In driekwart van de gevallen (74%) ging het hierbij om een spel waarvoor géén aankoopbedrag is neergelegd.

De aankopen die mensen doen zijn ongeveer als volgt onder te verdelen:

• Een vergemakkelijking van het spel: denk aan hints, een extra leven of handige extra’s (54%)
• Een uitbreiding: een aankoop die je meer mogelijkheden geeft binnen het spel (50%)
• Uiterlijke extra’s: bijvoorbeeld nieuwe skins, die verder niets doen voor het spelverloop (24%)
• Iets heel anders (10%), waarbij vooral veel mensen noemen dat ze tegen betaling reclamevrij kunnen spelen

Veel mensen laten bovendien weten dat ze geld uit geven omdat ze anders niet (snel genoeg) verder komen:

En de speler hieronder die aangeeft dat je niet hogerop komt als je niet genoeg chips hebt, en dan kun je dus niet meer samenspelen met je “online vrienden” (door deze speler zelf tussen aanhalingstekens gezet):

"Ruim boven de €500,-. Het exacte bedrag weet ik echt niet. Maar steeds heb ik spins of tokens gekocht variërend van €0,99 tot €39,99. Waarbij ik de punten meestal nog sneller opnieuw kwijt was dan dat ik ze kon kopen. En nee, het was het absoluut niet waard. Maar om met je "online vrienden" te kunnen blijven spelen moet je nu eenmaal genoeg chips hebben op dat spel anders kom je nooit hogerop."- Speler van Governor of Poker

Games hebben eigen valuta

Wat de speler hierboven ook laat zien, is dat het niet altijd duidelijk is hoeveel je uitgeeft. Veel games maken gebruik van hun eigen valuta: je ziet aankoopbedragen dus niet in euro’s, maar in ‘punten’. Het is maar liefst 42 procent van de door ons ondervraagde gamers niet altijd duidelijk hoeveel echte euro’s worden betaald bij een aankoop binnen een spel.

Van beide zaken: betalen om verder te komen én onduidelijkheid over het exacte aantal euro’s dat je ergens voor neertelt, daarvan vindt de Consumentenbond dat het uitgebannen moet worden, zo laten ze in onze uitzending weten.

Meer geld uitgegeven dan wenselijk of mogelijk

Veel gamers uit ons onderzoek geven aan dat ze de aankoop op het moment zelf wel het geld waard vonden, en dat ze ook plezier aan het spel hebben beleefd. Maar als ze optellen hoeveel ze hebben uitgegeven, vinden ze dat het geld niet waard.

Ruim een kwart (26 procent) heeft weleens meer geld uitgegeven dan gewild, of meer dan ze eigenlijk konden missen.

Hoewel het hoogte bedrag dat iemand kan missen voor iedereen anders is, gaat er flink wat geld om in de wereld van de in-game aankopen. Bijna 1 op de 10 (9%) heeft meer dan 500 euro uitgegeven binnen één spel. Uit de open antwoorden blijkt dat sommigen daar vér boven zitten:

• "Ik wil het oprecht niet weten, schatting is 2.000 euro over een periode van 4 jaar. Ballpark schatting 100 individuele aankopen. Was het het waard? Niet echt."
• "Meer dan 10.000 euro over een periode van 10 jaar voor het openen van Cases met skins en dergelijke." (speler van Counter Strike die meer uitgaf dan gewild én mogelijk)

Verkooptechnieken spelen met jóu

44 procent voelt zich weleens onder druk gezet om een aankoop te doen binnen een spel. Bijna driekwart van de door ons ondervraagde gamers die in-game aankoop hebben gedaan, heeft slinkse verkooptechnieken meegemaakt (en deze ook herkend):

• Een aanbieding met een aflopende timer (77%)
• Een aanbod na verlies (52%)
• Een aanbiedeing heel vaak kort achter elkaar (51%)
• Een gok-element, zoals een lootbox (48%)

"Binnen het spel koop je diamanten waarmee je heldenkaarten kunt trekken. Het is extreem moeilijk om de legendarische kaarten te trekken en dit bevordert de gok inzet van je diamanten. Het is gewoon een gok spel in een game jasje. Alle spelelementen zijn psychisch gericht op het FOMO: fear of missing out." (Speler van Empires and Puzzles, die meer dan 500 euro uitgaf; meer dan gewild)

Andere verkooptechnieken die mensen noemen zijn bijvoorbeeld vertragingen: dat je moet wachten voor je verder kunt in de game, tenzij je iets aanschaft of, zoals hierboven ook al benoemd, iets wat je wel móet kopen, wil je de game kunnen uitspelen. Het aankoopbedrag is daarbij dus niet het volledige bedrag dat je moet betalen voor een game.

“Als een game gratis toegang geeft dan moet alles gratis zijn en er ook geen winsten behaald kunnen worden. Als een game toegangsgeld vraagt, dan moet het hele spel toegankelijk zijn met dat bedrag.” (Respondent die het niet eens is met het verdienmodel van veel games)

Het zijn niet alleen volwassenen die geld, soms dus véél geld, uitgeven binnen spellen. Ook jonge gamers doen het.

Ruim 4300 respondenten hebben een minderjarig (klein)kind dat games speelt. De helft weet niet of de kinderen onder druk worden gezet om aankopen te doen. De andere helft heeft hier wel inzicht in, en van deze groep zegt 53 procent dat de kinderen te maken krijgen met slinkse verkooptechnieken. Zoals de gamer hierboven die verleid werd om lootboxes te kopen: ‘Een soort van gokken, ook al had ik dat toen niet door.’

Iemand anders geeft aan dat kinderen in het spel Fortnite worden aangespoord om skins te kopen, omdat je anders niet meetelt binnen een het groepje vrienden: sociale druk dus, iets waar bijna iedereen, maar vooral kinderen extreem gevoelig voor zijn. Een ander kreeg met een zeurend kind te maken omdat het door wil spelen, maar het volgende level geld kost.

In de uitzending van Radar laten de vier vrienden Hugo, Oscar, Maas en Aron zien wat het gamen nou zo aantrekkelijk maakt, en haken experts hierop in. Kijk maandag 2 december om 20:25 op NPO 2 of kijk het fragment over in-game aankopen online terug.