Consumententip: Q-koorts en Q-koortsvaccinatie: vraag en antwoord
Vrijdag begint de vaccinatiecampagne tegen Q-koorts voor mensen met een verhoogd risico, zoals patiënten met hart- en vaataandoeningen. Het is de eerste keer in Nederland dat mensen worden ingeënt tegen Q-koorts. De inenting gebeurt met het vaccin Q-VAX.
Wat is Q-koorts, wat zijn de verschijnselen, hoe raak je besmet en wie moet gevaccineerd worden?
In Nederland zijn besmette melkgeiten en melkschapen de bron van de ziekte bij mensen. Vooral vruchtwater en de moederkoek van besmette dieren bevatten grote hoeveelheden bacteriën. De bacterie kan ook in melk, mest en urine zitten, maar niet in het vlees van de geit of het schaap. De meeste mensen lopen Q-koorts op door het inademen van lucht waar de bacterie in zit, tijdens de lammerperiode (februari tot en met mei) van geiten en schapen.Wat zijn de ziekteverschijnselen?Wanneer er ziekteverschijnselen optreden gebeurt dat gemiddeld 2 tot 6 weken na de besmetting. Q-koorts is niet altijd als zodanig te herkennen. Vaak hebben mensen met Q-koorts geen of lichte vage klachten. De mensen die wel klachten hebben, hebben een griepachtig ziektebeeld. In enkele gevallen verloopt Q-koorts ernstiger. Dan begint de ziekte in korte tijd met heftige hoofdpijn, hoge koorts en een longontsteking met droge hoest en pijn op de borst. De bacterie kan ook een leverontsteking veroorzaken.
Een op de vijf geïnfecteerden krijgt ernstige klachten, zoals een longontsteking. Sinds 2007 werden meer dan vierduizend mensen ziek, vooral in Brabant. Vorig jaar overleden tien mensen (mede) door de ziekte. Soms kan Q-koorts tot een chronische infectie leiden. Dan is er vaak een ontsteking aan het hart. Chronische Q-koorts komt meestal voor bij patiënten met een afweerstoornis en hartpatiënten.Is Q-koorts te behandelen?Als bij jou Q-koorts is vastgesteld en je hebt klachten, dan krijg je een antibioticakuur. Veel mensen die Q-koorts hebben gehad, zijn daarna nog lange tijd moe. Die vermoeidheid is niet te behandelen maar zal uiteindelijk wel verdwijnen. Bij chronische Q-koorts is vaak jarenlang behandeling met antibiotica nodig. Na een besmetting ontstaat een langdurige bescherming tegen de ziekte.Wie komen er voor vaccinatie in aanmerking?
Het vaccin wordt aangeboden aan mensen die een hartklepprothese, een aangeboren hartafwijking of een hartklepprobleem hebben, of die een ontsteking van de hartklep hebben gehad. Als de Q-koortsbacterie zich bij die patiënten op de hartklep nestelt, is dat levensgevaarlijk. Ook mensen met een verwijding, uitstulping of prothese van de levensslagader (aorta) kunnen zich laten inenten. Mensen die Q-koorts hebben gehad, zwangere vrouwen en kinderen onder 15 jaar mogen het vaccin niet toegediend krijgen.Waarom worden mensen gevaccineerd?
De vaccinatie beperkt het risico op een ernstig verlopende of een chronische infectie. Na de vaccinatie maakt het lichaam afweerstoffen aan tegen de Q-koortsbacterie. Het aanbod voor vaccinatie is eenmalig en is volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) zinvol tot het nieuwe lammerseizoen begint in februari.
Hoe gaat vaccinatie in zijn werk?
In overleg met huisarts of specialist bepaalt een patiënt zelf of hij/zij zich wil laten vaccineren. Vervolgens komt er een intakegesprek en een bloed- en huidtest bij de GGD in Den Bosch. De testen moeten uitwijzen of een patiënt wel of niet besmet is geweest met de Q-koortsbacterie. Tot nu toe hebben Nederlandse huisartsen enkele honderden hart- en vaatpatiënten aangemeld voor een vaccinatie. Het overgrote deel woont in het risicogebied in Noordoost-Brabant.Wat zijn de voordelen van vaccinatie?
De kans op Q-koorts na vaccinatie is zeer klein. De werking van het vaccin is in Australië uitgebreid onderzocht. Van alle gevaccineerden bleek 90 tot 100 procent beschermd. Het vaccin Q-VAX beschermt minstens vijf jaar tegen Q-koorts. De kans op bijwerkingen is zeer gering.
Meer info over de Q-koorts op de site van het Rivm
Bron: ANP, Rivm
