Eindejaarsenquête 2018: Betutteling? Ingrijpen overheid vaak positief beoordeeld

Andere goede ontwikkelen zijn de acties die overheid en supermarkten nemen tegen wegwerpplastic en energiedrinks bij jongeren, en de banken die verkeerde overschrijvingen tegengaan met de IBAN-naamcheck.

Het meest negatief vinden mensen dat er over een vierdaagse schoolweek wordt gesproken vanwege het lerarentekort; 69 procent is daar niet blij mee. Ook de recordprijzen van koopwoningen en de stop van het Meldpunt vuurwerkoverlast worden negatief ontvangen.

Gezondheid: Regels rondom energiedrankjes en veiliger implantaten

De overheid betutteld? Zo zien de meesten het niet. Zo wordt de actie tegen het overmatig gebruik van energiedrankjes bij jongeren door 90 procent positief ontvangen. 80 procent is blij met aangekondigde maatregelen voor veiliger implantaten, na het internationale onderzoek over het falend toezicht op implantaten dat Radar samen met dagblad Trouw heeft opgezet.

Euthanasie komt ook minder omstreden uit deze vragenlijst dan vaak gezien. Van de bijna 30.000 respondenten vindt een grote meerderheid, 77 procent, het positief dat euthanasie bij dementie toegestaan kan zijn, zoals een rechter dit jaar oordeelde. 72 procent vindt het goed dat de politiek het kinderopvangcentra mogelijk wil maken om niet-ingeënte kinderen te weigeren.

Over de donorwet is wat meer verdeling, maar een meerderheid (57%) is blij dat het kabinet dit jaar groen licht heeft gegeven voor actieve donorregistratie. De besluiten om hulp bij overgewicht te vergoeden vanuit het basispakket en om rookruimtes in horecagelegenheden niet langer toe te staan, worden ook beide overwegend (60%) positief ontvangen.

Geld en betalen: Blij met IBAN-naamcheck

Dat mensen positief zouden zijn over de invoering van naam-nummercontrole bij bankoverschrijvingen, oftewel de IBAN-naamcheck, was te verwachten. Eerder sprak 99 procent van het panel zich uit voor een dergelijke controle. De enquête was, net als een petitie, onderdeel van een actie van het AVROTROS-programma Opgelicht?! De vraag werd gehoord: banken beloofden beterschap en voerden dit jaar de IBAN-naamcheck in.

Negatief zijn mensen juist over de aflossingsvrije- en spaarhypotheek die fors duurder zijn gemaakt. Dit is het geval bij de grootbanken, bij verzekeraars is dit niet het geval. De banken geven aan dat zij aflossen willen stimuleren. Dat aflossen verstandig is, wil je niet aan het einde van je looptijd ineens je huis moeten verlaten, is dit jaar wel gebleken. Bekijk bijvoorbeeld de uitzending van Radar uit april dit jaar: De gevaren van de aflossingsvrije hypotheek.

Dat nieuwe regels het winkelen in buitenlandse webshops makkelijker maken, laat bijna een derde van de respondenten koud. De 53 procent die er positief over is, zullen degenen zijn die regelmatig online over de grens shoppen: zij lopen niet langer tegen problemen met bijvoorbeeld geweigerde creditcards aan.

Digitaal en privacy: Eerst zien, dan geloven

‘Dat Facebook beterschap belooft is positief, maar of ik het geloof…’ reageren sommige respondenten. Het zal de reden zijn dat mensen niet massaal (51%) positief zijn over de belofte van Facebook na het schandaal rondom datadoorverkoop. Hetzelfde geldt voor de stappen die enkele sociale platforms zetten richting transparantie over gesponsorde content.

Positiever zijn mensen over Marktplaats die het onderling beoordelen van koper en verkoper uittest (63% positief), en uitbreiding van de proeven die Schiphol doet met gezichtsherkenning (65% positief). Gepersonaliseerde reclame op tv, waar KPN mee experimenteert, daar zit een meerderheid (57%) juist niet op te wachten. En wat we nou echt van de AVG vinden, de nieuwe Europese privacywet die dit jaar is ingegaan, moet wellicht nog blijken: hoewel de meerderheid negatief is, is een grote groep (33%) neutraal.

Vervoer: Niet fietsend appen, geen rolkoffer als handbagage

Niet meer mogen appen op de fiets, daar worden we (bijna) met z’n allen heel blij van: 98 procent is er positief over. Zelfs de mensen die het zelf weleens doen, want met zo’n grote groep kan het niet anders dan dat die ertussen zitten. Waar een meerderheid niet blij mee is, is dat contant betalen in de bus bijna nergens meer mogelijk is. De maatregel moet het aantal overvallen op buschauffeurs terugdringen.

Ook vervelend, vindt 45,5 procent, is dat rolkoffertjes niet langer bij alle vliegmaatschappijen mee mogen als handbagage. Lichtpuntjes die daartegenover staan zijn gratis watertappunten op stations en de vernieuwde sprinters mét wc. Beide ontwikkelingen wordt door 86 procent positief ontvangen.

Wonen en omgeving: Te dure huizen, te veel vuurwerk

Koopwoningen waren nog nooit zo duur als dit jaar, en daar is 61 procent niet blij mee. Gelukkig (zegt 52 procent) zakte de hypotheekrente dit jaar juist naar het laagste niveau ooit. Ook een positieve ontwikkeling, vindt 79 procent, is het besluit om de huurstijging in de sociale sector de komende drie jaar te beperken. Waar mensen niet blij mee zijn, is dat er geen landelijk verbod komt op particulier vuurwerk, en dat bovendien het Meldpunt vuurwerkoverlast is gestopt.

Winkelen: Minder plastic, (te?) goedkoop vlees

Het terugdringen van het plastic afval is op de agenda gezet, door zowel de politiek als de industrie. Deze maand nog werd besloten tot een Europees verbod op wegwerpartikelen als rietjes, bestek en borden. 91 procent is daar heel positief over.

Dat supermarkten vaker stunten met goedkoop vlees, daar is 51 procent niet over te spreken. 17 procent vindt het juist wel een goede ontwikkeling. Dat het vleesverbruik ondanks de vegetarische trends niet is gedaald, stemt de meerderheid (53%) neutraal. Neutraal, zo wordt ook het sluiten van alle 70 Kijkshop winkels bezien. Over het verbod op de energie-onzuinige halogeenlamp is het panel verdeeld.

Overig: inenten, lerarentekort en ‘X’ in paspoort

Tot slot twee ontwikkelingen die niet goed in een categorie te plaatsen zijn, maar wel van belang zijn. Erg negatief vinden mensen het dat wordt gesproken over een vierdaagse schoolweek vanwege het lerarentekort: 69 procent ziet dat niet zitten. Blijdschap van de eerste persoon in Nederland die een paspoort zonder geslachtsaanduiding heeft gekregen, deelt slechts 1 op de 5 mensen. De grootste groepen staan er negatief of neutraal (beide 37%) tegenover.

Over dit onderzoek

De eindejaarsenquête is tussen 28 en 31 december 2018 ingevuld door 29.940 mensen, waarvan drie kwart lid is van het Radar Testpanel. Ook je mening en ervaring delen? Wordt (gratis) lid en ontvang ongeveer 2 vragenlijsten per maand. Meld je aan via deze intake-vragenlijst.