Feit of fabel: zijn aardappelen met kiemen en onrijpe tomaten nou echt giftig?

Om maar gelijk met de deur in huis te vallen: in beide voedingsmiddelen kunnen inderdaad gifstoffen voorkomen. Het gaat hier om solanine in aardappelen en tomatine in onrijpe (groene) tomaten.

Wat is solanine?

'Solanine is een natuurlijke gifstof die voorkomt in aardappelen', meldt het Voedingscentrum. De stof ontstaat onder invloed van licht. Het vormt zich vervolgens in de schil van groene aardappelen en in de kiemen van oudere aardappelen.

He bah, een droge mandarijn! Zo voorkom je 'mandarijnteleurstelling'

Gezondheidsklachten

Er kan dus wel degelijk een gifstof in aardappelen zitten. Maar word je hier ook ziek van? De kans is klein, omdat je wel erg veel van deze stof moet binnenkrijgen om gezondheidsklachten te krijgen.

Wikipedia: 'Vergiftigingsverschijnselen treden meestal op bij 2,5 mg alkaloïden per kilogram lichaamsgewicht per dag. Dit komt bij iemand van 50 kg dus neer op 125 mg en dus op 1,8 kg ongeschilde aardappelen of 4 kg geschilde aardappelen. Aangezien een dagelijks portie meestal niet meer dan 250 gram aardappelen bedraagt, zal deze dosis voor volwassenen moeilijk te bereiken zijn.'

Daarnaast zit 30 tot 80 procet van de solanine in een gezonde aardappelknol net onder de schil. Bij het schillen wordt het dus verwijderd. Hoewel de kans dus klein is, kunnen gezondheidsklachten niet volledig worden uitgesloten. 'Voor groene aardappelen en aardappelen die te lang in het licht hebben gelegen kan de concentratie alkaloïden namelijk hoger zijn en zodoende kunnen deze wel vergiftigingsverschijnselen veroorzaken, ook in kleine porties.'

Een teveel aan deze stof kan voor verschillende klachten zorgen, waaronder: misselijkheid, overgeven, buikkramp en diarree. Ook kan het een bittere smaak en een branderig gevoel geven in de mond. In ernstige gevallen kan er bewustzijnsverlies ontstaan. Ademhalings- en hartproblemen zijn ook genoemde klachten. Ernstige vergiftigingen zijn echter zeldzaam omdat de giftige stoffen meestal worden uitgekotst.

Dit is waarom je een blikje met een grote deuk beter kunt weggooien

Wat is tomatine?

In onrijpe tomaten (groene) komt een soortgelijk stof voor: tomatine. De stof is alleen aanwezig in onrijpe, groene tomaten. In rijpe, rode tomaten zit dus geen tomatine. De stof verdwijnt tijdens het rijpingsproces.

'De rol van solanine en tomatine lijkt gericht te zijn op het tegengaan van aantasting door schimmels en vraat door insecten en wormen', aldus het Voedingscentrum. Het is een natuurlijk verdedigingsmechanisme.

'Vergiftigingsverschijnselen treden al op bij een inname van 25 mg tomatine', meldt Wikipedia. Solanine en tomatine worden slechts deels afgebroken tijdens het kookproces.

Solanine in aubergine

In aubergine komen eveneens een solanine-achtige stoffen voor, maar wel in veel lagere hoeveelheden. Deze stoffen wordt solamargine en/of solasonine genoemd.

Dit kun je beter niet in je koelkast bewaren

Niet iedereen even gevoelig

Er moet overigens een kanttekening worden geplaatst bij het bovenstaande: niet iedereen is namelijk even gevoelig voor de gifstoffen. Over het algemeen komt het dus weinig voor dat mensen worden vergiftigd door solanine en tomatine. Daarnaast is er weinig bekend over de langdurige effecten van lage hoeveelheden, concludeert de gezondheidsstichting.

Zo krijg je zo min mogelijk solanine en tomatine binnen

• Het ontstaan van solanine kun je grotendeels voorkomen door aardappels koel, donker en droog te bewaren. 
• Je kunt aardappels in de schil eten, maar verwijder de plekjes dan ook goed. Ze dienen daarnaast vers en onbeschadigd te zijn.
• Snijd groene plekken, uitlopers en beschadigde plekjes van aardappelen ruim weg. Dus niet alleen aan de oppervlakte.
• Voor wat betreft tomatine: eet alleen tomaten als ze rijp zijn.

Bron: Voedingscentrum