Fyra: collectief falen van overheid en NS
De Nederlandse staat en de NS hebben de reiziger in de kou laten staan met een snelle treinverbinding tussen Amsterdam en Brussel. De flitstrein Fyra draaide uit op een fiasco omdat de overheid vooral oog had voor de opbrengsten van de snelle trein die over de HSL-Zuid moest gaan rijden.
Bewindslieden van diverse kabinetten hebben de Tweede Kamer ontijdig, onvolledig of onjuist geïnformeerd. De NS was er alleen maar op uit om concurrenten van het spoor te houden en het eigen monopolie veilig te stellen.
Spijkerharde conclusies
Dat zijn de spijkerharde belangrijkste conclusies van de parlementaire enquêtecommissie die onderzocht waarom de Fyra veel later ging rijden dan was gepland en waarom de trein door grote mankementen al na een paar weken weer van het spoor werd gehaald.
De commissie houdt de NS en de achtereenvolgende bewindslieden in de eerste plaats verantwoordelijk voor het debacle. Maar ook de Tweede Kamer moet zich de flop aantrekken: omdat de Kamer wel blafte, maar nooit echt beet is ook het parlement medeverantwoordelijk voor het mislukken van het project.
Kamer onjuist geïnformeerd
Over het algemeen kreeg de Kamer genoeg informatie, maar er zijn ook momenten dat de Kamer niet voldoende of zelfs onjuist is geïnformeerd. Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) heeft de Kamer onjuist geïnformeerd. Haar collega Jeroen Dijsselbloem (Financiën) deed dat onvolledig, aldus de commissie. Eerder heeft Camiel Eurlings als minister van Verkeer en Waterstaat de Kamer zelfs misleid.
Met een 'extreem hoog bod' van 178 miljoen euro haalde de NS het vervoer op de HSL-Zuid binnen, maar de commissie noemt de deze overeenkomst 'onwerkbaar' en spreekt van 'grote risico's'. Door de hoge kosten kwam HSA, het bedrijf waarin NS samen met de KLM de HSL-Zuid wilde exploiteren, in grote financiële problemen.
Het kabinet heeft lange tijd niet kunnen beslissen of het HSA zou helpen of failliet moest laten gaan. De NS liet de Fyra bouwen door het Italiaanse bedrijf AnsaldoBreda, maar liet in de aanbesteding van deze klus grote steken vallen.
Wanprestatie van NS
De manier waarop de Fyra op het Nederlandse spoor is toegelaten noemt de enquêtecommissie 'schokkend': de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) toetste alleen op papier, maar keek niet naar de treinen zelf. De commissie vindt het 'onaanvaardbaar' dat de ILT haar rol te beperkt invult.
Nadat de Fyra in 2013 binnen de kortste keren van het spoor was verdwenen, mocht de NS alternatief vervoer regelen. De commissie vindt dit 'opmerkelijk' omdat de NS een 'wanprestatie' had geleverd.
Bron: ANP