Gevaccineerden zonder BSN krijgen geen QR-code, terwijl dat wel kan
In Nederland verblijven er enkele tienduizenden mensen zonder een geldige verblijfsvergunning. De overheid riep deze groep op om zich tegen het coronavirus te laten vaccineren. 'Iedereen heeft recht op een vaccin, ook als je geen BSN-nummer hebt', zo stelde de flyer van de breedschalige prikcampagne. Recht op een vaccinatiebewijs blijkt echter minder vanzelfsprekend. Na hun prikken krijgen mensen zonder papieren te horen dat een QR-code krijgen 'niet mogelijk' is. Nochtans kan het wel, toont GGD Utrecht aan die als enige ongedocumenteerden aan een digitale coronapas helpt. Wat stelt het landelijke beleid? Is er überhaupt een, of zijn ongedocumenteerden overgeleverd aan de welwillendheid van hun GGD?
Het systeem waarmee de GGD's werken, vereist niet dat je een BSN invoert om een QR-code voor iemand aan te maken: een voornaam, achternaam en geboortedatum volstaan. Het kan dus, gevaccineerde mensen zonder papieren aan een vaccinatiebewijs helpen, maar alleen GGD Utrecht doet dat ook. Zorgverleners vragen er mensen zonder verblijfsvergunning naar hun persoonsgegevens en prikafspraak, controleren of zij volledig gevaccineerd zijn, en maken dan handmatig een vaccinatiebewijs aan in het zogenaamde HKVI-portaal (dat staat voor 'hulpverleners kunnen verklaringen invoeren').
Is er dan geen landelijk beleid?
Als het zo eenvoudig kan, waarom volgen de andere GGD's het voorbeeld van Utrecht niet? 'Wij volgen het landelijke beleid', reageren verschillende GGD's op onze vraag. Heeft Nederland dan een beleid opgesteld om geen QR-code te geven aan wie geen papieren heeft, terwijl dat wel kan? Ook niet-Europeanen die volledig gevaccineerd zijn (met een door de Nederlandse overheid erkent vaccin) kunnen moeilijk een digitale coronapas bekomen, terwijl onze buurlanden die wel bieden.
'Voor mensen zonder burgerservicenummer is het inderdaad in sommige gevallen lastiger om een vaccinatiebewijs (of DCC) aan te maken', reageert een persvoorlichter van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Hij erkent dat een BSN niet nodig is om een vaccinatiebewijs aan te maken, maar wel alleen als de ongedocumenteerden hun Janssen-prik kregen van huisarts, ziekenhuis of zorginstelling: 'De zorgverlener kijkt dan in het eigen registratiesysteem, en maakt op basis daarvan een vaccinatiebewijs aan.'
Op een andere manier identificeren
Voor wie zijn prik bij de GGD haalde, is het volgens het ministerie 'momenteel niet mogelijk' om een vaccinatiebewijs aan te maken. Dat zou 'binnenkort' wel veranderen: 'Er moet een landelijk proces afgesproken worden waar alle GGD’en mee uit de voeten kunnen, en wat ook snel en effectief is. De moeilijkheid hier is dat mensen zonder BSN op een andere manier moeten worden geïdentificeerd.'
Lokale GGD’en mogen op eigen verantwoordelijkheid vaccinatiebewijzen uitgeven aan mensen zonder BSN Persvoorlichter ministerie van VWS
Het ministerie zegt het fijn te vinden dat GGD Utrecht daar al in slaagt en mensen verder helpt: 'Lokale GGD'en mogen op eigen verantwoordelijkheid vaccinatiebewijzen uitgeven aan mensen zonder BSN. Met GGD GHOR werken we ondertussen hard aan een landelijke oplossing.' Een nationaal beleid is er nu dus niet, maar zou op komst zijn.
'Voorzichtig met uitgeven van coronapassen'
Het is wel voor ieders veiligheid van groot belang dat er zorgvuldig wordt omgegaan met het uitgeven van vaccinatiebewijzen, stippen het ministerie en GGD GHOR Nederland aan. 'Het feit dat deze doelgroep vooralsnog alleen in Utrecht terechtkan, heeft een risicobeperkende achtergrond', verklaart GGD GHOR. Alleen GGD Utrecht heeft namelijk ervaring met het controleren van documenten alvorens een coronabewijs af te geven, aangezien de GGD eerder ook een loket opende om niet-Europeanen te helpen.
Op bredere schaal mensen zonder BSN helpen, brengt (nog) te veel risico's mee, stelt GGD GHOR. 'De QR-code is nu eenmaal een gewild iets, waarvoor mensen bereid zijn flink te betalen.' Andere GGD'en zouden daarom wachten om zelf ook een systeem zoals in Utrecht uit te rollen, 'totdat dit veilig kan'.
Deelnemen aan de samenleving is lastig zonder coronapas
Er zou dus wel aan een landelijke, veilige oplossing worden gewerkt om mensen zonder BSN aan een vaccinatiebewijs te helpen. De uitrol daarvan zou binnenkort al moeten kunnen, stelt GGD GHOR: 'Mensen moeten zo snel mogelijk geholpen worden, maar wél binnen de grenzen van de wet en op een veilige manier.' Ook het ministerie vindt dat 'iedereen die gevaccineerd, getest of hersteld is van corona, een coronatoegangsbewijs moet kunnen krijgen'.
Voor mensen zonder papieren is het dus nog even afwachten. Velen lieten zich vorige zomer bij de breedschalige prikcampagne van de overheid vaccineren in een van de mobiele priklocaties, en hoorden pas achteraf dat ze daar geen bewijs van konden krijgen. Sinds de 'coronapas' op 25 september dit jaar werd ingevoerd, valt het velen van hen moeilijk om deel uit te maken van de maatschappij.