Herstel toeslagenaffaire hoeft maar één dag te kosten, zeggen CDA en SP

De slepende hersteloperatie van de toeslagenaffaire moet op de schop, vinden CDA en SP. Daarvoor presenteren zij in de Radar-uitzending van 25 september een ‘eendagsplan’ dat gedupeerde ouders sneller moet helpen. Nu raken veel toeslagenouders namelijk jarenlang verstrikt in de pijnlijke procedures van het herstelproces.
Wat houdt het eendagsplan in?
Inge van Dijk en voormalig SP-kamerlid Renske Leijten vinden dat de hersteloperatie radicaal versimpeld moet worden. In hun eendagsplan spreekt de overheid één datum af met een toeslagenouder om samen om tafel te zitten. De ouder en de overheid verzamelen van tevoren de relevante bewijzen voor het leed en bespreken dit op de bewuste dag. Ze overleggen vervolgens over de schadevergoeding. Een dag later volgt de definitieve beslissing.
Proces duurt nu jaren
Het plan moet de huidige procedure versnellen, omdat die jaren voort kan slepen. Van Dijk: “Als je met de ouders om tafel gaat en hen laat voelen: wij zijn hier voor jullie, dan krijg je een andere dynamiek in het proces. Maar als je tegen de ouders zegt: lever maar bonnetjes aan, dan kijken wij wat we ermee doen, dan zou ik ook boos en strijdbaar worden. ‘Jullie zouden mij toch helpen? Jullie hebben mij iets aangedaan. Kijk eens met wat voor een proces jullie me opzadelen.’”
Ouders moeten in het huidige proces namelijk veel ‘bonnetjes’ en andere bewijzen aanleveren, en hun pijnlijke verhaal oprakelen bij elk nieuw overheidsloket, elke betrokken commissie en elk stadium van het complexe stappenplan. De overheid geeft ondertussen beperkte informatie prijs en treuzelt met beslissingen. Ouders beginnen daarom allerlei juridische procedures. Vorig jaar stelden 20.000 mensen de Belastingdienst in gebreke omdat die langer over een beslissing deed dan wettelijk toegestaan.
Elke dag dat het langer duurt kost twee miljoen
“Je kunt in heel veel verschillende procedures lopen, zoals bezwaren en ingebrekestellingen. Dat kost veel geld, dat leidt tot ontzettend veel stress en het stelt het finale oordeel van wat je krijgt uit,” zegt Leijten. Van Dijk vraagt: “Hoe ga je het proces van heling opstarten met een enorm bureaucratisch proces? Helen doe je door elkaar in de ogen te kijken.” Leijten vult aan: “Dan kan je er snel een klap op geven. En dan wordt het misschien af en toe te ruim voor wat jij of ik zouden denken. Maar wij zijn geen schade-experts, en iedere dag dat het langer duurt, kost het ook gewoon 2 miljoen aan overhead.”
De kosten van de hersteloperatie worden nu begroot op 7,1 miljard euro. 2 miljard daarvan is voor de uitvoering, die een steeds groter aandeel van het prijskaartje uitmaakt. De rest is bedoeld voor compensatie van de ouders. 65.000 mensen hebben zich als gedupeerde gemeld voor het herstelproces, dat drie stappen kent. 94 procent is klaar met de eerste stap, maar de belangrijkere tweede stap is voor zo’n 36.000 mensen nog niet afgerond.
Reactie staatssecretaris Toeslagen en Douane
Staatssecretaris voor Toeslagen en Douane Aukje de Vries antwoordt niet op de vraag wat zij vindt van het eendagsplan. Ze zegt dat ze constant zoekt naar manieren om de hersteloperatie te versnellen en verbeteren, wat heeft geleid tot een nieuwe aanvullende schaderoute die dit najaar wordt uitgerold.
Op de vraag waarom de hersteloperatie zo complex is, stelt de staatssecretaris: ‘Er zijn helaas geen makkelijke oplossingen om alle problemen in een keer weg te nemen. Daarvoor is het te ingewikkeld: het gaat om een grote groep ouders en ze hebben niet allemaal dezelfde problemen.’ De volledige reactie is hier te lezen.