Veel rashonden kampen met gezondheidsproblemen, iets dat al jaren ter discussie staat. Sinds juli dit jaar is er een nieuw wettelijk besluit rondom het welzijn van dieren. Daarin staat onder meer dat de uiterlijke kenmerken geen schadelijke gevolgen voor de gezondheid van dieren mogen hebben: precies het probleem dat nog steeds bij ontzettend veel rashonden opspeelt. Volgens Hans Baaij, voorzitter Dier&Recht, is het gevolg van de nieuwe wet dan ook dat veel rashonden eigenlijk niet meer gefokt mogen worden.

‘Een neus als een verstoorde kreukelzone’

Een van de populairste honden van dit moment is de Franse Bulldog, helaas ook een van de ziekste. Volgens dierenarts Hans Nieuwendijk levert de typische bouw van het dier, zoals de heel platte neus, veel problemen op. Je kan de neus van een hond voorstellen als de kreukelzone van een moderne auto. In aanleg is het een fatsoenlijke neus, maar omdat de groei bewust is verstoord, is alles naar binnen gedrukt. Er zit evenveel slijmvlies en plooien in als een gewone neus, maar dan op een paar centimeter.

Ook aan zijn staart heeft de Franse Buldog problemen, een voorgeschreven raskenmerk is de ‘gebroken’ staart. Het prachtige krulletje kan alleen bestaan doordat er misvormde wervels in zitten; deze zijn er bewust ingefokt.

De erfelijke afwijkingen lijken alleen maar toe te nemen. Honden hebben chronische hoofdpijn, omdat hun hersenen te groot zijn voor hun schedel. Of ze kunnen amper ademen, omdat ze een te platte neus hebben. Sinds 2012 neemt de KLM geen honden met platte neuzen meer mee aan boord, zoals de Franse Bulldog en de mopshond. Volgens Hans Nieuwendijk krijgen de honden aan boord problemen met ademen.

Wetsovertreding

Sinds 1 juli is er het ‘Besluit houders van dieren’. Daarin staat onder meer dat het verboden is om te fokken op een wijze waarop het welzijn en de gezondheid van het ouderdier of de nakomelingen wordt benadeeld. Dieren mogen dus niet meer lijden onder hun uiterlijk. Volgens Hans Baaij is de wet heel duidelijk: ‘De wet verbiedt het fokken van honden met schadelijke kenmerken, dus kleine schedel, korte staart of rare huidplooien.’

Dier&Recht legde de nieuwe regels naast de rasstandaard van de Franse Bulldog en de conclusie liegt er niet om. ‘Dan hebben we het over atopie, dat zijn huidproblemen, hernia, knieproblemen oogaandoeningen, BOS-syndroom, ademhalingsproblemen, allerlei oogafwijkingen en de keizersnede.’

‘Als er nu een Franse Bulldog wordt gefokt, dan is het volgens ons zo dat de wet wordt overtreden. Niet op 1 punt, maar op 10 punten.’ Aldus Dier&Recht.

Te groot voor een natuurlijke bevalling

In het Besluit houders van dieren staat verder dat het verboden is dat voortplanting onnatuurlijk plaatsvindt. Maar bij de Franse Bulldog komen veel puppy’s met keizersnee ter wereld. ‘De omvang van het hoofd is te groot, of de achterkant van de heupen zijn te smal, of een combinatie van beiden. Hoe dan ook: het past niet meer’, zegt Hans Baaij. Volgens Nieuwendijk is de Franse Bulldog niet de enige rashond met problemen, ook de o zo populaire mopshond kampt hiermee. Ook dit ras kampt met ernstige ademhalingsproblemen en heeft soms zulke korte kaken dat het tongetje niet meer in zijn bek past. Aandoenlijk? Zeker, maar ernstig misvormd.

Vers bloed

De oorzaak van al deze erfelijke afwijkingen bij honden is dat er geen vers bloed meer in de stamboom komt. Het mooiste hondje van de klas wordt gekruist met het andere mooiste hondje, ook als het familie van elkaar is. Dit levert inteelt op met alle problemen van dien. Dat ondervond ook Marianne Eggink, eigenaar van een tweetal Saarlooswolfhonden.

De Saarlooswolfhond is een creatie van Leendert Saarloos, hij koppelde in 1935 een Duitse herder aan een wolfje uit Diergaarde Blijdorp. De Saarlooswolfhond is een klein, Nederlands ras. En ook hier zijn problemen door inteelt. Zo kwamen de pups bij mevrouw Eggink dood ter wereld. Ze bleek niet de enige met dode pups, ook bij andere leden van de vereniging kwamen dode pups ter wereld. Marianne Eggink en haar man wilden graag dat er genetisch onderzoek naar het ras gedaan werd. Tot hun verbazing werden ze uit de rasvereniging gezet toen ze hierom vroegen.

Ze besloten hun eigen vereniging op te richten en zetten een database op waarin ze de genetische gegevens van de hond verzamelen. Hieruit kwam aan snel naar voren dat de genenpool van het ras heel klein was. Zo klein, dat je niet verder kan zonder vers bloed in te fokken. Eggink gaat op zoek naar een ander ras dat geschikt is en komt uit bij de Witte Zwitserse Herder. Het levert fantastische, gezonde pups op. Deze manier van fokken met vers bloed heet outcross. Het ras wordt hierdoor gezonder, maar is niet helemaal ‘zuiver’ meer. Het kostte dan ook veel moeite om een stamboom voor deze pups te krijgen.

‘Raszuiver’

Degenen die de stambomen uitgeven, dat is de Raad van Beheer voor de kynologie, de overkoepelende organisatie voor rashondenverenigingen. De Raad van Beheer erkende tot voor kort één vereniging per ras. Maar om een stamboom te krijgen, moet ook de vereniging van Marianne Eggink worden erkend. Dat gebeurt pas na tussenkomst van de toenmalige Nederlandse Mededingingsautoriteit.

Marianne Eggink verbaast zich het meest over de invloed van raszuiverheid: ‘Men hecht zo erg aan de raszuiverheid van een hond, maar wat is “raszuiver” nou eigenlijk? Dat is ook maar iets dat we  met z’n allen 100 jaar geleden verzonnen hebben.’

Volgens de Raad van Beheer wordt op dit moment aangenomen dat 40 procent van de rashonden ziek is. Een van de oplossingen die geboden wordt, is een DNA-databank. Hiermee moeten erfelijke problemen worden opgespoord en voorkomen.

Stoppen en opnieuw beginnen

Volgens Hans Baaij gaat dit allemaal veel te lang duren. ‘Die rassen zijn vaak doodziek, dus je moet of helemaal stoppen met zo’n ras en opnieuw beginnen, of je moet vreemd bloed van andere hondenrassen toevoegen.’ Hans Nieuwendijk sluit daar bij aan: ‘Een hele hoop rashonden moeten direct stoppen, of er moet acuut een hele grote verandering plaatsvinden in alle omschrijvingen van de rasstandaard, want er staan letterlijk afwijkingen beschreven, die ze moeten hebben.’

Hans Baaij gaat een stap verder. Hij schreef een brandbrief aan de rasvereniging waarin hij vraagt wat de vereniging doet om de Franse Bulldog aan de wet te laten voldoen. Gebeurt er niets, dan stapt hij naar de rechter om de rasvereniging te dwingen de honden weer op een normale manier te fokken. Volgens Hans Baaij moeten ze het uiterlijk aanpassen. ‘Dat wordt onze eis. Dan krijg je een hond met een neus en een staart, die er anders uit gaat zien.’ Maar die wel gezond is.