Hoe kunnen prijsvechters in de lucht zo goedkoop zijn?

Een artikel uit consumentenmagazine RADAR+

Na de vakantie met de kinderen willen we nog een weekje weg zonder ze. Sardinië lonkt, en aangezien prijsvechter Easyjet vanaf Schiphol op de Sardijnse luchthaven Olbia vliegt, kunnen we er voordelig heen, ondanks het hoogseizoen. We boeken de vlucht online. Maar een week later slaat de schrik me om het hart als ik de vluchtgegevens nog eens goed bekijk. In plaats van de eerste doopnaam van mijn vrouw heb ik haar roepnaam ingevuld, een naam die niet in haar paspoort staat. Wat dom! Op de website van Easyjet kan ik die fout direct herstellen, maar dat kost wel € 84. Ik besluit contact te zoeken met de Britse budgetvliegmaatschappij. Mijn verbale Engels is best oké, maar schriftelijk ben ik beter, dus stuur ik een mail met een wat sullige en meelijwekkende ondertoon. Twee dagen hoor ik niets, maar dan komt het verlossende antwoord. Als een 'gesture of goodwill' heeft Easyjet de voornaam van mijn vrouw aangepast, kosteloos. Paul van Easyjet Customer Service wenst ons 'a fantastic flight'.

Torenhoge wijzigingskosten

Op diverse internetfora blijkt dat Easyjet niet bij iedereen zo coulant is. Dat geldt ook voor andere budgetvliegmaatschappijen zoals Ryanair, Vueling, TUIfly en Transavia. Veel mensen beklagen zich over de hoge kosten voor het veranderen van een fout in de naam op het ticket. Lees bijvoorbeeld: Vueling rekent torenhoge wijzigingskosten, op de site van Radar. Bij Ryanair kan dat oplopen tot wel € 110. 'Dat ze er een fee voor vragen vind ik logisch,' zegt David Elliot, oprichter van vakantiedealsite TicketSpy en oud-docent luchtvaartmarketing, 'want uiteindelijk moeten ze mensen aannemen om dat soort zaken te corrigeren. Maar € 110 is echt buiten proportie, dan zijn het in mijn ogen gewoon boeven.'

Bekijk ook het overzicht:

Prijzen en procedures voor naamwijziging bij verschillende maatschappijen

Extra bron van inkomsten

Volgens luchtvaarteconoom Hans Heerkens van de TU Twente is het voor budgetmaatschappijen een extra bron van inkomsten. Zoals dat ook geldt voor dure drankjes in het vliegtuig, ruimbagage waar je extra voor betaalt en extra service zoals voorrang bij het inchecken. De 'kale' prijs is daardoor heel laag. En dan bieden ze op bepaalde vluchten nog eens stuntprijzen van € 20, legt Heerkens uit. 'Daar adverteren ze mee, vervolgens ga jij naar de website om te ontdekken dat de goedkoopste tarieven al weg zijn of jou qua tijd niet uitkomen, en boek je een vlucht voor het dubbele. En als je alles dan optelt zoals die koffer en die kop koffie met een broodje dan kom je al veel dichter in de buurt van het tarief dat een lijndienstmaatschappij hanteert.

14 uur per dag heen en weer

Toch is het prijsverschil nog steeds wel aanzienlijk, erkent Heerkens. 'Dat komt allereerst doordat budgetmaatschappijen hun toestellen heel efficiënt gebruiken. Vaak zo'n 13, 14 uur per dag. Bij lijndienstmaatschappijen als KLM is dat maar 8 à 9 uur. Daarmee verlaag je de kosten per passagier. Ze kunnen dat doen omdat ze op een bepaald traject gewoon heen en weer vliegen en ze verder niets te maken hebben met aansluitende vluchten.'

Wat volgens Heerkens ook meespeelt is dat budgetmaatschappijen slim inspelen op de vraag. 'Als ze bijvoorbeeld merken dat er Polen zijn die in Engeland werken en die in het weekend graag goedkoop naar huis willen vliegen, dan zetten ze daar een route voor op. Loopt de vraag terug, dan stoppen ze daar net zo makkelijk weer mee.' Verder besparen budgetmaatschappijen kosten door weinig service te bieden, passagiers rechtstreeks online te laten boeken en door vanaf regionale vliegvelden te vliegen waar ze minder landings- en afhandelingsgelden betalen. 'Ze onderhandelen ook nog eens scherp over de tarieven die ze moeten betalen. En aangezien ze op zo'n vliegveld vaak de enige grote maatschappij zijn, hebben ze een sterke onderhandelingspositie. Verder kiezen ze voor goedkopere time slots. Het maakt zo'n maatschappij niets uit dat de vlucht om vijf uur 's ochtends vertrekt. Door dit soort zaken kunnen ze de kosten en de prijs laag houden.'

Zijn budgetvliegtuigen wel veilig?

Passagiers hoeven zich volgens Heerkens geen zorgen te maken dat kostenbesparende maatregelen ten koste gaan van de veiligheid. 'Ze bezuinigen niet op onderhoud, want hun toestellen moeten continu vliegen. Een storing gooit hun schema meteen overhoop.' Toch geven piloten van budgetmaatschappijen een iets lager cijfer aan veiligheid dan piloten van lijndienstmaatschappijen, zo blijkt uit een recent Brits onderzoek. Ook zijn ze vaker vermoeid. Heerkens vermoedt ook dat prijsvechters vaak net boven de minimum veiligheidseisen gaan zitten. 'Dan nemen ze bijvoorbeeld slechts de minimum hoeveelheid brandstof mee. Soms komt het dan voor dat ze bij een bepaalde calamiteit voorrang moeten krijgen bij het landen. Niet problematisch omdat andere maatschappijen meer marge aanhouden, maar als iedereen daarop gaat beknibbelen kan het wel tot problemen leiden.'

Behalve een lagere ticketprijs bieden budgetmaatschappijen een ander groot voordeel, zegt Elliot. 'Bij vrijwel elke prijsvechter kun je een andere persoon laten reizen op jouw ticket. Een maatschappij als KLM staat dat bijvoorbeeld niet toe. Daar zijn wel kosten aan verbonden, bij de een betaal je € 27, bij de ander € 130. Op onze site, TicketSpy, hebben we daarover net een geactualiseerd overzicht geplaatst.'

Zo komt de prijs tot stand

Welkom in de schimmige wereld van het online boeken van vluchten bij budgetmaatschappijen. Op maandag kan een vlucht nog € 50 kosten. Maar als je dan op woensdag wilt boeken, is de prijs ineens met een paar tientjes gestegen. Op internet circuleren verhalen dat de online boekingssystemen van budgetmaatschappijen registreren dat je al eerder geïnteresseerd was voor een bepaalde vlucht en daar vervolgens op reageren met een hogere prijs. Heerkens kent die verhalen ook. 'Een collega van de Universiteit Twente heeft daar een paar jaar geleden onderzoek naar gedaan, maar hij heeft daar geen bewijzen voor gevonden.'

Volgens Heerkens zijn de boekingssystemen te vergelijken met een veiling waarbij geprobeerd wordt elke stoel voor de maximale prijs te ver­kopen. 'Dat betekent dat zo'n stoel duurder wordt als het toestel bijna volgeboekt is. Maar aan de andere kant kan de prijs ook ineens steil omlaag gaan als het toestel een paar dagen voor vertrek nog niet vol is. Een maatschappij biedt zo'n stoel dan tegen de kostprijs aan, of misschien zelfs wel daaronder. Niet veel mensen kunnen of willen daarop wachten. Of je moet een rugzaktoerist zijn, die het niet uitmaakt dat hij een dag eerder of later vliegt.'

Prijsvechters en kwaliteit

Prijsvechters die in Nederland opereren, blinken niet uit in klantgerichtheid. Dat blijkt uit de ranking die de website AirHelp Score recentelijk samenstelde. Voor diverse vliegmaatschappijen werden kwaliteit en service, vertragingen en afhandelingclaims beoordeeld. In de top 10 vinden we net achter gerenommeerde maatschappijen als Qatar Airways (1), Singapore Airlines (3) en KLM (5) twee prijsvechters: Virgin Atlantic Airways (6) en Air Baltic (7). Transavia (18) scoort nog best redelijk. Dat kan niet gezegd worden van Ryanair (49) en Vueling (53). Easyjet zit met de 63ste plek in de staart van de ranglijst.

Dit artikel is eerder gepubliceerd in Radar+, Lente 2017, nummer 2

Wil je meer van dit soort handige informatie? Kijk op radarplus.nl