In de wurggreep van de bank
Steeds meer mensen kunnen hun hypotheek niet oversluiten als de rentevaste periode afloopt. Banken weigeren oversluiting vanwege de nieuwe gedragscode hypotheken die vorig jaar zomer inging. Dat terwijl die code bedoeld is voor nieuwe hypotheken. Voor bestaande hypotheken kan vaak zonder grote risico's een uitzondering worden gemaakt, maar de meeste banken weigeren dit. Klanten zitten vast bij hun huidige bank en die vraagt de hoofdprijs.
De afgelopen 15 jaar zijn de huizenprijzen in Nederland bijna drie keer over de kop gegaan. Bedroeg de gemiddelde prijs van een woning in 1996 ongeveer ¤100.000,- in 2008 werd daar ¤280.000,- voor gevraagd.
Steeds meer mensen wilden een huis kopen en banken verstrekten maar al te graag een hypotheek. Zelfs acht keer het inkomen werd verstrekt. Een tophypotheek van 125% van de executiewaarde was geen enkel probleem. Aflossingsvrij natuurlijk, want u stopt uw geld toch niet in stenen? Als u toch wilde aflossen dan kon dat het best via sparen of beleggen in verzekeringen en beleggingsfondsen. Met belastingvoordeel, want u bent toch geen dief van uw eigen portemonnee? Intussen is dit voordeel in veel gevallen opgeslokt in woekerpolissen met verborgen kosten en verdampt in slechte beleggingen.
Dit overkomt ook Alfons ten Hagen. Het wordt hem allemaal heel mooi voorgespiegeld. Lastenverlichting met een belegging was haalbaar. Er wordt 8% rendement beloofd. En ook Joyce van Boldrik wordt gouden bergen beloofd. Haar hypotheek bevat een beleggingsdeel waarmee een ton afgelost zou kunnen worden. Ondertussen heeft ze al een paar duizend euro verloren op dit beleggingsfonds.
Zolang de huizenprijzen stegen, leek er niet zoveel aan de hand. Maar als in 2008 de economische crisis zijn intrede doet, heeft dit zijn effect op de woningmarkt. De waarde van de huizen dalen. Banken mogen niet langer torenhoge hypotheken verstrekken. In de zomer van 2011 komt er een nieuwe gedragscode hypotheken voor banken.
- De hypotheek mag niet hoger zijn dan 104% van de marktwaarde van de woning. (106% inclusief overdrachtsbelasting)
- De hypotheek mag bij een modaal inkomen niet hoger zijn dan ongeveer 4,5x het inkomen.
- Het aflossingsvrije gedeelte mag niet meer dan de helft van de hypotheek bedragen.
Deze gedragsregels gelden alleen voor nieuwe hypotheken. Voor bestaande hypotheken wordt een uitzondering gemaakt. Ook als het inkomen eigenlijk te laag is voor de hypotheek. Maar wat blijkt, aan deze afspraak houden hypotheekverstrekkers zich niet.
Joyce van Boldrik zit vast bij de ASR. Geen enkele andere bank wil haar hypotheek overnemen, want haar inkomen is ¤34.000,- per jaar. Haar hypotheekschuld is ¤200.000,- Echter de WOZ-waarde van de woning is ¤312.000,- Haar huis is dus veel meer waard dan haar schuld en toch kan ze nergens anders terecht.
Daarnaast vraagt ASR ook nog eens een hogere rente dan wanneer ze nieuwe klant zou zijn. Ze heeft nu de rente maar voor een jaar vast gezet, om de maandlasten binnen de perken te houden, maar ze had het liever langer vast gezet.
Volgens Harrie-Jan van Nunen, van de Financiële Makelaar en hoofdredacteur voor het vakblad voor Tussenpersonen, is het de dagelijkse praktijk dat mensen gedwongen worden bij hun bank te blijven en daar hoge rentes betalen. In de gedragscode is bepaalt dat mensen kunnen overstappen, mits de lening niet wordt verhoogd. De code biedt, ook voor nieuwe hypotheken, ruimte genoeg om af te wijken. Maar in de praktijk blijkt dat dit niet gebeurt.
Merkt ook Alfons ten Hagen, hij wil graag overstappen, maar kan met zijn hypotheek ¤249.000,- en inkomen ¤38.000,- nergens terecht. Terwijl ook zijn WOZ-waarde ¤263.000,- hoger is dan zijn hypotheek. Vijf jaar geleden was er geen enkel probleem, nu zit Alfons ten Hagen vast aan Nationale Nederlanden. Die hem een tweetal voorstellen doen. Echter Alfons wil helemaal niet ingaan op deze voorstellen, hij wil van zijn hypotheekproduct af. Daarnaast wil hij zijn beleggingsdeel gebruiken om een deel van de schuld af te lossen. Maar op die mogelijkheid wil Nationale Nederlanden niet ingaan.
Als hij wel zou kunnen overstappen en zijn belegging gebruiken om af te lossen, zouden zijn maandlasten flink lager zijn. Joyce van Boldrik loopt tegen hetzelfde probleem aan, ook zij wil graag aflossen. Ze zou haar schuld met ¤25.000,- kunnen verminderen en ook zij krijgt nee van ASR.
Volgens Harrie-Jan van Nunen is het onbegrijpelijk dat er niet wordt meegewerkt aan verlaging van de hypotheek. Dat zou kunnen komen, omdat banken hun schuld al hebben doorverkocht aan andere beleggers. Op het moment dat je de hypotheek aanpast, komt deze weer op de balans ban de bank. Dat is niet handig voor banken.
“Op het moment dat de markt niet werkt, zoals we dat nu zien, dan wordt het hoog tijd dat de minister ingrijpt en zegt; Beste banken ik wil dat jullie het zo gaan doen. Het kan niet zo zijn dat er regels gemaakt worden die alleen worden toegepast als ze in het voordeel zijn van de bank. En als het in het voordeel is van de klant, dat dan de bank zegt ik zie het niet meer zitten.µ Aldus Harrie-Jan van Nunen.