Is het geluid van je televisie harder tijdens een reclameblok?

'Wij ergeren ons weer mateloos dat het geluid tijdens de reclame en andere onderbrekingen van programma's harder is dan het programma zelf', stuurt een consument naar Radar. Reden voor ons om uit te zoeken hoe dit precies zit.

Europese normen moeten geluid 'gelijktrekken'

Sinds 2012 geldt voor televisieprogramma's en reclames de zogenaamde R128 norm. Dit is een geluidheidsnorm die bepaald is door de European Broadcasting Union (EBU), een samenwerking tussen Europese omroepen. 'Met deze norm wordt bewerkstelligd dat de luidheidsverschillen tussen programmaonderdelen en tussen zenders onderling worden geminimaliseerd', zegt een woordvoerder van Screenforce, de Nederlandse organisatie voor televisiemarketing.

De woordvoerder legt uit dat alle commercials bij aanlevering gecheckt en eventueel aangepast worden als ze te luid zijn. Ze mogen hierbij niet boven een bepaald gemiddeld geluidsniveau uitkomen. Hierdoor wordt het geluid van de reclame gereguleerd, en dus ook hoe het volume zich verhoudt tot dat van de programma's. Ze legt uit dat iets niet langer dan drie seconden luider mag zijn dan de vastgestelde geluidheidsnorm. 'Over het algemeen is er dus geen verschil tussen het volume van de soorten content', stelt de woordvoerder. 

Hoe kan het dan dat mensen dit zo ervaren?

Er zijn dus regels voor hoe luid het volume van programma's en reclames mag zijn. Toch zijn mensen niet gek en ervaren ze een duidelijk verschil in volume tussen programma's en reclames. Hoe kan dat? 

Volgens Jan de Laat, klinisch fysicus en audioloog van het LUMC, spelen hier meerdere factoren een rol. 'Allereerst is het geluid van de televisie niet optimaal, doordat het is gecomprimeerd.' Hij legt uit dat de reikwijdte van ons gehoor tussen de 0 en 140 decibel ligt, terwijl het geluid uit een tv is gecomprimeerd tot een reikwijdte van 40 à 50 decibel. 'Dit zorgt ervoor dat je bepaalde kleine veranderingen in volume als veel harder kunt opvangen. En dat valt eerder op in een korte commercial dan een lang programma.' 

Bepaalde geluiden klinken harder dan andere

Een tweede element is dat sommige geluiden als harder ervaren worden dan andere. 'Op hetzelfde gemiddelde luidheidsniveau kan een gesprek veel aangenamer zijn dan muziek', geeft De Laat als voorbeeld. 

Het kan dus zijn dat je naar een praatprogramma zit te kijken en er vervolgens een drukke reclame met muziek achteraan komt, waardoor je het idee hebt dat het harder staat. Qua decibellen is het dan gelijk, alleen wordt het soort geluid als harder ervaren. 'Mocht je een rustige film kijken met 'zacht' geluid, dan lijkt het reclameblok in verhouding een stuk harder dan de film', noemt de woordvoerder van Screenforce nog als voorbeeld. Als je een film kijkt met bijvoorbeeld veel schietgeluiden, is de kans kleiner dat je de daaropvolgende reclame als luider ervaart. 

Daarbij is een commercial vaak beter afgemixt dan bijvoorbeeld een live-programma, waardoor het geluid is geoptimaliseerd. Dit houdt onder andere in dat er technieken worden gebruikt om het geluid zo hard mogelijk te krijgen, zonder dat het de vastgestelde luidheidsnorm overschrijdt. Bij (live-)programma's is er minder belang om het geluid zo hard mogelijk te krijgen, en is er vaak ook geen tijd om dit te doen, waardoor niet 'het maximale' eruit wordt gehaald. Dit kan ertoe leiden dat je het volume tijdens het programma harder zet en als dan de reclame (met geoptimaliseerd geluid) begint, je de reclame als nóg harder kunt ervaren.

Ervaring kan per persoon verschillen

Verder zegt De Laat dat het persoonsafhankelijk is hoe sommige geluiden bij je binnenkomen. Zo kan het dat iemand een talkshow of het journaal harder zet om het te kunnen verstaan. 'En als dan vervolgens de reclames starten, dan kan dat weer als te hard worden ervaren omdat het volume hoger staat. Dit effect wordt versterkt door het verschijnsel dat je eerder het geluid als te hard ervaart als je je ergert aan wat je ziet. Dit doet zich vaker voor bij een commercial dan bij een tv-programma waar je bewust voor hebt gekozen.'

Mensen die minder goed horen hebben eerder last van deze verschijnselen volgens De Laat, omdat hun hoorspan beperkter is en er dus ook overgevoeligheid optreedt bij een wat lager geluidsniveau. 'En dit probleem zal zich dan ook eerder bij oudere mensen voordoen', zegt hij.

Het daadwerkelijke volume tussen een programma en een reclame verschilt dus vaak niet zoveel, maar het geluid kan door bepaalde factoren wel degelijk harder klinken. Tot slot stelt De Laat dat er sprake is van een optelsom: de afzonderlijke effecten maken weinig verschil, maar als ze tegelijkertijd optreden wordt de ervaring versterkt.