Je voornaam of achternaam veranderen, hoe doe je dat?

De wens om je naam te veranderen kan uit allerlei omstandigheden voortkomen. Denk hierbij aan ruzie in de familie, schaamte of een misdrijf. Maar er kan ook sprake zijn van adoptie, of misschien vind je je naam simpelweg niet mooi (meer).

Dat je je naam wil wijzigen, betekent niet automatisch dat het ook kán. Bovendien moet je voor het aanpassen van je voornaam een andere weg bewandelen dan voor het veranderen van je achternaam. In de meeste gevallen zijn er kosten aan verbonden.

Voornaam wijzigen

Als je je voornaam wil laten wijzigen, dan moet dat via de rechtbank. Daar moet je dan een verzoekschrift indienen. Je hebt daar een advocaat voor nodig.

Voor het veranderen van de voornaam van een minderjarige moet een van de ouders of de voogd het verzoek indienen.

Kijk hier voor een rechtbank bij jou in de buurt.

Lees ook: Waar moet ik aan denken als ik de voornaam voor mijn kind kies? op de site van de Rijksoverheid.

Achternaam wijzigen

Een ander woord voor het veranderen van je achternaam is geslachtsnaamwijziging. Een verzoek daartoe kun je indienen bij Justis, zo vermeldt de site van de Rijksoverheid.
Justis is 'de screeningsautoriteit van het ministerie van Justitie en Veiligheid op het gebied van integriteit.'

Wat kost dat?

Op het moment van publicatie van dit artikel (februari 2019) geldt:

• Naamswijziging meerderjarig persoon: €835
• Naamswijziging 1 of 2 minderjarige kinderen €835
• Naamswijziging 3 of meer minderjarige kinderen €1.670

Deze kosten moet je sowieso betalen, dus óók als Justis je aanvraag negatief beoordeelt.

Voor zo'n aanvraag gelden strenge voorwaarden. Deze zijn vastgelegd in het Besluit geslachtsnaamwijziging.

Er zijn ook nog verschillen in regels voor het wijzigen van de achternaam van een minderjarige en van een meerderjarige.

Wijziging achternaam minderjarige

Dit zijn dingen om rekening mee te houden wanneer je de achternaam van een minderjarige wilt wijzigen.

Achternaam van een kind wijzigen in de achternaam van een andere ouder/verzorger
Alleen de wettelijke vertegenwoordigers van een minderjarige mogen een verzoek tot naamsverandering voor een kind indienen. Dit zijn degenen die het ouderlijk gezag hebben.
Als beide ouders dit gezag hebben, moeten ze ook beide het verzoek tot naamswijziging ondertekenen.

Als één van beide ouders weigert in te stemmen met de indiening van het verzoek, dan kan de andere ouder (de ‘belanghebbende’) bij de rechtbank een verzoek om vervangende toestemming indienen.

Ook de persoon van wiens achternaam het kind moet krijgen, moet het verzoek ondertekenen.

Is het kind 12 jaar of ouder, dan moet hij f zij ook zelf met het naamsveranderingsverzoek instemmen.

Hoofdvoorwaarde: verplichte verzorgingstermijn
Degene wiens achternaam het kind moet krijgen, moet het kind wel een aantal jaren hebben opgevoed en verzorgd. Dit is de ‘verplichte verzorgingstermijn’.

Gebruik deze online rekentool om de verzorgingstermijn te berekenen en erachter te komen of naamswijziging van je kind mogelijk is.

Bekijk ook de Beslisboom naamswijziging (pdf) om te zien of naamswijziging in het geval van jouw kind mogelijk is.

Verschillende namen in een gezin
Soms hebben kinderen van dezelfde ouders verschillende achternamen doordat de kinderen in verschillende landen zijn geboren. Je kunt dan verzoeken om alle kinderen dezelfde achternaam te geven, ter vervanging van al die verschillende namen.

Wanneer kinderen meerdere nationaliteiten hebben
Heeft je kind naast de Nederlandse nationaliteit nog een nationaliteit? Naamswijziging is mogelijk als een kind volgens de regels van het land waarvan het
óók de nationaliteit heeft, een andere achternaam heeft.

Lees hier de voorwaarden voor het wijzigen van de achternaam van een minderjarige

Wijziging achternaam meerderjarige

Justis onderscheidt twaalf soorten verzoeken voor het wijzigen van de achternaam van een meerderjarige.

1. Je wil je achternaam wijzigen in die van een andere ouder of verzorger.
2. Je wil een naamswijziging die plaatsvond vóór meerderjarigheid ongedaan maken
3. Je wil de naamskeuze van je ouders herzien
4. Je wil dezelfde naamswijziging doorvoeren die de ouder wil
5. Je wil je oorspronkelijke achternaam terugkrijgen na een scheiding
6. Je wil een niet-Nederlandse achternaam veranderen
7. Je naam is bespottelijk of onwelvoeglijk (zie ook hieronder)
8. Je naam komt te vaak voor
9. Je naam is verkeerd gespeld
10. Je hebt een Friese achternaam
11. Je wil de achternaam van je voorouders toevoegen
12. De naam van je moeder is uitgestorven of wordt met uitsterven bedreigd

Wijziging bespottelijke naam
Als je een naam hebt die naar Nederlandse maatstaven onfatsoenlijk of bespottelijk is (bijvoorbeeld 'Poepjes'), dan kun je een verzoek indienen om deze te wijzigen. Dat je naam bespottelijk is, kan ook te maken hebben met je beroep - bijvoorbeeld dat je een oorarts bent en als achternaam 'Doof' hebt.

Een achternaam is niet bespottelijk als hij verwijst naar een andere cultuur of geloof.

Wijziging op basis van (ambtshalve) psychische hinder of na adoptie
Schaadt je achternaam je lichamelijke of geestelijke gezondheid? Dan kan je aanvraag worden toegewezen als er sprake is van psychische hinder.

Naamswijziging vanwege psychische hinder
De psychische hinder moet aangetoond worden door een rapport van een onafhankelijke psycholoog of een psychiater.

Naamswijziging vanwege een misdrijf
Je kunt ook verzoeken de achternaam te wijzigen als de ouder van wie jij of je kind de naam draagt, zich schuldig heeft gemaakt aan een bepaald type misdrijf.

Naamswijziging na adoptie
Iemand die is geadopteerd, kan zijn naam laten wijzigen in zijn oorspronkelijke achternaam. 

Naamsvaststelling
Heeft je kind geen voor- of achter­naam maar een namenreeks (er staat dan een streepje bij de voor- of achternaam op het legitimatiebewijs)? Dan kunt je een aanvraag indienen om je voor-  én achternaam te laten vaststellen. Dit is kosteloos.

Lees ook de Justis-bruchure over namen wijzigen (pdf)

Bron: Rijksoverheid / Justis