Keurmerken lastig te onderscheiden van nep logo’s: hoe maak je een bewuste keuze?

Wat is het verschil tussen een keurmerk en een logo?

In de supermarkt kom je allerlei keurmerken tegen, denk bijvoorbeeld aan EU Ecolabel, Beter Leven of Rainforest Alliance. Dit zijn onafhankelijke organisaties die strenge eisen stellen op het gebied van milieu, dierenwelzijn en/of arbeidsomstandigheden. 

Maar dat is niet het enige: op verpakkingen prijken vaak ook allerlei logo’s die de indruk wekken dat een product gecertificeerd is, terwijl dit niet altijd zo hoeft te zijn. 

Paulien van der Geest, expert keurmerken bij Milieu Centraal, legt uit: “Bedrijven hebben vaak allerlei programma’s om hun producten duurzamer te maken. Om dit aan de consument te laten weten, maken ze zelf een logo en zetten dit op de verpakking.”

Logo’s vaak niet transparant

Ze vertelt dat zulke logo’s niet altijd misleidend hoeven te zijn. “Er zijn bedrijven die zelf eisenpakketten stellen aan hun programma en een partij aanstellen om hen te controleren. Dus het kan soms best wel wat voorstellen.” 

Maar ze benadrukt dat dit lang niet altijd het geval is: “Onze onderzoekers een jaar bezig om alle logo’s in kaart te brengen en te beoordelen. Ze proberen te achterhalen wat de eisen zijn en of er door een onafhankelijke partij wordt gecontroleerd, maar dit blijkt lang niet altijd duidelijk.”

“Voor de consument is het al helemaal niet te doen om uit te zoeken waar die logo’s voor staan”, vertelt Van der Geest verder. “Vaak zorgen ze daarom vooral voor onduidelijkheid en maken ze het moeilijker om een bewuste keuze te maken.”

Een derde herkent nep logo’s niet

Dat blijkt dan ook uit het onderzoek van Milieu Centraal: 33 procent van de deelnemers kan duurzaamheidskeurmerken niet onderscheiden van nep logo’s. Ook geeft een kwart aan een niet-bestaand logo met het woord ECO een groen takje (goed) te kennen. 

Hoe herken je een nep logo?

Hoe kun je je als consument wapenen tegen deze verwarring? Radar gaat langs bij Milieu Centraal om een paar voorbeelden te bespreken. Is het merk Fairtrade Original bijvoorbeeld echt fair trade? En zijn de producten Bio Organic ook daadwerkelijk biologisch?

Van der Geest legt uit dat je dit in sommige gevallen kunt controleren door te letten op keurmerken. De producten van Fairtrade Original hebben bijvoorbeeld ook het Fairtrade keurmerk op de verpakkingen staan. En de producten van Bio Organic het EU-biologisch keurmerk. 

De eigen logo’s worden dus ondersteund door onafhankelijke keurmerken. Zoals bij deze voorbeelden:

Deze logo’s zijn daarom niet misleidend, maar maken het voor jou als consument wel minder overzichtelijk. “Het zou consumenten echt helpen als er minder toeters en bellen zijn”, aldus van de Geest. “Zulke logo’s halen namelijk ook het vertrouwen in echte keurmerken weg.”

Niet altijd te controleren

We bespreken ook een paar voorbeelden van logo’s die niet ondersteund worden door een keurmerk. Zo heeft Côte D’Or bijvoorbeeld een logo dat aangeeft dat hun cacao 100 procent duurzaam is aangekocht en prijkt bij Snickers ‘responsible sourced cocoa’ op de verpakking. Maar nergens is een keurmerk te zien dat deze claims ondersteunt. 

Het is voor jou als consument daarom niet te controleren of er inderdaad duurzame cacao in deze chocoladerepen zit. Zie hier de voorbeelden:

Hoe maak je een duurzame keuze?

Omdat het moeilijk is om logo’s van keurmerken te onderscheiden, geeft Van der Geest als tip om een paar keurmerken te zoeken waar je waarde aan hecht. “Je hoeft je er maar één keer in te verdiepen en vervolgens kun je in de supermarkt filteren op de keurmerken die jij belangrijk vindt.”

De Keurmerkenwijzer van Milieu Centraal helpt je hierbij op weg. Je kunt hier per categorie filteren op milieu, dierenwelzijn en mens en werk. Bovenaan vind je dan de topkeurmerken, die extra strenge eisen stellen aan een product of dienst, dat zorgvuldig controleren en er duidelijk over communiceren. 

Ook zie je er de keurmerken die wat minder hoog scoren én vind je er de (nep) logo’s die je op verpakkingen kunt zien.