Maken 'groene' claims het product mooier dan het is?
Logo’s en claims op verpakkingen die doen vermoeden dat het product groen, biologisch verantwoord, duurzaam of puur natuur is. Dat zie je inmiddels vrijwel overal. Maar is het eigenlijk wel duidelijk wat die logo’s betekenen?
‘Schadelijk voor levende organismen’
Zo worden we geattendeerd op een flesje wasparfum met een logo met de tekst ‘I’m Green’ erop. Dat klinkt goed, maar de groene claim is niet van toepassing op de inhoud van het flesje, maar op de verpakking. Als je verder kijkt, staat op het flesje een waarschuwing over de inhoud: ‘schadelijk is voor levende organismen’. Dat klinkt ineens niet zo ‘green’.
‘Veel producten lijken duurzaam’
Dirk Groot wordt ook wel de Zwerfinator genoemd, en dat is niet voor niets. Hij raapt zwerfafval en houdt bij wat hij raapt zodat hij kan onderzoeken of de hoeveelheid zwerfafval vermindert over tijd. ‘Veel producten lijken duurzaam maar dat is niet zo. Drankkartons vond ik tot vorig jaar bijna nooit, maar sinds er statiegeld op plastic flesjes zit zijn een aantal producenten overgestapt op deze drankkartons.’
Drankkartons met veelbelovende uitspraken
Dirk Groot maakt zich vooral druk om de drankkartons. Op eerste gezicht lijken de flesjes duurzaam te zijn door de veelbelovende uitspraken op de verpakkingen van bijvoorbeeld Earth Water zoals ‘100% recyclebaar’ of ‘100% plant based cap’. Volgens Groot lijkt het dan heel duurzaam, omdat het op karton lijkt: ‘Maar wat is er aan de hand, het flesje bevat een plastic dop, en in de binnenkant zit aluminium en plastic. Het zijn leuke verhaaltjes dat het duurzaam is, maar dat is het niet.’
‘Verpakking gaat gewoon de oven in’
Als Groot de uit elkaar gehaalde fles laat zien, zie je dat het flesje niet volledig uit karton bestaat maar ook uit plastic buitenlaag en een binnenzak van plastic. Op de buitenkant staat geen statiegeld: ‘Ze willen om statiegeld heen. Ze zijn gestopt met plastic flesjes, maar zelfs aan de buitenkant zit een plastic laag. En de waterzak die erin zit, kun je helemaal niet recyclen. Het voelt duurzamer maar dat is het niet. De overstap van volledig plastic flesjes naar deze drankkartons is een stap achteruit. Want zo’n drankkarton is ‘to go’, het komt gewoon ergens in de prullenbak terecht en daarna wordt het niet gerecycled, maar gaat het de oven in.’
Earth Water: ‘We houden consument niet voor de gek’.
Earth Water kan zich niet vinden in de kritiek en zegt de consument niet voor de gek te houden. 'Als je ons water drinkt dan help je iemand anders. We hebben inmiddels al 1,6 miljoen euro gedoneerd aan waterprojecten'. Het bedrijf stelt dat drankkartons vier keer minder ecologische voetafdruk hebben dan traditionele plastic flessen. ‘Begrippen zoals bijvoorbeeld duurzaamheid van een verpakking kunnen op heel veel verschillende manieren benaderd worden'.
'De kartonnen drankenindustrie heeft altijd duidelijk uitgelegd dat haar verpakkingen voornamelijk uit karton bestaan, met ook een kleinere hoeveelheid aluminium en plastic. Dit betekent niet dat het moeilijk te recyclen is. We hebben altijd vermeld dat kartonnen verpakkingen ook wat plastic nodig hebben, als laag om de drankjes binnenin te beschermen voor voedselveiligheid, en wordt gebruikt voor de dop die biobased is en aan de verpakking blijft zitten zodat niet los in het milieu terecht komt. Wij gaan in ieder geval voor een verpakking van ‘renewable’ grondstoffen’ die te recyclen is zodat er geen fossiele grondstoffen onttrokken worden aan de aarde en we zijn gestopt met de productie van PET flessen, zodat ze niet in het systeem komen. Naast de drankkartons bieden we ook nog steeds water in glazen flessen aan’, zo stelt Earth Water.
Greenpeace: ‘Allerhande groene bullshit.'
Volgens Diederick van den Ende van Greenpeace is het misleiding van producenten die zich groener voordoen dan dat ze zijn: ‘Duurzaam is heel hip, veel bedrijven willen zich groener voordoen dan ze zijn. Ze doen dit bijvoorbeeld door ‘I’m Green’ erop te zetten bij iets dat niet groen is. Of Shell die zegt CO2 te kunnen compenseren en KLM dat je verantwoordelijk kunt vliegen. Met allerhande groene bullshit, vind ik het misleiding en oneerlijk.’
Tweederde van de fossiele bedrijven doet zich duurzamer voor
Greenpeace heeft een onderzoek gedaan naar de uitstoot van fossiele bedrijven. Hieruit blijkt dat tweederde van deze bedrijven zich duurzamer voordoet dan dat ze zijn. Zo zegt Van den Ende: ‘Wij proberen allemaal goede keuzes proberen te maken, voetafdruk te verminderen, minder te consumeren, maar tegelijkertijd zijn er duurzame praatjes die ons in de verkeerde keuzes drukken.’
Wanneer is een product wel ‘Green’?
‘Wanneer we wel kunnen stellen dat een product duurzaam is, is als het gecontroleerd is door een onafhankelijk instituut. Daarnaast moet het ook niet alleen over de verpakking gaan, maar over het gehele product en de keten vooraf. Daarnaast moet het ook niet in wegwerp plastic zitten’, aldus Van den Ende. Voor de consument een tip van de Zwerfinator: ‘Als er een plastic dop op zit en er zit drinken in, dan zit er sowieso plastic in. Dan kun je beter een geheel plastic flesje uit het statiegeldsysteem nemen, of nog beter water direct uit de kraan.’
Drankkartons
De discussie over drankkartons is niet nieuw. Eerder besteedde EenVandaag aandacht aan deze nieuwe verpakking omdat het moeilijker te recyclen is. Het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken concludeert dat drankkartons wel goed recyclebaar kunnen worden.