Mijn werkgever maakt gebruik van de NOW-regeling, maar betaalt mij niet uit. Mag dit?

Om de economie overeind te houden heeft het kabinet een aantal economische maatregelen genomen. Eén van die maatregelen is de NOW.

NOW: lonen doorbetalen

NOW is een regeling voor werkgevers die omzetverlies lijden. Een werkgever die tijdens de coronacrisis minder omzet draait, kan de NOW aanvragen bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV).

De hoogte van de NOW is afhankelijk van de mate van omzetverlies. De tegemoetkoming kan oplopen tot maximaal 90 procent van de totale loonsom. 

Op het moment dat een werkgever NOW ontvangt, is het de bedoeling dat hij werknemers in dienst houdt en doorbetaalt. Dit geldt voor alle werknemers, zowel met vaste als flexibele contracten.

'Mijn baas betaalt mij niet uit'

Wat als je niet krijgt doorbetaald, terwijl je baas wel de NOW ontvangt? Radar kreeg deze vraag binnen van een consument, die liever anoniem blijft. 'Ik werk bij een horecabedrijf en heb een nulurencontract. Mijn baas maakt gebruik van de NOW en veel van mijn collega's krijgen doorbetaald. Ik echter niet, met als argument dat ik korter dan zes maanden in dienst ben', aldus de Radar-lezer.

Wel of geen vastgestelde uren

Waartoe een werkgever verplicht is bij de doorbetaling van lonen, is afhankelijk van het type contract. 'Werknemers met een vaste arbeidsomvang hebben wettelijk recht op loon zolang het dienstverband voortduurt. Dit geldt ook als zij (deels) niet werken, als dit komt door omstandigheden die niet voor rekening van de werknemer komen', legt woordvoerder Geralt Lammers van het UWV uit. De coronacrisis is een voorbeeld van zo'n omstandigheid waar je als werknemer geen invloed op hebt.

Als jij dus een vast contract hebt, waarin is vastgesteld hoeveel uur jij per week werkt, heb jij tijdens de coronacrisis recht op doorbetaling van je loon. 'Voor werknemers met een flexibele arbeidsomvang kan dat mogelijk anders zijn. Zij hebben op grond van de wet alleen recht op loon voor het minimaal aantal uren dat vast is overeengekomen', zegt Lammers. Heb jij dus een nulurencontract, dan is je werkgever niet verplicht jou uit te betalen.

NOW als stimulans om loon door te betalen

Dit onderscheid werkt door in de NOW. Zo zullen bedrijven met veel vaste contracten sneller geneigd zijn om de NOW aan te vragen, aangezien een werkgever bij vaste contracten verplicht is om de lonen door te betalen. 

Een werkgever met bijvoorbeeld alleen maar werknemers met flexibele contracten, is niet verplicht de lonen door te betalen. Hij zal dus misschien ook minder snel geneigd zijn om de NOW aan te vragen. 'Maar de NOW stimuleert werkgevers om in de situatie waar geen loondoorbetalingsverplichting bestaat, toch coulance-halve het loon door te betalen', zegt Lammers. 

Een werkgever kan er dus zelf voor kiezen of hij de NOW aanvraagt. Maar als hij dit doet, is het de bedoeling dat alle lonen worden doorbetaald. Zowel die van de werknemers met flexibele als vaste contracten. Hoe lang iemand in dienst is, speelt hierbij geen rol. 

Als een werkgever (bepaalde) werknemers niet uitbetaalt, terwijl hij hier wel NOW voor krijgt, ontvangt hij dus teveel NOW. 'Hij zal dan uitkomen op een lagere loonsom. Achteraf moet de werkgever de te veel ontvangen NOW terugbetalen aan het UWV', zegt Lammers. Wat dit voor jou als werknemer betekent, komt terug op het eerdere onderscheid tussen wel of geen vastgestelde uren. Als werknemer met vaste uren heb je wettelijk recht op een salaris; zonder vastgestelde uren heb je dit recht helaas niet. 

Wat kun je doen als je niet krijgt doorbetaald?

Voor de Radar-lezer in kwestie is het dus jammer. De handelswijze van zijn werkgever verdient geen schoonheidsprijs, maar gaat niet tegen de wet in. Zijn baas zal wel het te veel ontvangen deel terug moeten betalen. 

'De werknemer zal dit in eerste instantie moeten bespreken met zijn werkgever', zegt Lammers. 'UWV speelt geen rol in de directe relatie tussen werknemer en werkgever.' Probeer er dus eerst met je werkgever uit te komen; wijs hem op zijn rechten en plichten bij een NOW-aanvraag. Kom je er met je werkgever niet uit, kun je het ook proberen bij de vakbond.

Als blijkt dat een werkgever de NOW voor iets anders aanwendt dan betaling van loonkosten, is dit oneigenlijk gebruik van de NOW. 'In dat soort gevallen en vermoedens van regelrechte fraude kunnen mensen een melding doen bij UWV. Wij zullen de situatie dan onderzoeken, waar nodig de tegemoetkoming stopzetten en terugvorderen. Ook wordt de Inspectie SZW ingeschakeld wanneer er mogelijk sprake is van strafbare feiten', zegt Lammers.