Misbruik van uw burgerservicenummer

Bij een lidmaatschap van de sportschool, bij het kopen van een nieuwe telefoon, bij het inchecken in een hotel. Allemaal plaatsen waar een kopietje van je paspoort wordt gevraagd. Het is de normaalste zaak van de wereld. Steeds meer bedrijven en instanties vragen om een kopie van je paspoort. Of je persoonlijke burgerservicenummer moet op allerlei formulieren ingevuld worden voor een dienst of lidmaatschap. Er zwerven vele kopieën van onze identiteitsbewijzen rond in de systemen van bedrijven en ons burgerservicenummer wordt te pas en te onpas opgeslagen. Dit terwijl het bedrijf in kwestie deze informatie niet mag vragen, laat staan opslaan. Het moet wel de meest overtreden wet van Nederland zijn.  

Volgens Corien Prins, hoogleraar en lid van de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid is het steeds normaler geworden om je te identificeren. Het probleem is volgens haar ontstaan bij de wet identificatieplicht. Veel dienstverleners zijn verplicht om te vragen om legitimatie. Een kopietje van je paspoort afgeven is dan het handigst.

Het burgerservicenummer is de vervanger van het sofinummer. Anders dan het sofinummer mag BSN door elke overheidsinstantie gebruikt worden. Met dit nummer wordt ook alle overheidsinformatie aan elkaar gekoppeld. Van belastingaangifte tot strafblad. Particuliere organisaties mogen om deze reden geen gebruik maken van het burgerservicenummer. Een uitzondering is gemaakt voor de zorg. Daar moest de wet speciaal voor aangepast worden. Prins herkent dat veel bedrijven om een kopie van het paspoort maken, maar ze mogen dat helemaal niet doen, omdat ze dan zaken als dat burgerservicenummer in handen krijgen. 

Zo ervaart ook Reinier Visser. Hij komt als servicemonteur dagelijks bij meerdere grote bedrijven over de vloer. Hij moet zich altijd identificeren en het gebeurt hem zo’n 3 keer per week dat de beveiliging zijn paspoort willen kopiëren. Dat zijn zo’n 150 kopieën per jaar en dat gaat Visser te ver. Maar als hij protesteert, vindt de beveiliging meestal dat hij zeurt. Reinier Visser snapt best dat mensen willen weten wie hij is, maar het stoort hem dat zijn persoonlijke informatie door die kopieën voor iedereen toegankelijk is.

Prins geeft als tip om in dit soort situaties altijd je BSN door te krassen op de kopietjes. Op die manier kan je jezelf beschermen. Maar waartegen eigenlijk? Wat is het gevaar van al die rondzwervende gegevens.

Het Centraal Meldpunt Identiteitsfraude (CMI) staat slachtoffers van identiteitsfraude bij.

Volgens Michel Savelkoul, directeur bij het meldpunt kun je als boef nogal wat doen met de informatie die overal opgeslagen is.

Dat ondervond Muserref Karasülük. Een jaar geleden vergat haar zoon haar rijbewijs bij het kopieerapparaat in de supermarkt. Het rijbewijs wordt teruggevonden, maar het kwaad is al geschied. Met het kopietje worden een aantal telefoonabonnementen afgesloten. Een jaar lang wordt mevrouw Karasülük geteisterd door deurwaarders en daar blijft het niet bij. Ze ontvangt ook een dagvaarding om op de rechtbank te verschijnen. Mevrouw Karasülük neemt een advocaat in de arm om de schuldeisers op afstand te houden. Inmiddels zijn de problemen opgelost, maar de angst voor nieuwe rekeningen blijft groot. Je weet immers nooit of er weer iemand met je identiteit aan de haal gaat.

Radar wilde weten waar er zoal om je burgerservicenummer wordt gevraagd, we deden in de uitzending van 28 februari een oproepje. Daaruit bleek dat er inderdaad te pas en te onpas om het nummer wordt gevraagd. Wat te denken van siervogelhouders. Zij moeten bij de aanvraag van pootringen hun BSN invullen. Hetzelfde geldt voor contactlensdragers, ouders wiens kinderen naar een kinderdagverblijf gaan en woningzoekenden. Deze laatste groep moet het nummer achterlaten om alleen maar op de wachtlijst te komen. Een ander voorbeeld zijn zzp-ers. Deze groep zelfstandigen krijgt een BTW-nummer van de belastingdienst dat gelijk is aan hun burgerservicenummer. Dit BTW-nummer moet vermeld worden op de factuur die ze versturen. Op diezelfde factuur staan ook de adresgegevens en het rekeningnummer van de zelfstandige. Dat levert een behoorlijk risico op.

In Nederland ziet het College Bescherming Persoonsgegevens toe op het zorgvuldige gebruik en de bescherming van persoonsgegevens. Maar zij kunnen lang niet alle meldingen aanpakken. Dat merkte ook Gerrit Knukkel uit Hoorn. Hij moest voor een bezoekje aan het Westfries Archief zijn BSN achterlaten. Knukkel wilde dit niet, waarop hem de toegang tot het archief werd geweigerd. Knukkel maakte hiervan melding bij het CBP, maar kreeg te horen dat wegens een gebrek aan capaciteit zijn klacht niet in behandeling wordt genomen. Uit het huisregelement van het archief blijkt dat er om de persoonsgegevens wordt gevraagd voor statistische doeleinden, voor communicatie met de bezoeker en ter voorkoming van strafbare feiten.

Ook Radar neemt een kijkje bij het archief. Wij krijgen echter een hele andere reden te horen voor het opslaan van BSN, het opslaan is nodig voor het maken van een lidmaatschapsnummer. Het burgerservicenummer als bezoekersnummer is ook niet de bedoeling. Opvallend is dat het CBP een ander provinciaal archief al eens op de vingers heeft getikt vanwege het onrechtmatig gebruik van BSN. Corien Prins waarschuwt voor de toekomst. Hoe verder we digitaliseren, hoe kwetsbaarder we zullen worden. Het gevaar van een veenbrand bestaat.

In de studio zijn Jacob Kohnstamm, voorzitter van het College Bescherming Persoonsgegevens en Brigitte van der Burg, Tweede-Kamerlid voor VVD. Jacob Kohnstamm vertelt welke zaken ze wel aanpakken en waar ze wel succes hebben gehad. De VVD wil zicht krijgen op het probleem en gaat Kamervragen stellen.

Op de overheidswebsite www.burgerservicenummer.nl vindt u een overzicht van organisaties die wel om uw BSN mogen vragen.