MSG, een smaakmaker of hoofdpijnbezorger?
Mononatriumglutamaat. Deze stof zit in verschillende producten, van ingeblikte soepen tot tomaten. Maar mensen schijnen ook hoofdpijn of andere klachten van het stofje te krijgen. Maar wat zijn de feiten en de fabels van E621, ook wel MSG of vetsin?
MSG komt van nature voor in allerlei levensmiddelen zoals kaas, wijn, tomaten, vis, sojasaus, en nog veel meer. Het is een aminozuur – een bouwsteen van eiwitten – dat ook in ons eigen lichaam zit. Daarnaast werkt het als een smaakversterker die op de umami-receptor op onze tong zit. Maar het bestanddeel krijgt ook veel kritiek. Het zou namelijk voor lichamelijke klachten zoals hoofdpijn en misselijkheid zorgen.
‘Fabrikanten zouden het gebruiken om mensen te laten dooreten’
Tiny van Boekel, emeritus hoogleraar voedseltechnologie aan de universiteit van Wageningen, vindt dat er niets mis is met MSG. ‘Het werkt op onze zintuigen en het geeft een aangename sensatie’, vertelt Van Boekel. ‘De kritiek op MSG is dat fabrikanten het zouden gebruiken om mensen te laten dooreten. Het zou ertoe leiden dat mensen te veel eten van een bepaald product, zoals chips of iets dergelijks.’
Het is voor de hoogleraar opvallend dat juist dit stofje zo onder vuur ligt. ‘Omdat het bestanddeel overal voorkomt. Het is een natuurlijk bestanddeel van eiwitten. Waarom dat dan zo’n symbool is geworden van wat verkeerd zou zijn met E-nummers, heeft mij ook altijd verbaasd’, zei Van Boekel. ‘De meeste mensen hebben er absoluut geen last van. Alleen als je een overgevoeligheid voor het stofje hebt, kun je er last van krijgen.’
‘Het is hetzelfde als pinda’s de schuld geven als je een notenallergie hebt. Het is heel vervelend om zo’n allergie te hebben, maar dat maakt het niet de schuld van de stof.’
Wat zijn de feiten en fabels van de stof
Maar waar komt het verhaal vandaan dat MSG schadelijk zou zijn. ‘Lang geleden was er iemand die vermoedde dat MSG klachten veroorzaken als het te veel in Chinese gerechten zou zijn toegepast.’ Dat vermoeden is nooit verder bevestigd maar het blijft een hardnekkig gerucht, ‘een fabel dus’.
Bij dit soort onderzoeken wordt vaak een hogere concentratie van de stof gebruikt, om te kijken wat de effecten zijn’, aldus Van Boekel. In de praktijk zijn zulke hoge concentraties nooit het geval. ‘Vooral bij E-nummers zit er een grote veiligheidsmarge op.’
‘MSG wordt in een kwaad daglicht gesteld’
MSG is een toegestaan E-nummer. Wat betekent dat het uitgebreid is getest en daar is volgens Van Boekel nooit iets uit voort gekomen. ‘MSG wordt in een kwaad daglicht gesteld door mensen die vinden dat er niets als E-nummer aan levensmiddelen mag worden toegevoegd en die blijven misinformatie geven. Het is een symbool geworden voor alles wat vies en voos zou zijn in de levensmiddelenindustrie volgens deze mensen.’
Overigens is het wel mogelijk dat sommige mensen overgevoelig zijn voor MSG. ‘Zoals dat met veel meer stofjes het geval is. Daarom is het goed dat het vermeld staat op het etiket als het wordt toegevoegd, maar er is dus geen bewezen schadelijk effect voor het overgrote deel van de bevolking.’
Gevaar van e-nummers weghalen
Fabrikanten halen nu de E-nummers weg, maar er komt iets anders voor terug. ‘Als ze MSG weglaten, gaat dat product ineens anders smaken.' Fabrikanten gaan dan op zoek om deze additieven te verstoppen. Bij MSG is dat bijvoorbeeld gistextract. ‘Het gevolg is dat het er nog steeds in zit en mensen het niet meer kunnen zien. Als je dan echt overgevoelig bent, heb je een probleem.’
Om bijvoorbeeld minder zout in producten te verwerken, kan een fabrikant MSG gebruiken. ‘Maar dat moet dan weer gelabeld worden, waardoor mensen steigeren’, zegt Van Boekel. ‘Mensen zijn bang voor E-nummers door misinformatie. E-nummers hebben allemaal een functie, een fabrikant stopt het er niet voor niets in. Bij MSG is dat om smaak op niveau te krijgen, bij conserveringsmiddelen is het om het bederven van voedsel tegen te gaan.’
E-nummers staan op de labels om consumenten te informeren
De enige reden dat E-nummers in het leven zijn geroepen, is om de consumenten te informeren. ‘Dat is totaal omgeslagen en mensen zien het nu als een teken dat er zogenaamd geknoeid is met het product. Dus gaan fabrikanten proberen om geen E-nummers te labelen door ze bijvoorbeeld te verstoppen. Dat is altijd elkaar een beetje voor de gek houden.’