Niet elke duurzame verpakking is zo groen als hij lijkt
Consumenten en bedrijven worden zich steeds bewuster van de impact van verpakkingen op het milieu. Zo zijn er steeds meer producten met een recyclebare of papieren verpakking. Maar niet elke verpakking die er duurzaam uitziet, is dat ook. Hoe herken je zulke ‘misleidende’ verpakkingen? En welke kun je beter mijden?
Verpakkingen als onderdeel van greenwashing
Volgens Rob Buurman, directeur van de Fair Resource Foundation, een milieuorganisatie die zich inzet voor minder afval, bevatten aardig wat productverpakkingen vormen van greenwashing. Daarbij doen bedrijven zich milieuvriendelijker of duurzamer voor dan ze in werkelijkheid zijn.
Een voorbeeld daarvan is wanneer er op een verpakking staat dat die 100% recyclebaar is. ‘’Dat is allereerst vaak maar de vraag. Bij plastic verpakkingen zijn er vaak grote verliezen bij het recyclingproces’’, zegt Buurman. ‘’Daarnaast is het economisch vaak helemaal niet interessant om een verpakking te recyclen en komt een verpakking uiteindelijk toch vaak terecht in de verbrandingsoven. Zo’n claim is dan duidelijk een marketingtruc, en dat is een vorm van misleiding.’’
Papieren verpakkingen niet altijd beter
Ook bij papieren verpakkingen schuilt volgens Buurman het gevaar van greenwashing. ‘’Plastic is tegenwoordig uit ten boze, waardoor veel plastic verpakkingen nu worden vervangen door papier. Dat kan vaak een goede optie zijn, want plastic is moeilijk te recyclen en meestal van fossiele grondstof gemaakt. Toch kunnen de alternatieven soms nog slechter zijn.’’’
Papieren verpakkingen blijken namelijk vaak niet volledig van papier te worden gemaakt en zijn daardoor misleidend. "Bij verpakkingen voor vloeistoffen, zoals sappen, water of yoghurt, wordt aan de binnenkant een laag plastic en aluminium gebruikt", legt Buurman uit. Hij benadrukt dat deze soort verpakkingen misleidend kunnen werken, omdat je als consument denkt dat je een duurzame keus maakt, maar dat doe je helemaal niet.’’
Kies één soort verpakkingsmateriaal
Buurman vertelt dat verpakkingen die uit meerdere materialen bestaan het lastigst zijn voor de afvalverwerking. ‘’Juist die combinaties van papier, plastic en aluminium moet je proberen te vermijden. Kies zoveel mogelijk voor verpakkingen van één soort materiaal, zelfs als dat in sommige gevallen plastic is.’’
Daarmee wil hij niet pleiten voor plastic, maar vooral consumenten bewust maken:
“Niet elke verpakking die er duurzaam uitziet, is dat ook.”
Gewicht is het grootste probleem
Naast het verpakkingsmateriaal zelf, is ook het gewicht van verpakkingen vaak misleidend, vertelt Buurman. “Hoe zwaarder een verpakking is, hoe groter de impact op het milieu. Kartonnen en papieren verpakkingen zijn over het algemeen zwaarder dan plastic. Natuurlijk is de milieubelasting van karton anders dan die van plastic, maar je compenseert de schadelijke impact van plastic niet door massaal voor zware kartonnen of papieren alternatieven te kiezen. Zo werkt het simpelweg niet.”
Een voorbeeld zijn de papieren flessen die plastic flessen vervangen, maar aanzienlijk zwaarder zijn en aan de binnenkant óók een dikke laag plastic bevatten. Ook noemt Buurman de nieuwe snackboxen van Lay’s als voorbeeld. ‘’Hoewel papier per gram minder milieubelasting veroorzaakt dan plastic, zorgt de enorme hoeveelheid papier in deze chipdozen juist voor een overduidelijk minder duurzame keuze.”
Wil je meer lezen over of mensen blij zijn met de komst van de snackboxen van Lay’s? Lees dan onderstaand artikel:
Buurman benadrukt dan ook dat het beter is om zware verpakkingen te vermijden en te kiezen voor een lichtere variant.
Glas niet zo onschuldig als het lijkt
Ook glazen verpakkingen zijn volgens Buurman iets om goed op te letten als consument. “Over het algemeen staan mensen positief tegenover glas, terwijl glas eigenlijk helemaal niet zo milieuvriendelijk is.” Hij doelt daarbij vooral op het gewicht, dat een grote rol speelt. “Hoe zwaarder een verpakking, hoe meer energie er nodig is om die te produceren, te vervoeren of te verwerken. Bij glas liggen die energiekosten extreem hoog.”
"Daarnaast worden glazen verpakkingen, zoals van wijn of olijfolie, vaak extra zwaar gemaakt om consumenten het idee te geven dat het product van betere kwaliteit is. Dat hoeft helemaal niet zo te zijn, maar zorgt wel voor een enorme milieubelasting.” Volgens Buurman is glas dan ook alleen een verstandige keuze als het herbruikbaar is, en niet als wegwerpverpakking wordt gebruikt.
Hij raadt daarom ook aan om glazen wegwerpverpakkingen zo veel mogelijk links te laten liggen: “Kies je toch voor glas, let dan goed op het gewicht. Sommige wijnflessen zijn bijvoorbeeld twee keer zo zwaar als andere. In dat geval kun je beter voor een lichtere fles kiezen.”