Aan ons Radar Panel-onderzoek deden 1162 mensen mee die in de afgelopen 2 jaar op een wachtlijst stonden: 1014 mensen bij de GGZ, 148 mensen bij wijkverpleging.

We wachten te lang op zorg

Bij de GGZ is het streven om niet langer dan 4 weken te moeten wachten op een intake-gesprek. Bij 80 procent van de ondervraagden wordt dit niet gehaald: zij hebben langer dan 4 weken op de intake moeten wachten, of wachten op dit moment al langer dan 4 weken.

Een eerste behandeling, na het intake-gesprek, zou binnen minimaal 10 weken moeten volgen. Ook dit streven wordt lang niet altijd gehaald: bij bijna 40 procent overschrijdt de wachttermijn voor een eerste behandeling de grens van 10 weken.

Bij wijkverpleging is het het streven om mensen niet langer dan 6 weken te laten wachten. Dat lukt in 43 procent van de gevallen niet.

Nadelige gevolgen door de wachtlijst

Aan alle mensen die de afgelopen 2 jaar te maken hebben gehad met een wachtlijst in de GGZ of wijkverpleging vragen we wat hun mening is over de wachttijd. ‘Te lang’, geeft maar liefst 86 procent aan. Bij slechts 8 procent heeft de wachttijd géén nadelige gevolgen gehad. Nog eens 12 procent spreekt van nauwelijks nadelige gevolgen. 78 procent heeft echter in redelijke mate, of zelfs in sterke mate nadelige gevolgen ondervonden.

Wachtlijstbemiddeling onbekend

Wanneer je op een wachtlijst staat, kan je zorgverzekeraar je helpen om sneller zorg te krijgen. Deze hulp van de zorgverzekeraar heet 'zorgbemiddeling' of ook wel ‘wachtlijstbemiddeling’. Dit is een service van je zorgverzekeraar, die voor jou een zorgaanbieder zoekt waar je sneller aan de beurt bent. Driekwart van de respondenten is hierover niet geïnformeerd door de zorgaanbieder bij wie ze op de wachtlijst staan of stonden.

2 op de 3 respondenten geeft aan dat zij niet wisten dat de zorgverzekeraar verplicht is om te helpen met zorgbemiddeling als ze te lang op een wachtlijst staan, en ze de verzekeraar hierom vragen.

79 procent heeft over de wachttijd geen contact gehad met de zorgverzekeraar. Wie dat wel had, heeft in 4 van de 5 gevallen (81%) de optie van zorgbemiddeling besproken. In veruit de meeste gevallen (94%) moesten mensen daar zelf over beginnen - bij slechts 6 procent begon de verzekeraar hierover.

Zorgverzekeraar voldoet niet altijd aan plicht

Bij de meerderheid heeft de zorgverzekeraar wel gezocht naar zorgaanbieders waarbij zij sneller terecht kunnen, maar in de meeste gevallen lukte dat niet. Slechts bij 15 procent van de mensen die contact hadden met hun zorgverzekeraar over de lange wachttijd, vond de verzekeraar een alternatief. Bij ruim een kwart (26%) heeft de zorgverzekeraar überhaupt niet gezocht naar alternatieven.

Het door de zorgverzekeraar aangedragen alternatief is volgens 61 procent van degenen die het kregen aangereikt niet in alle gevallen een goed alternatief. Bijna de helft (47%) is wel overgestapt naar het geboden alternatief, 53 procent deed dat niet. Bijvoorbeeld omdat de behandelaar niet bij ze past, of omdat de andere zorgaanbieder te ver reizen is.

Van alle mensen die contact hadden met hun zorgverzekeraar over de wachttijd, geeft 71 procent de service van de zorgverzekeraar hieromtrent een onvoldoende.

Zorg van een niet-gecontracteerde zorgaanbieder

Bij enkele respondenten opperde de zorgverzekeraar (ook) een niet-gecontracteerde zorgaanbieders als alternatief. Wanneer een zorgaanbieder geen contract heeft met een verzekeraar, is er tussen deze partijen geen afspraak over de vergoeding van behandelingen. Als je naar een behandelaar wil die geen contract heeft met jouw zorgverzekeraar, kan het zo zijn dat je de behandeling niet (volledig) vergoed krijgt.

Van alle respondenten die in de afgelopen 2 jaar te maken hebben gehad met GGZ of wijkverpleging, wilde 15 procent (371 mensen) in de afgelopen 2 jaar naar een aanbieder die op dat moment geen contract had met hun verzekeraar. Bij 81 procent gaat/ging het om GGZ, bij 19 procent om wijkverpleging.

Slechts 18 procent kreeg de kosten voor deze behandelaar volledig vergoed. 48 procent kreeg een gedeelte vergoed, 26 procent helemaal niets. Bij wie de behandeling niet of slechts deels vergoed werd, neemt in sommige gevallen de behandelaar alle niet-vergoede kosten op zich. Deze coulanceregeling werd bij 17 procent toegepast.

Financiële problemen en minder zorg door extra kosten

Wanneer je zorgverzekeraar geen contract heeft met een zorgaanbieder, betaal je de rekening vaak (deels) zelf. Bij 7 procent gaat dat om maximaal 200 euro per jaar. De rest zit daarboven, in veel gevallen flink erboven. Zo betaalt 14 procent 200 tot 500 euro voor de niet-gecontracteerde zorgaanbieder, en 26 procent tussen de 500 en 1000 euro. 37 procent betaalt 1000 euro of meer.

Van alle respondenten die aangeven dat zij in de afgelopen 2 jaar zorg wilden afnemen bij een niet-gecontracteerde aanbieder en daar zelf voor moesten bijleggen, heeft 48 procent deze zorg gehad. Van deze groep geeft bijna driekwart aan dat dit financiële gevolgen heeft. 51 procent kan het betalen, maar moet daardoor wel zuiniger zijn met andere zaken. Nog eens 22 procent ervaart hierdoor financiële problemen.

52 procent heeft deze zorg niet gehad (37%), of minder dan nodig (15%). 82 procent geeft aan dat de (extra) kosten een reden vormen om de zorg niet of minder af te nemen.

Ook ongecontracteerde zorg moet (deels) vergoed worden

Sommige mensen (18%) kregen de niet-gecontracteerde zorg wel volledig vergoed van de zorgverzekeraar. In sommige gevallen (bij 40%) doordat mensen een restitutiepolis hebben. Bij anderen (18%) is het omdat ze te lang moesten wachten op gecontracteerde zorg, waardoor de zorgverzekeraar zoals hierboven besproken op zoek moest naar een alternatief.

Maar ook als er géén sprake is van een restitutiepolis of te lange wachttijden, kunnen mensen aanspraak maken op een extra vergoeding voor niet-gecontracteerde zorg. Dat is maar liefst 93 procent van degenen die hiervoor in aanmerking zouden kunnen komen, niet bekend. Bij de kleine groep (7%, 25 mensen) die hier wel van wist, heeft 64 procent deze aangevraagd bij de verzekeraar. Slechts 1 persoon heeft deze extra vergoeding ook gekregen.

Je zal maar bij "de verkeerde zorgverzekeraar" zitten...

Meerdere deelnemers aan het Radar Panel-onderzoek deelden hun ervaring in de uitzending van Radar. Zo komen Carsten en Lotte niet eens meer op de wachtlijst voor een intake bij de GGZ, en krijgt Sam te horen dat de wachttijd voor hem, omdat hij bij een bepaalde zorgverzekeraar zit, "aanzienlijk is opgelopen". Bekijk de uitzending om 20.25 uur op NPO 2 of naderhand op onze site.

Lees ook ons hulpartikel: