Particuliere erfpacht gijzelt huizenbezitters
Een grote groep huizenbezitters wordt als het ware gegijzeld in hun eigen huis, omdat banken weigeren hypotheken te verstrekken aan nieuwe kopers. Dat doen ze, omdat er particuliere erfpacht op zit. Het gaat hierbij om duizenden huizenbezitters. Bij particuliere erfpacht is de grond waarop de woning staat, in handen van een particuliere eigenaar. Volgens de banken zit er een te groot risico aan dergelijke erfpachtconstructies.
De huizenbezitters snappen er niets van: tot anderhalf jaar geleden was het geen enkel probleem om een hypotheek te krijgen voor dergelijke woningen. Als banken hypotheken blijven weigeren, zijn de huizen onverkoopbaar.
Zo ook de woning van meneer Meulenbroek uit Enschede. Hij kocht 8 jaar geleden een huis met een flinke lap grond aan de rand van de stad. De grond is in handen van een boerenfamilie. Volgens de makelaar is er niets mis met de erfpacht en is de familie die de grond verpacht uiterst betrouwbaar. Meneer Meulenbroek moet de woning om gezondheidsredenen verkopen. Hij kan door ziekte de grote tuin niet meer onderhouden en ook traplopen kost hem steeds meer moeite.
Er zijn al 5 kopers voor de woning geweest, die allemaal stuk voor stuk afhaakten omdat de bank geen hypotheek wilde verstrekken. De woning is juist door de particuliere erfpacht betaalbaar. Zonder de erfpacht was de woning zeker een ton duurder geweest. De canon ligt voor de komende tweeëntwintig jaar vast. Het lijkt een buitenkansje, maar blijkt kansloos.
Meneer Meulenbroek is niet de enige wiens woning onverkoopbaar is. De woning van meneer Langelaan uit Zoetermeer staat al anderhalf jaar te koop. Het is een prima woning voor starters, met alle dagelijkse voorzieningen op loopafstand en toch komt hij niet van zijn woning af. Na een half jaar komt Langelaan er zelf achter waarom de woning niet verkoopt; het p-woord, particuliere erfpacht. De grond is niet van hem. Althans, niet alleen van hem. De grond is namelijk van de Vereniging van Eigenaren. Alle appartementsbezitters en de winkeliers zijn als vereniging eigenaar van de grond. En die bepalen de hoogte van de pacht. “De erfpacht is nul. En die zal zonder onze eigen toestemming niet veranderenµ, aldus meneer Langelaan. Een en ander is keurig vastgelegd en ondergebracht bij twee stichtingen. Toch wil de bank geen hypotheek verstrekken. Langelaan: “Bij het woord particulier schiet het licht op rood.µ
En niet alleen het verkopen van het huis lopen eigenaren tegen de onwilligheid van banken op. Ook bij het verlengen van de rentevaste periode heb je als eigenaar niets meer te kiezen. Dat ondervond Dagmar Hendriks toen haar rentevaste periode bij de bank afliep. Ze wilde de hypotheek oversluiten, maar geen bank wil haar hebben. Ze wordt gedwongen om bij haar eigen bank te blijven, met een variabele rente.
In de studio is de Stichting Gedupeerden Particuliere Erfpacht. De stichting is opgericht door Piet van Buuren en Jan Beer. Volgens Piet van Buuren worden duizenden mensen benadeeld door de halsstarrige houding van de banken.
Vooral in de grote steden als Amsterdam wordt particuliere erfpacht nogal eens gebruikt als melkkoe voor grondbezitters. De prijzen van de erfpacht zijn zo opgedreven, dat de huizenbezitters de maandelijkse lasten niet meer konden betalen. Banken voelen er niets voor om dergelijke constructies te financieren, zeker als de afkomst van de erfverpachter niet helemaal duidelijk is. De banken willen, terecht, niet in verband gebracht worden met dubieuze huisjesmelkers. Maar het grootste deel van de erfverpachters zijn keurige grondeigenaren. Het zijn kerken, natuurbeschermingsorganisaties, universiteiten en Verenigingen van Eigenaren. Partijen waar niets mis mee is, met contracten die vaak beter zijn dan de contracten van gemeentelijke erfpacht. Zoals in het geval van meneer Langelaan dus, waarbij de VvE eigenaar van de grond is.
De banken zijn tot nog toe niet van plan om de goeden van de kwaden te onderscheiden. Ze lijken totaal niet te kijken naar de persoonlijke situatie. De NVB erkent het probleem, maar ze zijn niet van plan het probleem alleen op te lossen. Ze zeggen hulp nodig te hebben van een autoriteit die het kaf van het koren scheidt. Het ministerie van Financiën geeft aan het probleem nauwlettend in de gaten te houden, maar erop te vertrouwen dat de banken zelf met een oplossing komen. Kortom, de partijen wijzen naar elkaar.
Ook in de studio Rob Mulder, directeur van Vereniging Eigen Huis. Volgens hem moet de oplossing toch echt van de banken komen. Zij hebben besloten geen hypotheken meer te verstrekken, dus zij dienen dit op te lossen. Het is erg makkelijk om het probleem af te schuiven. De vereniging heeft al meerdere gesprekken met de NVB gehad en steeds zitten er andere partijen om tafel. Ze moeten voortdurend het probleem uitleggen. Volgens de vereniging is het al heel wat dat de banken nu de ernst van de situatie inzien. Wat betreft de malafide grondeigenaren, dit is maar een klein deel van alle erfverpachters. Ze moeten goed kijken naar alle erfpachtcontracten en de totale ban op particuliere erfpacht zo snel mogelijk opheffen.