Japanners zijn de grootste tonijneters ter wereld. Het centrum van tonijn is de Tsukiji-markt in Tokyo, waar de gevangen tonijnen verhandeld wordt. Vooral de blauwvintonijn is populair. Zo populair dat er begin dit jaar nog 1,3 miljoen euro werd betaald voor 1 blauwvintonijn, maar de blauwvintonijn is ook bijna uitgestorven.

Prijswinnend theoretisch ecoloog André de Roos maakt zich ernstig zorgen. Volgens hem kan je het eten van een tonijn vergelijken met het eten van een tijgerboutje: dat is ook niet geaccepteerd. André de Roos doet al jaren onderzoek naar het verdwijnen van vissoorten en de gevolgen daarvan. Als de tonijn helemaal uit de zee verdwijnt, is dat een ecologische ramp, maar de gevolgen van de afnemende tonijnpopulatie zijn nu al te merken.

Wanneer een roofvis uit het ecosysteem verdwijnt, zoals in hier met de tonijn het geval is, kan de vis die onder de roofvis zit in de voedselketen en die gegeten wordt door de roofvis flink uitbreiden. Die vissen eten op hun beurt weer veel kleinere vissen. Die kleinere vissen verdwijnen dan weer uit de voedselketen. Die kleine visjes eten vaak algen, maar door gebrek aan algeneters kunnen de algen ongebreideld groeien en verandert de zee in een groene soep. De Duitse stranden zijn de afgelopen jaren al een paar keer dicht geweest vanwege algenoverlast en dat is niet het enige probleem.

De laatste jaren worden er steeds meer kwallenplagen gesignaleerd. Dit alles is het directe gevolg van het verdwijnen van tonijn. Inmiddels is de blauwvintonijn zo duur en exclusief geworden dat deze voor de meeste Nederlandse restaurants veel te prijzig is. De tonijn die hier in de sushi belandt, is meestal geelvintonijn, maar ook hiermee gaat het niet zo best.

Doordat tonijn een gewilde en kostbare vis is, is het aantrekkelijk om tonijn illegaal te vangen en aan land te brengen, buiten de gestelde visquota om. Als een visser zich aan de regels wilt onttrekken, is dat vrij gemakkelijk. Vissers kunnen gewoon de vlag veranderen waaronder zij varen. Volgens Greenpeace is 1 op de 5 tonijnen illegaal gevangen.

Naast de ecologische ramp en overbevissing waarschuwen milieuorganisaties Greenpeace en Stichting Noordzee nog voor een ander probleem; de bijvangst. Veel tonijn wordt gevangen met zogenaamde purse seine-netten. Dit zijn hele grote ringvormige netten die om een complete school tonijnen worden getrokken, naast de tonijn wordt verder alles wat in de netten zwemt gevangen; zeeschildpadden, roggen, ernstig bedreigde haaiensoorten, alles toevallig in de buurt zwemt. Een derde van de vangst met de purse seine methode, is bijvangst. Deze bijvangst wordt gedood en weer overboord gegooid. 

De oplossing is verbazingwekkend simpel: vang de tonijn met een hengel. Geen bijvangst en als de tonijn ondermaats is, gaat deze gewoon de zee weer in om verder te groeien. Tonijn wordt echter dan een stuk duurder en daar zit de sushi-eter niet meteen op te wachten. 

Er zijn een aantal mogelijkheden. Volgens vishandelaar Jakob Doorn is het belangrijk dat tonijn in het juiste seizoen gevangen wordt. Het is verstandig geen tonijnen te vangen in de periode wanneer de vissen zich voortplanten, zodat de populatie zich kan herstellen. Aardbeien zijn ook niet het hele jaar door verkrijgbaar, aldus Jakob Doorn.  Bovendien zijn er alternatieven met de skipjacktonijn en de Albacore tonijn gaat het iets beter. Deze tonijnen zitten vaak in blik. Wanneer tonijn onder een MSC-keurmerk verkocht wordt, kunnen ze met een gerust hart gegeten worden. Daarnaast moeten consumenten zelf mondiger worden in restaurants. Men kan informeren waar de tonijn vandaan komt en hoe deze gevangen is. Wanneer Radar zelf op pad gaat blijkt het lastig om uit te vinden waar de tonijn vandaan komt. De restaurants waar Radar komt, blijken niet op de hoogte van de herkomst van de vis. Het is dus belangrijk dat restaurants en sushi-liefhebbers zich realiseren waar de tonijn vandaan komt en duurzaam gevangen tonijn gaan verkopen en eten. Want het uitsterven van sommige tonijnsoorten dichterbij is dan we denken. Met alle gevolgen van dien.

Wil je meer informatie over goede vis? Kijk dan op www.goedevis.nl Hier vind je de viswijzer van Stichting Noordzee en zie je welke vis je kan eten. Wanneer je uit eten gaat, kan je kijken op de website van Stichting Vis en Seizoen; www.visenseizoen.nl/restaurants Hier vind je een overzicht van restaurants die zich inzetten voor het gebruik duurzame vis.