‘Een jaar geleden hebben we de fabrikant al gevraagd om de vrouwen een schadevergoeding te bieden’, vertelt directeur Anniek de Ruijter. ‘Daar is nooit op gereageerd.’ De instelling wil farmaceutisch bedrijf Allergan nu via de rechter aansprakelijk stellen voor de schade die mensen lijden door hun implantaten. De vrouwen moeten wat De Ruijter betreft het verwijderen hoe dan ook vergoed krijgen, en daarbij schadevergoedingen ontvangen voor onder meer de geleden lichamelijke en psychische schade. In Nederland hebben naar schatting 60.000 vrouwen de implantaten, en er zijn inmiddels een paar duizend die zich hebben aangesloten bij de stichting. De totale schadevergoeding voor Nederlandse vrouwen kan oplopen tot 900 miljoen euro.

Meld je hier aan voor de zaak van Bureau Clara Wichmann

Andere klachten door borstimplantaten

Ook de mensen die andere klachten ontwikkelen, moeten hiervoor gecompenseerd worden, vindt de stichting. Zo is er een lange lijst met klachten, waarvoor overkoepelende namen ook wel Breast Implant Illness of het ASIA-syndroom zijn. Op die lijst staan onder meer chronische vermoeidheid, duizeligheid, spierpijn, neurologische- en reumatische klachten. Er is veel onderzoek naar gedaan, waaruit bijvoorbeeld blijkt dat veel vrouwen opknappen als de implantaten worden verwijderd. Maar de veelgehoorde kritiek is dat een verband tussen de klachten en de implantaten niet is bewezen. Je kunt immers niet ‘blind’ testen - één groep wel en de andere groep geen implantaten geven, zonder dat ze zelf weten bij welke groep ze zitten, en dan kijken wat er gebeurt. Toch, zo stelt De Ruijter, zijn de observaties van artsen wel juridisch relevant. En zo zouden vrouwen met dergelijke klachten toch gecompenseerd kunnen worden.

Veiligheid van siliconen borstimplantaten niet bewezen

Dick Bijl, epidemioloog en voormalig hoofdredacteur van het Geneesmiddelenbulletin, bekeek en beoordeelde voor Radar een groot aantal onderzoeken naar de veiligheid van siliconen borstimplantaten. Het zijn onder meer de onderzoeken die klinieken, fabrikanten, het RIVM, en de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC) gebruiken om de toepassing van de implantaten te onderbouwen. Ook onderzoeken die de klachten juist in verband brengen met de medische producten zijn meegenomen.

'Er zit veel ondermaats materiaal bij', stelt Bijl in zijn rapport. Er zijn echter ook onderzoeken die goed zijn uitgevoerd, en dat zijn er steeds meer. Maar een definitief bewijs voor de veiligheid, is er niet. De siliconen borstimplantaten zijn in de markt gezet op een moment dat de wet- en regelgeving nog stukken minder strikt was. ‘Mijn conclusie is dat deze borstimplantaten problemen hebben veroorzaakt, en dat die problemen zijn onderzocht maar niet definitief zijn opgelost.’ Lees hier het volledige onderzoek van Dick Bijl

'Nooit sprake zal zijn van 100 procent veiligheid'

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) stelt in een reactie aan Radar dat de veiligheid zelfs nooit zal worden aangetoond. ‘Borstimplantaten zijn een medisch hulpmiddel waarbij nooit sprake zal zijn van 100 procent veiligheid. Het gaat altijd om een risico-/batenafweging; de wet vereist dat hulpmiddelen voldoende veilig zijn, maar een garantie van 100 procent veilig kan nooit gegeven worden, vooral wanneer het gaat om de langere termijn. Fabrikanten moeten daarvoor klinisch bewijs aanleveren dat het implantaat doet wat het moet doen en wat de fabrikant doet om de risico’s zo klein mogelijk te houden.’

Geen waarschuwing, maar juist druk

Er is dus veel onderzoek, maar de veiligheid is nog niet onomstotelijk aangetoond. Nu en dan verschijnt er een documentaire, tv-item of artikel dat kritisch is op siliconen borstimplantaten, maar ze worden er niet minder om geplaatst. ‘In Nederland krijgen jaarlijks zo’n 20.000 - 30.000 vrouwen borstimplantaten’, aldus de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) in 2018.

Maar worden vrouwen wel voldoende gewaarschuwd? In sommige gevallen wordt er namelijk zelfs druk uitgeoefend om siliconen borstimplantaten te nemen. Radar sprak met diverse mensen die vanwege borstkanker of het borstkankergen een of beide borsten moesten laten verwijderen. Veel artsen blijken weinig opties te verkennen, en sommigen benoemen de mogelijkheid om geen implantaten te nemen zelfs helemaal niet. De keus moet vaak in korte tijd worden gemaakt. Lees hier de volledige reactie van de IGJ

Borstimplantaten als enige optie

Corrie Kamminga begon belangenvereniging Ronduit Plat, voor vrouwen die ‘plat’ door het leven besluiten te gaan. Bij haar werd borstkanker geconstateerd, en na een kort gesprek werd haar amputatie zonder reconstructie toegezegd. 'Ik dacht daardoor dat dat is hoe het in Nederland gaat', zegt Kamminga. Toen ontdekte ze dat het tegendeel waar is. Nu ze haar platform heeft, stromen de verhalen van vrouwen binnen bij wie implantaten als enige optie werden gepresenteerd. Veelal met spijt of littekens die niet nodig waren geweest.

Dat de arts het mooi gaat maken is wat de vaak jonge vrouwen te horen krijgen. Kamminga: ‘Zij horen nog vaak: je bent echt te jong om geen borsten te hebben. Dan denk ik, maar wie ben jij om dat voor een vrouw te bepalen? Ik denk dat vrouwen van twintig, dertig, veertig dat echt zelf al kunnen bepalen.’

NVPC: 'Opgenomen in patiëntvoorlichting'

Ook aan de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC) stelde Radar een aantal vragen over de veiligheid van borstimplantaten. De vereniging ziet 'borstprothesen met de huidige kennis als veilige medische hulpmiddelen'. 'Uiteraard', zo vervolgt de NVPC, 'is het wel zaak dat iedereen die borstprothesen overweegt van tevoren goede, op wetenschappelijke feiten gebaseerde informatie krijgt over zowel de voor- als nadelen van borstprothesen, inclusief de reële kans op heroperaties in de toekomst vanwege problemen'.

Wat betreft Allergan meldt NVPC: 'Zodra de NVPC de wetenschap had dat er een verband zou kunnen zijn tussen borstimplantaten en het risico op BIA-ALCL, heeft de NVPC dit opgenomen in haar patiëntvoorlichting en onder de aandacht gebracht bij de Inspectie (IGJ), de media en haar leden'. Dit was in december 2016. Lees hier de reactie van de NVPC