Verhalen over microplastic: wat klopt wel en wat niet?

Er is veel nieuws de laatste weken over microplastics. Overal om ons heen bevinden zich deeltjes. Ze zitten onder andere in cosmetica, kleding en schoonmaakmiddelen. Ze zijn kleiner dan 5 millimeter. De zogenaamde nanodeeltjes zijn nog kleiner: kleiner dan 0,0001 millimeter. Maar hoe gevaarlijk zijn microplastics eigenlijk?

Donderdag 3 oktober vond de eerste Plastic Health Summit plaats in Amsterdam. Tijdens deze conferentie werden de eerste tussentijdse resultaten gepresenteerd op het gebied van wetenschappelijk onderzoek naar plastic en de effecten op onze gezondheid.

De Vrije Universiteit onderzoekt de effecten van microplastics op ons immuunsysteem en de Universiteit van Utrecht onderzoekt of de deeltjes via de placenta van de moeder op het ongeboren kind kunnen worden doorgegeven.

Maria Westerbos, directeur van de Plastic Soup Foundation, vertelt in de studio dat de kans dat plastic ons ziek maakt 'heel waarschijnlijk' is. Uit het onderzoek naar microplastics dat de organisatie samen met de overheid heeft gedaan, blijkt onder andere dat in het laboratorium gekweekte longcellen sterven door bijvoorbeeld nylonvezels die in onze kleding zitten. 

Uit het onderzoek komt ook naar voren dat immuuncellen uit ons lijf microplastics aanvallen. Dit overleven de cellen niet, waardoor het lichaam nog meer immuuncellen op het plastic af stuurt. Dit veroorzaakt ontstekingsreacties. Volgens de onderzoekers kan dit een verklaring zijn voor de vele ontstekingsziektes die er tegenwoordig zijn.

'Een soort asbest'

Welk plastic het gevaarlijkst is, kun je volgens Westerbos niet zeggen, omdat er zo veel verschillende soorten zijn. Westerbos noemt wel PVC: 'Dat zit onder andere in je douchegordijn en sommige voedselverpakkingen. Het soort plastic is dramatisch slecht, een soort asbest.' 

PET, wat in bijvoorbeeld waterflesjes zit, is volgens haar 'iets minder schadelijk'. 'Maar', voegt ze toe, 'uiteindelijk kun je alleen maar zeggen: hoe meer plastic, hoe meer schade'. 

Plastic vergaat niet

Unilever heeft  afgelopen week aangekondigd de komende jaren de helft van de verpakkingen te vervangen: van nieuw plastic naar gerecycled materiaal. Westerbork is niet bijzonder enthousiast over die plannen: 'Vorig jaar hebben we 400 miljard kilo 'virgin', dus nieuw plastic geproduceerd. Tot 2030 komt daar nog veertig procent bij. Het kan nergens heen, want plastic vergaat niet. De plannen van Unilever zijn dus nog geen pleister op een schaafwond.'

Fleecetruien

Als consument kun je volgens de directeur wel wat doen. In ieder geval moeten de fleecetruien in de ban. 'No way, weg ermee.' 

Antoinette vraagt zich af of van haar vijftien jaar oude fleecetruien inmiddels alle plasticvezels afgewassen zijn. 'Nee, het gaat door totdat het de kleren van de keizer zijn. Je wast je kleding zo het milieu in', aldus Westerbork. 'Draag liever kleding waarvan de draden beter geknoopt of geweven zijn.'

Wasmachinefilter

Ook kun je een speciaal filter tussen de leidingen van je wasmachine in zetten. 'Deze wordt 3D-geprint voor elke machine die je maar wil. Het vangt ongeveer negentig procent van de in totaal negen miljoen vezels van je kleding per wasbeurt op.'