Verpakkingen: belastingen en akkoorden
Papiertjes, plasticjes, wikkeltjes, kartonnetjes: de helft van de inhoud van de gemiddelde vuilniszak bestaat uit verpakkingsafval. Iets wat mooi verpakt is, verkoopt beter. Als consument betaal je echter niet alleen voor de inhoud, maar ook voor die mooie verpakking.
Om de hoeveelheid verpakkingen terug te dringen, is de verpakkingsbelasting ingevoerd. Hoe slechter het materiaalsoort voor het milieu, des te meer belasting de producent betaalt om zijn product op de markt te brengen. Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Joop Atsma (CDA) is van plan deze belasting af te schaffen. Het kabinet wil het belastingstelsel vereenvoudigen, daarom gaat de verpakkingsbelasting per 1 januari 2013 afgeschaft.
Afval zoveel mogelijk voorkomen
Het Rijk hanteert voor het terugdringen van de milieubelasting door afval, dus ook verpakkingsafval, het principe dat afval allereerst zoveel mogelijk moet worden voorkomen; en vervolgens dat afval waar mogelijk moet worden recycled. Voor producenten betekent dit eerst en vooral zoeken naar een zo slim en klein mogelijke verpakking: zo min mogelijk bronmateriaal, materiaal gebruiken dat makkelijk kan worden gerecycled, gebruik maken van gerecyclede grondstoffen, enzovoorts. En vervolgens om de verpakking waar mogelijk maximaal te recyclen, waardoor zo min mogelijk materiaal verloren gaat.
Belangrijk is voorts dat producenten niet alleen naar de verpakking kijken, maar naar de combinatie van product en verpakking. Vooral in de voedselsector is dat belangrijk, omdat ook voedselverspilling een grote druk legt op het milieu, aldus staatssecretaris Atsma.
Het afschaffen van de vepakkingsbelasting is volgens meerdere oppositiepartijen een slechte ontwikkeling. Tweede Kamerlid Paulus Jansen van de SP: 'De afschaffing van de verpakkingenbelasting is een slechte zaak. Het gaat om 250 miljoen euro. Dat wordt voor een flink deel gebruikt om de gemeenten te betalen die de gescheiden inzameling doen. Daardoor kunnen de reinigingskosten per huishouden omlaag. Dus die rekening wordt doorgeschoven naar de consument.'
Verpakkingenakkoord: afspraken en verplichtingen voor bedrijven en gemeenten
Onderhandelaars van Rijk, gemeenten (VNG) en bedrijfsleven zijn inmiddels gekomen tot het zogenaamde Verpakkingenakkoord. Staatssecretaris Atsma: 'Dit akkoord bevat onder meer afspraken over de inzameling van verpakkingsafval door de gemeenten en de financiering daarvan uit een fonds dat door het bedrijfsleven gevuld wordt. Bedrijven hebben daartoe een wettelijke verplichting vanuit producentenverantwoordelijkheid.
Een ander onderdeel van het Verpakkingenakkoord is de Verduurzamingsagenda Verpakkingen, waarmee het bedrijfsleven zich verplicht de hoeveelheid verpakkingsmaterialen terug te dringen en verspilling van materialen tegen te gaan. Ook gaat het verplichte percentage hergebruik van verpakkingsmaterialen omhoog, en wordt voor kunststofflessen een minimaal gehalte hergebruikt PET-materiaal verplicht.'
In het overleg over een nieuw, alternatief systeem wordt nu juist gezocht naar mogelijkheden om prikkels in te bouwen die maken dat voor verpakkingen niet méér materiaal wordt gebruikt dan strikt noodzakelijk is. Producenten worden overigens niet alleen door de verpakkingsbelasting geprikkeld om efficiënter te verpakken; ook de Europese preventieverplichtingen zijn een stimulans, meent staatssecretaris Atsma.
Het statiegelddebat als slechte soap
Het voorstel van staatssecretaris Atsma om het statiegeld af te schaffen, vindt weerstand bij de oppositie.
Tweede Kamerlid Liesbeth van Tongeren (GroenLinks): 'Het statiegelddebat heeft steeds meer weg van een slechte soap. Atsma moet het statiegeld niet afschaffen maar uitbreiden.' GroenLinks heeft een motie ingediend voor behoud én uitbreiding van de statiegeldregeling.
Tweede Kamerlid Stientje van Veldhoven (D66): 'We willen geen oude schoenen weggooien, voordat nieuwe schoenen zich bewezen hebben.'
De Nederlandse Vereniging van Reinigingsdirecteuren (NVRD) over het onderhandelakkoord verpakkingen: 'Het bestuur begroet de grotere aandacht voor verduurzaming, maar vindt de uitwerking ervan onvoldoende. In het licht daarvan is het bestuur evenals de VNG tegen afschaffing van het statiegeld onder de huidige condities. Over vergoedingen laat het akkoord te veel onzekerheid bestaan. De vrijheid voor gemeenten om zelf te kiezen tussen bron- en nascheiding is positief.'
Lees de volledige reactie van de NVRD op het Onderhandelakkoord.