Voedsel beschimmeld: (hoe) kun je het nog eten?

Het spreekt voor zich: als het bedorven is, dan eet je het niet meer op. Maar er zijn ook goede schimmels. Wist je bijvoorbeeld dat eetbare paddenstoelen zoals champignons, de vrucht zijn van schimmels (zwammen)? 

En wat dacht je van blauwe kazen zoals Gorgonzola of Roquefort: de aders van schimmels geven ze hun unieke smaak. Ook wijn bestaat niet zonder de druiven te laten schimmelen.

Schadelijke soorten

Maar er zijn natuurlijk ook ziekmakende fungi, zoals schimmels ook worden genoemd. Die zorgen bijvoorbeeld voor allergische reacties, ademhalingsproblemen of voedselvergiftiging. Door de uitgestoten stof mycotoxine tasten sommige je lever of nieren aan, andere zijn zelfs kankerverwekkend. 

Het gevaar van pindakaas en wijn

Dit soort schimmelgifstoffen vormen zich berucht op en in appels, noten, granen, selderij, druivensap, koffie, cacao en kruiden. Ook wat hiervan wordt gemaakt, kan bij schimmelgroei giftig zijn, zoals bier, wijn, chocolade en pindakaas.

Wegsnijden of weggooien?

Bij sommige etenswaren groeit de schimmel alleen aan de buitenkant. In dat geval kun je de schimmel gewoon wegsnijden en de rest opeten. Bij andere producten kan de schimmel zich verder verspreiden. Die gooi je meteen op de composthoop of in de vuilnisbak. Probeer niet om eten met schimmels te koken, want dat doodt de gevaarlijke bacteriën niet.

Gewoon wegsnijden

• Van harde en blauwschimmelkazen snijd je de (andere) schimmel ruim weg, met een marge van 2,5 cm. Let wel op voor bacteriën, als de kaas niet goed is verpakt.
• Bij hard fruit en 'droge' groenten (met een laag vochtgehalte, zoals kool, wortel en paprika) schil of snijd je kleine plekken zonder zorgen weg. Ronde plekken op bijvoorbeeld sinaasappels snijd je, zoals bij kaas, ruim weg met een marge van 2,5 cm.
• Op 'houdbaar' vlees, zoals gedroogde worst of ham, is schimmel zelfs normaal. Je kunt de plekjes wegsnijden of afborstelen, want dat staat mooier, maar ze kunnen geen kwaad.

Meteen weggooien

• Als op bewaarde maaltijdresten schimmel verschijnt, kun je het niet meer opeten. 
• Zodra op brood, koekjes, gebak of andere droge, poreuze etenswaren iets van schimmel verschijnt, kun je je lekkernij vergeten.
• In zachter fruit en 'vochtige' groenten (met een hoog vochtgehalte, zoals komkommers, perziken en tomaten) kunnen de bacteriën zich snel onder de schil verspreiden. Gewoon weggooien dus.
• De bacteriegroei in beschimmelde vleeswaren is te groot om op te eten (behalve dus in droge worst of droge ham).
• Blauwe kazen blijven eetbaar, maar andere schimmelkazen, zoals brie en camembert, waarbij de fungi niet bij het fermentatieproces hoort, mag je niet meer opeten.
• Ook andere zachte zuivelproducten, zoals zachte kazen, yoghurt en (zure) room met schimmelgroei kunnen je ziek maken.
• Zoals eerder kunnen appels (en zo ook appelmoes of compotes) giftige stoffen bevatten. Ook in jams en andere combinaties van fruit en suiker komen ze voor. Schep beschimmelde appelmoes of daarom ook niet uit de pot.
• Noten hadden we eveneens al als gevaarlijk bestempeld, zo ook pindakaas of andere notenpasta's. Peulvruchten sluiten daarbij aan.
• Bij voeding dat zonder conserveermiddelen werd geproduceerd, is het risico op schadelijke schimmel groot. Houd het in de verpakking en gooi het samen weg.

Zo voorkom je schimmel

Voorkomen is natuurlijk beter dan 'genezen'. Bewaar je etenswaren in afgesloten bakjes of dek ze goed af voor je ze in de koelkast plaatst. Controleer regelmatig of de voeding niet aan het beschimmelen is en mogelijk bacteriën via de lucht naar andere etenswaren verspreidt.

En niet te vergeten: denk aan je koelkast want het is de ideale broedplek voor fungi en bacteriën. Zet hem op de ideale temperatuur en maak hem minstens elke drie maanden je koelkast grondig schoon:

• Maak een sopje van vijf delen water, een deel baking soda.
• Zwarte schimmelplekken ga je, als baking soda niet helpt, met een chlooroplossing te lijf: drie theelepels bleek in een kwart liter water. 
• Zo verdrijf je stinkende geurtjes uit je koelkast.
• Giet liefst ook elk seizoen een druppeltje chloor in de afvoer, onderaan en achterin de koelkast.