Waarom zijn de broekzakken van vrouwen kleiner dan die van mannen?
De broekzakken van mannen zijn meestal een stuk groter dan die van vrouwen. Maar waarom is dat eigenlijk? Vrouwen moeten toch hetzelfde aantal spullen kwijt. Toch blijven praktische zakken in vrouwenkleding schaars. Waar komt dat verschil vandaan, en waarom verandert het niet?
Historische achtergrond
De kleine broekzakken van vrouwen hebben een lange geschiedenis. Radar vroeg tassenhistorica Sigrid Ivo, curator van de Ivo Collection (de collectie van het voormalige Tassenmuseum Amsterdam), waar dit gebruik vandaan komt. Zij legt uit dat vrouwen vroeger uitsluitend jurken droegen. Korsetten, crinolines en tournures maakten de kleding sierlijk, maar ook onhandig, waardoor zakken geen optie waren.
Terwijl mannen al in de 17e eeuw binnenzakken in hun kleding kregen, gebruikten vrouwen tot ver in de 19e eeuw de zogenoemde dijzak. “De dijzak was een lange rechthoekige of peervormige zak, vastgebonden met een lint om het middel. Deze werd gedragen onder de rok en was bereikbaar via een split in de rok of japon”, vertelt Ivo.
Ook maatschappelijke rolpatronen speelden een rol waarom zakken in vrouwenkleding miste. Ivo benadrukt: “Kleding weerspiegelde de positie van vrouwen. De elite, die de mode bepaalde, hoefde niet te werken. Hun kleding was ontworpen om vrouwelijkheid en status uit te stralen, niet om praktisch te zijn. Het was eerder een teken van de rijkdom van de man dat zijn vrouw zich dergelijke onpraktische mode kon permitteren.”
Esthetiek boven functionaliteit
Waar mannenkleding draaide om functionaliteit, lag bij vrouwen de nadruk op uiterlijk. “Bij vrouwenkleding lag eeuwenlang de nadruk op een elegante pasvorm die de vrouwelijke vormen benadrukte. Zakken werden daarbij gezien als storende, bulky elementen. Daarom werden ze kleiner gemaakt of helemaal weggelaten”, zegt Ivo.
Toen in de 19e eeuw smallere, strakke jurken tijdelijk in de mode kwamen, verdwenen de dijzakken. Toch waren zakken voor vrouwen nog steeds geen optie. In die periode deed de eerste echte handtas zijn intrede. Ivo verklaart: “Door het corset en de strakke silhouetten van de 19e eeuw bleef vrouwenkleding lange tijd ongeschikt voor ruime of praktische binnenzakken. Mannenkleding daarentegen behield zijn functionele zakken.”
Ninke Bloemberg, conservator mode, sluit zich hierbij aan: “In het verleden werden kledingstukken vooral vanuit elegantie ontworpen, en veel minder vanuit de wensen en behoeften van vrouwen zelf.”
De mode verandert, maar de zakken blijven hetzelfde
Met de vrouwenemancipatie, de opkomst van werkende vrouwen en het toenemende reizen in de 20e eeuw veranderde het modebeeld langzaam. Ivo legt uit: “Jurken werden losser en er kwamen kledingstukken die vrouwen meer bewegingsvrijheid gaven, zoals het broekpak. Na de Tweede Wereldoorlog werd kleding steeds vaker gezien als symbool van zelfstandigheid. Toch bleef er één ding hardnekkig achter: ruime en praktische zakken in vrouwenkleding waren nog altijd zeldzaam.”
De roep om grotere zakken is niet nieuw, benadrukt Bloemberg. Volgens haar spelen traditie en gewoonte nog altijd een grote rol. “Kleermakers leren al generaties lang op dezelfde manier werken. Zo’n systeem verander je niet van de ene op de andere dag; dat kost tijd.”
Commerciële belangen
Naast mode en traditie spelen ook commerciële redenen een rol. Volgens Ivo dwingt kleding met kleine of ontbrekende zakken vrouwen om handtassen en andere accessoires te gebruiken.
Ze legt verder uit: "Voor de mode-industrie is dat lucratief: tegenwoordig verdienen luxe merken meer aan accessoires (tassen, schoenen, sieraden, zonnebrillen) dan aan kleding zelf. Waar modehuizen vroeger vooral hun winst uit kleding haalden, hebben ze zich door de opkomst van fast fashion (bijvoorbeeld Zara en H&M) steeds meer toegelegd op de verkoop van accessoires.”
Ivo benadrukt dat het weglaten van zakken in vrouwenkleding daarmee onbedoeld ook een verdienmodel werd.
Reactie kledingwinkels
Radar vroeg verschillende kledingwinkels waarom de broekzakken van vrouwen kleiner zijn dan die van mannen.
H&M reageerde als volgt: “Bij het ontwikkelen en ontwerpen van onze collecties houden we onder andere rekening met aspecten als pasvorm en functionaliteit.” Verder liet het bedrijf weten niet dieper op de specifieke vraag in te willen gaan.
Radar legde daarop een vervolgvraag voor: Als functionaliteit leidend is, hoe wordt er dan verklaard dat de broekzakken bij vrouwen kleiner zijn? Betekent dit dat de functionaliteit van zakken voor vrouwen minder belangrijk wordt geacht? Op deze vraag kwam geen antwoord.
Ook G-star reageert op onze vraag. Het merk laat weten dat de maat van zakken zowel met pasvorm als met design te maken heeft. Bij strakker zittende damesjeans worden de voorzakken bewust kleiner gemaakt, om te voorkomen dat de zakvoering extra volume toevoegt op de dijen. Bij lossere modellen worden de zakken juist groter, omdat er dan meer ruimte is zonder dat het silhouet verstoord raakt. Dit geldt ook voor de achterzakken.
Volgens G-Star speelt naast pasvorm en design ook esthetiek een belangrijke rol. “Zo worden de achterzakken vaak schuin geplaatst en zo gepositioneerd dat ze de natuurlijke rondingen van het lichaam accentueren en een ‘gelift’ effect aan de billen geven.”
Andere kledingwinkels gaven geen reactie.